Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2016.15-14
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 15, 2016
Słownictwo z zakresu zwyczajów i obrzędów wielkanocnych w perspektywie historycznej

Autorzy: Katarzyna Pawlik
Uniwersytet Szczeciński, Wydział Filologiczny, Szczecin
Słowa kluczowe: leksyka zwyczaje i obrzędy Wielkanoc
Data publikacji całości:2016
Liczba stron:16 (211-226)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Artykuł traktuje o zwyczajach i obrzędach związanych z Wielkanocą i poprzedzającym jączasem, które praktykowane były w Polsce niekiedy od doby staropolskiej. Koncentruje sięna obchodach Wielkiego Tygodnia, Wielkiej Niedzieli i Wielkanocnego Poniedziałku. Krótkowspomina się o ludowych praktykach magicznych zapewniających zdrowie, urodę, dobrobyti obfite plony. Autorka podejmuje próbę leksykalno-kulturowego opisu 23 leksemów i 10 połączeńwyrazowych funkcjonujących w polszczyźnie ogólnej i gwarach, z uwzględnieniemich etymologii, czasu i miejsca występowania oraz obecności w literaturze dawnej. W tekściescharakteryzowano m.in. szereg synonimów nazywających wielkanocne jaja i zabawy nimi,leksykę, za pomocą której określane były Niedziela Palmowa czy Poniedziałek Wielkanocny,jak i nazwy związane z ludowymi obchodami poszczególnych dni Wielkiego Tygodnia.Zgromadzone słownictwo finalnie podzielono na 4 grupy zbierające leksykę: 1) ogólnopolską,2) regionalną i gwarową, 3) niepoświadczoną w słownikach, 4) leksem, którego występowaniepotwierdzono jedynie w tekstach staropolskich.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2 (A–P), Warszawa 2000.
2.Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1985 (przedruk z 1927).
3.Bystroń J.S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, Warszawa 1976.
4.Chwalba A., Obyczaje w Polsce, Warszawa 2005.
5.Hryń-Kuśmierek R., Zwyczaje i obrzędy. Rok polski, Poznań 1998.
6.Kamocki J., Kubienia J., Polski rok obrzędowy, Kraków 2008.
7.Karłowicz J., Słownik gwar polskich, Kraków 1900–1911.
8.Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. I–VI, Warszawa 1994–1995 (przedruk z 1854–1860).
9.Ogrodowska B., Polskie zwyczaje i obrzędy doroczne, Warszawa 2005.
10.Pełka L., Rytuały, obrzędy, święta, Warszawa 1989.
11.Słownik języka polskiego, pod red. W. Doroszewskiego, t. I–X, Warszawa 1958–1969.
12.Słownik języka polskiego, pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego, W. Niedźwiedzkiego, t. I– VIII, Warszawa 1952–1953 (przedruk z 1900–1927).
13.Słownik polszczyzny XVI wieku, pod red. M.R. Mayenowej, F. Pepłowskiego, t. I–XXXV (A–Rowny), Warszawa 1966–2009.
14.Słownik staropolski, pod red. S. Urbańczyka, t. I–XI, Warszawa 1953–1995.
15.Szymanderska H., Polska Wielkanoc, Warszawa 1991.
16.Uniwersalny słownik języka polskiego, pod red. S. Dubisza, t. I–IV, Warszawa 2008.
17.Wielkanoc w polskiej kulturze, pod red. M. Borejszo, Warszawa 1997.