Przeszłość Demograficzna Polski

Poland's Demographic Past


ISSN: 0079-7189    OAI    DOI: 10.18276/pdp.2019.41-05
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS  DOAJ

Liste der Ausgaben / 41, 2019
Greater Poland Crafts in the Light of the 1810 Census and in the Context of Multidimensional Grouping
(Rzemiosło wielkopolskie w świetle spisu powszechnego z 1810 r. w kontekście grupowania wielowymiarowego)

Autoren: Lucyna Błażejczyk-Majka
Schlüsselbegriffe: rzemiosło spis powszechny grupowanie wielowymiarowe regionalizacja Księstwo Warszawskie departament poznański
Data publikacji całości:2019
Seitenanzahl:34 (123-156)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Celem artykułu jest zaprezentowanie możliwości i ograniczeń stosowania wybranych metod nieparametrycznych, a w szczególności metod grupowania, w badaniach historycznych. Badania, na podstawie danych statystycznych, uzyskanych w wyniku przeprowadzonego w Księstwie Warszawskim spisu ludności, dotyczą twórczości rzemieślniczo-przemysłowej na obszarze departamentu poznańskiego. Prezentowane analizy dotyczą zatem okresu przeduwłaszczeniowego, po którym poznańskie zdecydowanie wkroczyło na „pruską drogę rozwoju kapitalizmu”. Uzyskane wyniki mogą zatem służyć jako punkt wyjścia do oceny zmian gospodarczych, jakie nastąpiły na badanym obszarze w XIX wieku. W wyniku zastosowania metod wielowymiarowych zaprezentowana zostanie propozycja regionalizacji departamentu poznańskiego ze względu na strukturę rzemiosła w pierwszych latach XIX stulecia. Dane spisowe pozwalają także na wskazanie kluczowych gałęzi rzemiosła w departamencie poznańskim u progu industrializacji oraz grup gałęzi wzajemnie ze sobą powiązanych. Przeprowadzone badania pośrednio wskażą także znaczenie świadomości historycznej w doborze metod grupowania na kolejnych etapach badania w oparciu na historycznych danych ilościowych.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Dziennik Praw Księstwa Warszawskiego 1. Warszawa: Drukarnia Xięży Piiarów, 1810.
2.Dziennik Praw Księstwa Warszawskiego 2. Warszawa: Drukarnia Xięży Piiarów, 1811.
3.Ustawodawstwo Księstwa Warszawskiego. Akty normatywne władzy najwyższej 1, 1807–1808. Compiled by Wojciech M. Bartel, Jan Kosim, and Władysław Rostocki. Warszawa:
4.Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 1964.
5.Ustawodawstwo Księstwa Warszawskiego. Akty normatywne władzy najwyższej 2, 1809–1810, prepared by Wojciech Bartel, Jan Kosim, and Władysław Rostocki. Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 1964.
6.Balicki, Andrzej. Statystyczna analiza wielowymiarowa i jej zastosowania społeczno-ekonomiczne. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2009.
7.Berger, Jan. “Statystyka w Księstwie Warszawskim 1807–1815.” In Historia Polski w liczbach. Statystyka Polska dawniej i dzisiaj, edited by Franciszek Kubiczek, 75–84. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017.
8.Berry, Brian J.L. “A Method for Deriving Multifactor Uniform Regions.” Przegląd Geograficzny 33/2 (1961): 263–282.
9.Błażejczyk-Majka, Lucyna. Zastosowanie wybranych metod taksonomicznych w badaniach historycznych. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2018.
10.Borowski, Stanisław. “Gospodarstwa rolne w Wielkopolsce w latach 1807–1823 w świetle współczesnej statystyki.” Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza 14/7/2 (1962): 79–137.
11.Caliński, Tadeusz, and Jerzy Harabasz. “A dendrite method for cluster analysis.” Communications in Statistics 3 (1974): 1–27.
12.Chojnicki, Zbyszko, and Teresa Czyż. Metody taksonomii numerycznej w regionalizacji geograficznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
13.Conrad, Alfred H., and John R. Meyer. “The Economics of Slavery in the Ante Bellum South.” Journal of Political Economy 66/2 (1958): 95–130.
14.Cormack, Richard M. “A Review of Classification (With Discussion).” Journal of Royal Statistical Society, Series A 134/3 (1971): 321–367.
15.Everitt, Brian. S. Cluster Analysis, 2nd ed. New York: Heinemann Educational Books,1980.
16.Gazińska, Mirosława, and Krzysztof Dmytrów. “Statystyczna analiza nadumieralności ludności wiejskiej w Polsce.” Przegląd Statystyczny 47/1–2 (2000): 187–197.
17.Gordon, Aaron D. Classification. Methods for the Exploratory Analysis of Multivariate Data, 2nd ed. London: Chapman & Hall, 1999.
18.Grossman, Henryk. “Struktura społeczna i gospodarcza Księstwa Warszawskiego na podstawie spisów ludności 1808 i 1810 r.” Kwartalnik Statystyczny II/1 (1925): 1–108.
19.Hair, Joseph F., Rolph E. Anderson, Ronald L. Tatham, and William C. Black. Multivariate Data Analysis: With Readings. London: Prentice Hall International, 1995.
20.Herlihy, David. “Numerical and Formal Analysis in European History “La Connaissance des Faits N’est Jamais Complète Sans Leur Analyse Numérique.”” Journal of Interdisciplinary History 12/1/ Quantifications in the 1980s (1981): 115–135.
21.Hill, Thomas, and Pawel Lewicki. Statistics Method and Applications. A comprehensive Reference for Science, Industry, and Data Mining. Tulsa: StatSoft, 2006.
22.Frank R. Hodson. “Numerical Typology and Prehistoric Archaeology.” In Mathematics in the Archaeological and Historical Sciences, edited by Frank R. Hodson, David G. Kendall, and Petre Tăutu, 30–45. Edinburgh: Edinburgh University Press, 1971.
23.Holsche, August K. (v.). Geographie und Statistik von West- Süd- und Neu- Ostpreußen: nebst einer kurzen Geschichte des Königreichs Polen bis zu dessen Zertheilung. Tom 1. Berlin: Friedrich Maurer, 1800.
24.———. Geographie und Statistik von West- Süd- und Neu- Ostpreußen: nebst einer kurzen Geschichte des Königreichs Polen bis zu dessen Zertheilung. Tom 2. Berlin: Friedrich Maurer, 1804.
25.Jakóbczyk, Witold. Uwłaszczenie chłopów w Wielkopolsce w XIX w. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1951.
26.Kaufman, Leonard, Peter J. Rousseeuw. Findings Groups in Data: an Introduction to Cluster Analysis. Hoboken: John Wiley & Sons, 2005.
27.Kędelski, Mieczysław. Umieralność i trwanie życia ludności Wielkopolski w XIX w. Poznań: Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, 1996.
28.Konferowicz, Stanisław. “Początki myśli statystycznej w Polsce (I).” Wiadomości Statystyczne 11 (1966): 13–20.
29.———. “Początki myśli statystycznej w Polsce (II).” Wiadomości Statystyczne 12 (1966): 7–13.
30.Kopociński, Bolesław. “O podziale terytorialnym Polski na części.” Zastosowania Matematyki 5/2 (1960): 173–177.
31.Kozłowski, Czesław. Powszechne spisy ludności. Warszawa: Polskie Wydawnictwa Gospodarcze, 1951.
32.Królikowski, Dionizy. Kwestya rzemieślnicza jako kwestya społeczna. Poznań: Drukarnia i Księgarnia św. Wojciecha, 1908.
33.Kubiczek, Franciszek. Przedmowa do Historia Polski w liczbach. Statystyka Polska dawniej i dzisiaj. Edited by Franciszek Kubiaczek, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017.
34.Łuczak, Czesław. “Przemysł i rzemiosło.” In Dzieje Wielkopolski, Tom II, Lata 1793–1918. Edited by Witold Jakóbczyk, 96–110. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1973.
35.———. Dzieje gospodarcze Wielkopolski w okresie zaborów (1815–1918). Poznań: PSO, 2001.
36.———. Położenie ekonomiczne rzemiosła wielkopolskiego w okresie zaborów (1793–1918). Poznań: Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Poznaniu, 1962.
37.Marczewski, Jan. “Quantitative History.” Journal of Contemporary History 3/2 (1968): 179–191.
38.Mączak, Antoni. ed. Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945 roku (O–Ż). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1981.
39.McQuitty, Louis L. “Elementary Linkage Analysis for Isolating Orthogonal and Oblique Types and Typical Relevancies.” Educational Psychological Measurement 17 (1957): 207–229.
40.Meyer, John R., and Alfred H. Conrad. “Economic Theory, Statistical Inference, and Economic History.” The Journal of Economic History 17/4 (1957): 524–544.
41.Migut, G rzegorz. “Zastosowanie t echnik a nalizy skupień i drzew decyzyjnych w segmentacji rynku.” In Zastosowanie nowoczesnej analizy danych w marketingu i badaniach rynku – materiały z seminarium, edited by Janusz Wątroba, 75–92. Kraków: StatSoft Polska, 2009.
42.Mucha, Maria. “Hutnictwo szkła we Wschodniej Wielkopolsce od XVII do początku XIX wieku.” Folia Prehistorica Posnaniensia XII (2004): 317–322.
43.Nowak, Edward. Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 1990.
44.Pluta, Wiesław. Wielowymiarowa analiza porównawcza w badaniach ekonomicznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1977.
45.Rutkowski, Jan. “Grossman Henryk: Struktura społeczna i gospodarcza Księstwa Warszawskiego na podstawie spisów ludności 1808–1810 Warszawie 1925 (odbitka z Kwartalnika statystycznego) 4̊ stron 108.” (recenzja) Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 5 (1925): 1087–1099.
46.Smoluk, Antoni. “Uwagi o dyskryminacji w zwartych przestrzeniach metrycznych.” Przegląd Statystyczny 23/4 (1976): 483–489.
47.Sneath, Peter H.A., and Robert R. Sokal. Numerical Taxonomy: the Principles and Practice of Numerical Classification. San Francisco: W.H. Freeman & Company, 1973.
48.Sobczak, Wojciech, and Witold Malina. Metody selekcji i redukcji informacji. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1985.
49.Sobczyk, Mieczysław. Statystyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997.
50.Sokołowski, Andrzej. “Empiryczne testy istotności w taksonomii.” Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Seria specjalna: monografie 108 (1992).
51.Steczkowski, Jan. Zasady i metody rejonizacji produkcji rolniczej. Warszawa: PWRiL, 1966.
52.Szczepaniak, Marian. “Przemysł i rzemiosło wiejskie w powiecie kaliskim w drugiej połowie XVII i w XVIII w.” Rocznik Kaliski IV (1971): 95–124.
53.———. Przemysł i rzemiosło wiejskie w Wielkopolsce w drugiej połowie XVIII wieku. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Wydział Historii i Nauk Społecznych, 1971.
54.Szulc, Witold. “Tworzenie się klasy robotniczej oraz jej położenie ekonomiczne.” In Dzieje Wielkopolski, Tom II, Lata 1793–1918, edited by Witold Jakóbczyk, 132–139. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1973.
55.Szymański, Andrzej. Rzemiosło i przemysł miejski w Wielkopolsce w drugiej połowie XVIII wieku. Poznań: Zakład Graficzny UAM, Pleszewskie Towarzystwo Kulturalne, Muzeum Regionalne w Pleszewie, 2015.
56.Thorndike, Robert L. “Who Belongs in a Family?” Psychometrica 18 (1953): 267–276.
57.Timm, Neil H. Applied Multivariate Analysis. New York: Springer-Verlag, 2002.
58.Topolski, Jerzy. “Wielkopolski model gospodarczy drugiej połowy XVIII w.” In Dzieje Wielkopolski, Tom I, do roku 1793, edited by Jerzy Topolski, 836–837. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1969.
59.Voelkel, Zenon. Rzemiosło i przemysł Krotoszyna okresu międzywojennego. Poznań: Drukarnia Poznańska, 1996.
60.Walesiak, Marek. Metody analizy danych marketingowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1996.
61.Wąsicki, Jan. Kolonizacja niemiecka w okresie Prus Południowych 1793–1806. Poznań: Instytut Zachodni, 1953.
62.———. “Wielkopolska w okresie Księstwa Warszawskiego. Administracja. Ludność. Gospodarka.” In Dzieje Wielkopolski, Vol II, Lata 1793–1918, edited by Witold Jakóbczyk, 55–60. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1973.
63.Wysocki, Feliks. Metody taksonomiczne w rozpoznawaniu typów ekonomicznych rolnictwa i obszarów wiejskich. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2010.
64.Żeglicki, Józef. “Badania statystyczne w Księstwie Warszawskim (I).” Statystyk Terenowy 6/101 (1967): 23–25.
65.———. “Badania statystyczne w Księstwie Warszawskim (III) – Wyniki drugiego spisu przeprowadzonego w 1810 r.” Statystyk Terenowy 8/103 (1967): 27–29.
66.———. “Badania statystyczne w Księstwie Warszawskim (IV) – Charakterystyka rzemiosł oparta na wynikach spisu przeprowadzonego w 1810 r.” Statystyk Terenowy 9/104 (1967): 19–20.