Colloquia Theologica Ottoniana

ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2023.39-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / 39/2023
Region as a Theological Category: Preliminary Recognition
(Region jako kategoria teologiczna. Rozpoznanie wstępne)

Autorzy: Andrzej Draguła ORCID
Uniwersytet Szczeciński, Instytut Nauk Teologicznych
Słowa kluczowe: region miejsce teologia miejsca chrześcijaństwo
Data publikacji całości:2023
Liczba stron:19 (9-27)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Interdyscyplinarność współczesnych badań nad regionem każe postawić pytanie o teologiczny status regionu. Odpowiedź na to pytanie mieści się w obszarze teologii miejsca. Punktem odniesienia dla tej teologii jest status miejsca zarówno w Starym Testamencie, w Nowym Testamencie, jak też w życiu pierwotnego Kościoła. W Starym Testamencie takimi miejscami teologicznie naznaczonymi są Eden, Kanaan jako Ziemia Obiecana czy Świątynia Jerozolimska. Wszystkie one związane są ze szczególną obecnością i interwencją Boga. Wyjątkowe znaczenie ma ogród Eden, który można uznać za pra-miejsce, prototyp miejsca świętego. Działalność Jezusa dokonuje relatywizacji szczególnego znaczenia miejsca świętego. Jezus neguje istnienie świątyni, dowartościowuje wiarę obcych, a więc pochodzących spoza Izraela, oraz zapowiada Królestwo Boże, które „nie jest z tego świata”, a więc jego realizacja dokona się w relacjach, a nie w miejscach. Starożytne chrześcijaństwo żyje w napięciu pomiędzy paroikein a katoikein, pomiędzy przebywaniem na ziemi jak na obczyźnie a byciem zadomowionym. Z drugiej strony szybko rozwija się koncepcja „miejsc świętych” (loca sacra), które mają jednak znaczenie funkcjonalne i nie wskazują na rzeczywiste przebywanie Boga w przestrzeni geograficznej. Jeśli miejsce to „przestrzeń opowiedziana” (storied place), to region w znaczeniu teologicznym można określić jako miejsce, które zostało wyodrębnione z przestrzeni za pośrednictwem narracji o sakralnym charakterze.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Agamben G., Czas, który zostaje. Komentarz do Listu do Rzymian, trans. S. Królak, Warszawa 2009.
2.Agamben G., Kościół i królestwo, “Tygodnik Powszechny” 2013, no. 12.
3.Bartholomew C.G., Where All Mortals Dwell: A Christian View of Place for Today, Grand Rapids 2011.
4.Becquet G., Ziemia, in: X. Léon-Dufour (ed.), Słownik teologii biblijnej, trans. and prep. K. Romaniuk, Poznań 1990, pp. 1129–1135.
5.Bosak P.Cz., Leksykon wszystkich miejsc biblijnych, Kraków 2016.
6.Bramorski J., Antropologiczny wymiar symboliki przestrzeni sakralnej w ujęciu Mircei Eliadego, “Forum Teologiczne” 3 (2002), pp. 153–162.
7.Brueggemann W., The Land: Place as Gift, Promise and Challenge in Biblical Faith, London 1978.
8.Conradie E.M., Towards a Theology of Place in the South African Context: Some Reflections from the Perspective of Ecotheology, “Religion and Theology” 16 (2014), pp. 3–18; https://doi.org/10.1163/156973109X449967 [accessed: 27.07.23].
9.Craft J.A., Making a Place on Earth: Participation in Creation and Redemption Through Placemaking and the Arts, (PhD dissertation) University of St. Andrews 2013.
10.Delumeau J., Historia raju. Ogród rozkoszy, trans. E. Bąkowska, Warszawa 1996.
11.Do Diogneta, 5, in: M. Starowieyski (prep.), Pierwsi świadkowie. Wybór najstarszych pism chrześcijańskich, trans. A. Świderkówna, Kraków 1988, pp. 359–375.
12.Dreyfus F., Grelot P., Dziedzictwo, in: Léon-Dufour X. (ed.), Słownik teologii biblijnej, trans. and prep. K. Romaniuk, Poznań 1990, pp. 243–247.
13.Inge J., Towards a Theology of Place, “Modern Believing” 40 (1999) 1, pp. 42–50; https://doi.org/10.3828/MB.40.1.42 [accessed: 25.07.23].
14.Izydor z Sewilli, De Ordine creaturarum, I, Chap. X, 7-11, Patrologia Latina 111.
15.Jackowski A., Sołjan I., Środowisko przyrodnicze a sacrum, “Peregrinus Cracoviensis” 12 (2001), pp. 29–50.
16.Jan Paweł II, List o pielgrzymowaniu do miejsc związanych z historią zbawienia, 2; https://jp2online.pl/obiekt/list-o-pielgrzymowaniu-do-miejsc-zwiazanych-z-historia-zbawienia;T2JqZWN0OjE5ODI=
17.Jan Paweł II, Tryptyk rzymski, Kraków 2003.
18.Jedliński M., Przeżywanie obcości – podział binarny i jego konsekwencje, in: M. Jedliński, K. Witczak (eds.), Obcości. Szkice z filozofii i literatury, Bydgoszcz 2017, pp. 47–90.
19.Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1993.
20.Kselman J.S., Eden, trans. M. Wojciechowski, in: P.J. Achtemeier (ed.), Encyklopedia biblijna, Warszawa 1999, p. 236.
21.Lampe P., Nazaret, trans. T. Mieszkowski, in: P.J. Achtemeier (ed.), Encyklopedia biblijna, Warszawa 1999, p. 822.
22.Lane B., Landscapes of the Sacred: Geography and Narrative in American Spirituality, Mahwah, NJ 1988.
23.Lang U.M., Turning Towards the Lord. Orientation in Liturgical Prayer, San Francisco 2004.
24.Leeuw G. van der, Fenomenologia religii, trans. J. Prokopiuk, Warszawa 1978.
25.Mach D., Miejsce sacrum w religii i kulturze, “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” 68 (2009), pp. 201–209.
26.Meyers C.L., Świątynia, trans. A. Gocłowska, in: P.J. Achtemeier (ed.), Encyklopedia biblijna, Warszawa 1999, p. 1209.
27.Mikołajczak M., Ramiona Antajosa. Z historii i teorii regionalizmu literackiego w Polsce, Kraków 2012.
28.Nadolski B. (prep.), Leksykon liturgii, Poznań 2006.
29.Napiórkowski S.C., Przygoda W., Sanktuarium, in: Kamiński R. (ed.), Leksykon teologii pastoralnej, Lublin 2006, pp. 769–772.
30.Niemandt C.J.P., Rooted in Christ, Grounded in Neighbourhoods – A Theology of Place, “Verbum et Ecclesia” 40 (2019) 1; https://doi.org/10.4102/ve.v40i1.1997 [accessed: 25.07.2023].
31.Od Redakcji, in: A. Kociszewski, A.J. Omelaniuk, W. Pilarczyk (eds.), Regionalizm – Kultura – Kościół, Ciechanów 1998, pp. 3–7.
32.Ostrowski M., Teologia sanktuariów – świętych miejsc pielgrzymkowych, “Roczniki Teologiczne” 62 (2015) 6, pp. 83–95.
33.Przybylska. L., Pojęcie przestrzeni sakralnej, in: B. Domański, S. Skiba (eds.), Geografia i sacrum: profesorowi Antoniemu Jackowskiemu w 70. rocznicę urodzin, Kraków 2005, Vol. II, pp. 381–387.
34.Rad G. von, Teologia Starego Testamentu, trans. B. Widła, Warszawa 1987.
35.Skorowski H., Regionalizm w Kościele, Kościół w regionie, in: Regionalizm w Kościele, Kościół w regionie. Materiały II Ogólnopolskiego Zjazdu Księży Regionalistów, Gietrzwałd 24–26 września 1999 r., Ciechanów 2001, pp. 37–50.
36.Syczewski T., Miejsca święte według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku i obowiązującego prawodawstwa Kościoła łacińskiego, Lublin 2019.
37.Wajda A.M., Biblia o raju, pokusie i grzechu pierworodnym, “Studia Teologii Dogmatycznej”, 7 (2021), pp. 180–205.
38.Wroe A., Poncjusz Piłat, trans. J. Mikos, Warszawa 2015.
39.Żądło A., Teologia i duszpasterska funkcja sanktuarium. Zagadnienia wybrane, “Studia Pastoralne” 14 (2018), pp. 365–392.