Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2023.22-03
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 22, 2023
Kilka uwag o zmianach znaczeniowych słowa dieta w języku polskim

Autorzy: Monika Jabłońska ORCID
Uniwersytet Warszawski
Słowa kluczowe: zmiana znaczeniowa odcień znaczeniowy wariant tekstowy
Data publikacji całości:2023-12-31
Liczba stron:12 (29-40)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Tematem artykułu są zmiany znaczeniowe słowa dieta od ok. XVI wieku do czasów współczesnych. Analizowany leksem pochodzi z języka greckiego (díaita) i obecnie funkcjonuje w większości języków europejskich, w tym w polszczyźnie. Na początku był to rzeczownik abstrakcyjny wyrażający sposób wykonywania czynności, jednak w późniejszych wiekach zaczęto go używać również do oznaczenia obiektu czynności. Zmiany znaczeniowe opisywanego leksemu ilustrują dawne i współczesne słowniki języka polskiego. Ich uzupełnieniem są teksty internetowe ukazujące bogactwo odcieni znaczeniowych i kontekstów, w jakich dzisiaj używane jest słowo dieta.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Apresjan, Jurij. Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995.
2.Bańko, Mirosław. Inny słownik języka polskiego. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
3.Bańko, Mirosław. Wielki słownik wyrazów obcych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.
4.Doroszewski, Witold, red. Słownik języka polskiego. T. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1958–1969.
5.Dubisz, Stanisław, red. Uniwersalny słownik języka polskiego. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
6.Dubisz, Stanisław. „Rozwój słownictwa w dziejach języka polskiego – zarys problematyki”. Poradnik Językowy 4 (2015): 7–28.
7.Grzegorczykowa, Renata. „Warianty tekstowe znaczeń leksykalnych wyrazów”. Prace Filologiczne 33 (1986), 113–120.
8.Grzegorczykowa, Renata. Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. Warszawa: PWN, 2020.
9.Karłowicz, Jan, Adam Antoni Kryński, Władysław Niedźwiedzki, red. Słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Kasy im. Mianowskiego, 1900–1927.
10.Kleszczowa, Krystyna. Tajemnice dynamiki języka. Księga jubileuszowa. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012.
11.Knapski, Grzegorz. Słownik polsko-łaciński ze skarbu Księdza Knapiusza. Kalisz: F. Caesario, 1787.
12.Linde, Samuel Bogumił. Słownik języka polskiego. Warszawa: Drukarnia Księży Pijarów, 1807–1814.
13.Markowski, Andrzej. „Objaśnienia wyrazów i zwrotów: Dieta”. Poradnik Językowy 2 (1992): 159–160.
14.Markowski, Andrzej. Poradnik prof. Andrzeja Markowskiego. Warszawa: Wydawnictwo Wilga, 2003.
15.Markowski, Andrzej. Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005.
16.Markowski, Andrzej, Radosław Pawelec. Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych. Warszawa: Wydawnictwo Books Sp. z o.o., 2017.
17.Mayenowa, Maria Renata et al., red. Słownik polszczyzny XVI wieku. T. V. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.
18.Mączyński, Jan. Lexicon Latino Polonicum ex optimis Latinae linguae Scriptoribus concinnantum. Regiomonti Borussiae: Daubmann Jan, 1564.
19.Orgelbrand, Maurycy et al., red. Słownik języka polskiego. Cz. I. Wilno: Wydawnictwo Maurycego Orgelbranda, 1861.
20.Zabawa, Marcin. „English-Polish Language Contact and its Influence on the Semantics of Polish”. W: Kontakty językowe i kulturowe w Europie / Sprach- und Kulturkontakte in Europa, red. Andrzej Kątny. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2008, 154–164.
21.Collins Online Dictionary, [hasło] dieta. Dostęp 22.03.2021. https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/diet.
22.Elektroniczny korpus tekstów polskich z XVII i XVIII w. (do 1772 r.). Dostęp 10.08.2022. https://korba.edu.pl.
23.Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku. Dostęp 10.08.2022. http://sxvii.pl.
24.MoncoPL. Dostęp 25.03.2021. http://frazeo.pl.
25.Rada Języka Polskiego przy prezydium PAN, 2010. Dyskusja nad referatem prof. Andrzeja Markowskiego Językoznawstwo normatywne dziś i jutro: stan, zadania, szanse, zagrożenia. Dostęp 10.08.2022. http://rjp.pan.pl.
26.Raport Newspoint. Aktywności sportowe i diety Polaków, 2018. Dostęp 18.03.2021. https://www.newspoint.pl/SportPolakow.pdf.
27.Żmigrodzki, Piotr, red. Wielki słownik języka polskiego. Dostęp 18.03.2021. https://www.wsjp.pl.