Colloquia Theologica Ottoniana


ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2023.39-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / 39/2023
The Role of the Principles of Catholic Social Teaching in Building a Post-Pandemic World Based on the 2020 Catecheses of Pope Francis. An Outline of the Issue
(Rola zasad katolickiej nauki społecznej w budowaniu świata po pandemii na podstawie katechez papieża Franciszka z 2020 roku. Zarys problematyki)

Autorzy: Wojciech Kućko ORCID
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Słowa kluczowe: Franciszek katechezy katolicka nauka społeczna uleczyć świat zasady społeczne
Data publikacji całości:2023
Liczba stron:19 (77-95)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Kolejne kryzysy współczesnego świata otwierają nowe pola refleksji nad kondycją moralną człowieka. Ważnym wyzwaniem początku trzeciego tysiąclecia okazała się pandemia koronawirusa, wywołującego chorobę COVID-19. Głównym celem niniejszego artykułu jest analiza katechez środowych papieża Franciszka, wygłoszonych w sierpniu i wrześniu 2020 r. pod zbiorczym tytułem „Uleczyć świat”. Papież porusza w nich problematykę aktualności katolickiej nauki społecznej i przypomina, że budowanie świata w czasie po pandemii powinno uwzględniać przede wszystkim adekwatną antropologię oraz godność każdej osoby ludzkiej. W nawiązaniu do tradycyjnej nauki moralnej kolejne katechezy dotyczyły aktualizacji następujących zasad: zasady godności osoby, zasady wspólnego dobra, zasady opcji preferencyjnej na rzecz ubogich, zasady powszechnego przeznaczenia dóbr, zasady solidarności, zasady pomocniczości oraz zasady troski o wspólny dom. W papieskich tekstach interesujące jest połączenie tych zasad z cnotami teologalnymi wiary, nadziei i miłości, co jeszcze bardziej ujawnia istotę życia chrześcijańskiego, wyrażającego się w wezwaniu do przynoszenia owoców miłości za życie świata. Nawiązaniem i rozszerzeniem Franciszkowej myśli o konieczności odwołania do etyki w ocenie życia publicznego jest projekt The Economy of Francesco, związany ze spotkaniem młodych w Asyżu, oparty na konsultacjach w dwunastu „wioskach tematycznych”, a także obrazujący na konkretnych przykładach, jak można łączyć wiarę, ekonomię, etykę i życie społeczne. W tej perspektywie przywołana przez Franciszka nauka społeczna Kościoła wydaje się ciągle wartościowa i aktualna w kwestii konstruktywnej propozycji odnowy świata.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Barattieri A., Protagonists of Radical Changes Through Inclusive Processes. Comments on the “Economy of Francesco”, “Rivista Internazionale di Scienze Sociali” (2021) 4, pp. 487–494.
2.Bramorski J., Cnoty teologalne w życiu moralnym chrześcijanina, “Studia Gdańskie” 23 (2008), pp. 31–75.
3.Bruni L., Francesco, ieri e oggi. Il primo messaggio economico del Papa è nella scelta del nome, “Donne Chiesa Mondo. Mensile dell’Osservatore Romano” (2022) 116, pp. 18–21.
4.Congregation for Catholic Education, Guidelines for the Study and Teaching of the Church’s Social Doctrine in the Formation of Priests (30 December 1988), Rome 1988.
5.Congregation for the Doctrine of the Faith, Instruction on Christian Freedom and Liberation “The Truth Makes Us Free” (22 March 1986), Boston 1986.
6.Czekalski R., Rozwój katolickiej nauki społecznej po Soborze Watykańskim II ze szczególnym uwzględnieniem pontyfikatu Jana Pawła II, “Warszawskie Studia Teologiczne” 24 (2011) 1, pp. 45–62.
7.Czerny M., Barone Ch., Attualizzare e rinnovare la dottrina sociale della Chiesa, “La Civiltà Cattolica” (2023) 4150, pp. 319–333.
8.Dichiarazione finale di Assisi 2022, https://francescoeconomy.org/it/final-statement-eof-assisi-2022/ [accessed: 01.03.2023].
9.Drożyński T., Oblicza wiary w czasie pandemii COVID-19. Koronawirusowy akrostych, Tarnów 2020.
10.Duda M., Opcja preferencyjna na rzecz ubogich w obszarze polityki społecznej – wybrane zagadnienia z nauczania społecznego Kościoła, “Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” (2010) 146, pp. 81–94.
11.Fel S., Dobro wspólne jako wartość i zasada etyczno-społeczna. Perspektywa katolickiej nauki społecznej, “Zeszyty Naukowe KUL” 64 (2021) 1–2 (253–254), pp. 121–136.
12.Fontana S., Zasada pomocniczości i obecność katolików w życiu publicznym, “Społeczeństwo” (2020) 2, pp. 185–193.
13.Francesco, Summus Pontifex Corpori Legatorum apud Sanctam Sedem creditorum omina in novum annum expromit, “Acta Apostolicae Sedis” 110 (2018) 2, pp. 208–221.
14.Francesco, Lettera per l’evento “Economy of Francesco” (Assisi, 26–28 marzo 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/it/letters/2019/documents/papa-francesco_20190501_giovani-imprenditori.html [accessed: 01.03.2023].
15.Francis, Apostolical Exhortation “Evangelii gaudium” (24 November 2013), Vatican City 2013.
16.Francis, Encyclical Letter “Laudato si’” (24 May 2015), Vatican City 2015.
17.Francis, Christmas greetings to the Roman Curia (21 December 2019), https://www.vatican.va/content/francesco/en/speeches/2019/december/documents/papa-francesco_20191221_curia-romana.html [accessed: 01.03.2023].
18.Francis, Catechesis: “Healing the world”: 1. Introduction. General audience (5 August 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200805_udienza-generale.html [accessed: 01.03.2023].
19.Francis, Catechesis “Healing the world”: 2. Faith and human dignity (12 August 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200812_udienza-generale.html [accessed: 01.03.2023].
20.Francis, Catechesis “Healing the world”: 3. The preferential option for the poor and the virtue of charity (19 August 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200819_udienza-generale.html [accessed: 01.03.2023].
21.Francis, Catechesis “Healing the world”: 4. The universal destination of goods and the virtue of hope (26 August 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200826_udienza-generale.html [accessed: 01.03.2023].
22.Francis, Catechesis: “Healing the world”: 5. Solidarity and the virtue of faith (2 September 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200902_udienza-generale.html [accessed: 01.03.2023].
23.Francis, Catechesis “Healing the world”: 6. Love and the common good (9 September 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200909_udienza-generale.html [accessed: 01.03.2023].
24.Francis, Catechesis “Healing the world”: 7. Care of the common home and contemplative dimension (16 September 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200916_udienza-generale.html [accessed: 01.03.2023].
25.Francis, Catechesis “Healing the world”: 8. Subsidiarity and virtue of hope (23 September 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200923_udienza-generale.html [accessed: 01.03.2023].
26.Francis, Catechesis “Healing the world”: 9. Preparing the future together with Jesus who saves and heals (30 September 2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200930_udienza-generale.html [accessed: 01.03.2023].
27.Francis, Encyclical Letter “Fratelli tutti” (3 October 2020), Vatican City 2020.
28.Gabrieli T., The (implicit) microeconomic foundations of The Economy of Francesco, “Rivista Internazionale di Scienze Sociali” (2021) 4, pp. 471–486.
29.Hale G., Economy of Francesco: from initiative to action, “Rivista Internazionale di Scienze Sociali” (2021) 4, pp. 495–500.
30.Il documento finale, “L’Osservatore Romano” 162 (2022) 219, p. 3.
31.Jeziorski S., Bóg, Kościół i świat wobec Covid-19. „Lex orandi” jako inspiracja chrześcijańskiego przeżywania czasu pandemii, “Ruch Biblijny i Liturgiczny” 73 (2020) 2, pp. 101–116.
32.John XXIII, “Mater et Magistra”. Christianity and Social Progress. An Encyclical Letter of Pope John Paul XXIII, New York 1961.
33.John XXIII, “Pacem in terris”. Encyclical Letter on Establishing Universal Peace in Truth, Justice, Charity and Liberty (11 April 1963), London 2022.
34.John Paul II, “Redemptor hominis”. Encyclical Letter (4 March 1979), London 2002.
35.John Paul II, Encyclical “Laborem exercens” (14 September 1981), Melbourne 1982.
36.John Paul II, Encyclical Letter “Sollicitudo rei socialis” (30 December 1987), Boston MA 1987.
37.John Paul II, Encyclical Letter “Centesimus annus” (1 May 1991), Vatican City 1991.
38.Kampka F., Etyczny wymiar własności prywatnej, “Ethos” 8 (1995) 4, p. 51–63.
39.Kobyliński A., The Role of Solidarity in an Open Society, in: P. Ivanič, M. Hetényi (eds.), Európske kontexty interkultúrnej komunikácie, Nitra 2009, pp. 139–148.
40.Kobyliński A., Post-Communism, Liberalism and Solidarity in the Countries of Central and Eastern Europe after 1989, “Seminare” 39 (2014) 8, pp. 105–115.
41.Koperek J., Poszanowanie prawa do własności prywatnej w kontekście zasady uniwersalnego przeznaczenia dóbr, “Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym” 10 (2007) 1, pp. 41–48.
42.Kućko W., Fraternity in the Teaching of Pope Francis, “Collectanea Theologica” 90 (2020) 5, pp. 701–740.
43.Kućko W., Moralne aspekty reformy Kurii Rzymskiej w przemówieniach papieża Franciszka do kurialistów w latach 2013–2021, “Teologia i Moralność” 17 (2022) 2 (32), pp. 169–188.
44.Leo XIII, Encyclical Letter “Rerum novarum” (15 May 1891), London 1964.
45.Łużyński W., Elementy zasady pomocniczości w encyklice Benedykta XVI „Caritas in veritate”, “Teologia i Człowiek” 20 (2012), pp. 69–82.
46.Ostheimer J., Ład społeczny. Zasada pomocniczości i jej znaczenie dla społeczeństwa obywatelskiego, “Zeszyty Naukowe KUL” 56 (2013) 1 (221), pp. 27–46.
47.Paul VI, The Great Social Problem. Encyclical Letter “Populorum progressio” (26 March 1967), London 1968.
48.Paul VI, “Octogesima adveniens”. Apostolic Letter to Cardinal Maurice Roy on the 80th Anniversary of the Encyclical “Rerum Novarum” (14 May 1971), Washington DC 1971.
49.Pietraszewski K. (ed.), Ekonomia Franciszka. Przewodnik po ekologii integralnej dla wspólnot lokalnych, Warszawa 2021.
50.Pietrzak A., Opcja na rzecz ubogich, “Studia Nauk Teologicznych” 8 (2013), pp. 47–62.
51.Pius XI, Encyclical Letter “Quadragesimo anno” (15 May 1931), Melbourne 1931.
52.Pontifical Commission “Iustitia et Pax”, At the Service of the Human Community: An Ethical Approach to the International Debt Question (27 December 1986), Vatican City 1986.
53.Pontifical Council for Justice and Peace, Compendium of the Social Doctrine of the Church, London 2005.
54.Rossi T., La “Laudato si’”: elementi per un’ermeneutica del pensiero di papa Francesco, “Angelicum” 93 (2016) 1, pp. 157–190.
55.Ruman N.M., Solidarność jako cnota moralna – postawą i zasadą życia ludzkiego według myśli Jana Pawła II w percepcji wychowawczej, “Studia Pedagogiczne (Kielce)” 23 (2014), pp. 73–93.
56.Sadowski M., Kilka uwag o nauczaniu społecznym Franciszka, “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin – Polonia. Sectio G” 66 (2019) 1, pp. 351–362.
57.Sproncel P., Kultura tymczasowości jako wyzwanie dla duszpasterstwa Kościoła w świetle nauczania Papieża Franciszka. Studium teologiczno-pastoralne, Kraków 2022.
58.Szulist J., Źródła solidarności na przykładzie „Orędzia na Światowy Dzień Pokoju 2014" papieża Franciszka, “Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” (2014) 21, pp. 283–296.
59.Szulist J., Rola sprawiedliwej płacy w kształtowaniu wolności odpowiedzialnej człowieka, “Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” (2016) 23, pp. 321–335.
60.The Economy of Francesco website: https://francescoeconomy.org [accessed: 01.03.2023].
61.The Second Vatican Council, Decree on Priestly Training “Optatam totius”, https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_decree_19651028_optatam-totius_en.html [accessed: 01.03.2023].
62.Toso M., “Caritas in veritate” ed “Evangelii gaudium”: continuità e conseguenze per la nuova evangelizzazione del sociale, in: Pontificio Consiglio della Giustizia e della Pace, La dimensione sociale della fede oggi. “Caritas in veritate” e “Evangelii gaudium”. Testi della XXVIII Assemblea plenaria del Pontificio Consiglio della Giustizia e della Pace, Città del Vaticano 2015, pp. 17–42.
63.Zabielski J., Aretologiczne „umocowanie” życia społeczno-moralnego, “Rocznik Teologii Katolickiej” 8 (2009), pp. 64–78.