Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past


ISSN: 0079-7189    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2017.39-13
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 39, 2017
Prawne problemy początków rejestracji aktów stanu cywilnego w Polsce po II wojnie światowej

Autorzy: Piotr Fiedorczyk ORCID
Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Prawa
Słowa kluczowe: unifikacja prawa rodzinnego dekret z 1945 r. prawo o aktach stanu cywilnego urzędy stanu cywilnego Polska Kościół katolicki paragraf Bismarcka
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:18 (345-362)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule omówiono trudności, jakie powstały w związku z wprowadzeniem świeckich urzędów stanu cywilnego w Polsce po II wojnie światowej. W 1945 roku został wydany dekret Prawo o aktach stanu cywilnego. Miał on duże znaczenie dla sukcesu akcji unifikacji prawa cywilnego, która była wówczas przeprowadzana. Przeważająca część społeczeństwa polskiego nie znała świeckiego systemu rejestracji aktów stanu cywilnego, stosując się do wyznaniowego systemu rejestracji w katolickich księgach i metrykach kościelnych. Skutkiem tego w 1946 roku mniej niż połowa urodzin, małżeństw i zgonów była rejestrowana w świeckich urzędach stanu cywilnego. Nowy rząd komunistyczny stanął przed dylematem: czy stosować metody utylitarne, czy sankcjami zmusić społeczeństwo do dostosowania się do nowych przepisów. Pierwsza metoda okazała się skuteczniejsza.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Dudek, Antoni, Ryszard Gryz. Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989). Kraków: Znak, 2003.
2.Fiedorczyk, Piotr. „Dyskusja na temat miejsca prawa rodzinnego w systemie prawa”. Miscellanea Historico-Iuridica 7 (2009): 153–173.
3.Fiedorczyk, Piotr. „Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego na tle stosunków pomiędzy państwem a Kościołem katolickim w Polsce (1944–1964)”. W: Cuius regio, eius religio? Zjazd Historyków Państwa i Prawa Lublin 20–23 IX 2006 r., red. Grzegorz Górski, Leszek Ćwikła, Marzena Lipska. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2006.
4.Fiedorczyk, Piotr. Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego w Polsce (1945–1964). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2014.
5.Garbacka, Marta. „Laicyzacja życia publicznego a prawo o aktach stanu cywilnego po II wojnie światowej”. W: Z zagadnień prawa rodzinnego i rejestracji stanu cywilnego, red. Henryk Cioch, Piotr Kasprzyk. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2007.
6.Gawin, Magdalena. Rasa i nowoczesność. Historia polskiego ruchu eugenicznego (1880–1952). Warszawa: Neriton, 2003.
7.Górnicki, Leonard. Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej II RP. Rozprawa doktorska, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 2001.
8.Hrynicki, Wojciech M. „Organizacja rejestracji stanu cywilnego w Polsce w ujęciu historycznym”. Ius Novum 4 (2016): 358–374.
9.Krasowski, Krzysztof. „Prawo o aktach stanu cywilnego w II Rzeczypospolitej”. Kwartalnik Prawa Prywatnego 2 (1995): 227–252.
10.Lachowicz, Adam. „Laicyzacyjna rola reformy prawa małżeńskiego i urzędów stanu w woj. białostockim w latach 1945 – 1948”. Studia Podlaskie 11 (2001): 215–231.
11.Litwin, Józef. „Prawo o aktach stanu cywilnego, jego geneza i zasady przewodnie”. Demokratyczny Przegląd Prawniczy 3–4 (1946): 23–33.
12.Litwin, Józef. Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1961.
13.Litwin, Józef. Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Łódź: Spółdzielnia Wydawnicza „Prawo”, 1949.
14.Marczewski, Antoni. „Rejestracja urodzin”. Gazeta Administracji 1–2 (1947): 35–40.
15.„Orędzie Episkopatu Polski do wiernych w sprawie instytucji małżeństwa”. W: Listy pasterskie Episkopatu Polski 1945–2000, red. Piotr Libera, Andrzej Rybicki, Sylwester Łącki. T. 1. Marki-Struga: Michalineum, 2003.
16.„Projekt księgi drugiej kodeksu cywilnego”. Demokratyczny Przegląd Prawniczy 8 (1948): 3–9.
17.Raina, Peter. Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989. T. 1. Poznań: W Drodze, 1994.
18.Szukała, Maciej. „Powstanie, organizacja i działalność urzędów stanu cywilnego w okręgach wiejskich na Pomorzu w latach 1874–1875”. W: Dzieje wsi pomorskiej. II międzynarodowa konferencja naukowa, red. Radosław Gaziński, Andrzej Chludziński, 49–56. Dygowo–Szczecin: GZOiK Dygowo, 2003.
19.Świątkowski, Henryk. „Prawo w służbie narodu”. Demokratyczny Przegląd Prawniczy 1–2 (1947): 5–11.