Acta Iuris Stetinensis

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Acta Iuris Stetinensis

ISSN: 2083-4373     eISSN: 2545-3181    OAI    DOI: 10.18276/ais.2024.47-05
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / 1/2024 (47)
What does law have in common with a folk tale? Perspectives of application of Propp’s method in jurisprudence
(Co prawo ma wspólnego z bajką? Perspektywy stosowania metody Włodzimierza Proppa w prawoznawstwie)

Autorzy: Łukasz Mirocha ORCID
Pomeranian University in Słupsk
Słowa kluczowe: teoria prawa law and literature narratologia Włodzimierz Propp Morfologia bajki
Data publikacji całości:2024-03
Liczba stron:16 (77-92)
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 34

Abstrakt

Niniejsze opracowanie ma na celu przybliżenie czytelnikowi dokonań rosyjskiego literaturoznawcy Włodzimierza Proppa oraz analizę możliwości ich zastosowania w prawoznawstwie. Propp zajmował się badaniem utworów z gatunku bajki magicznej, dochodząc do wniosku, że fabuła tych utworów składa się z 31 powtarzalnych funkcji, które wykonywane są przez 7 typów bohaterów. Propp ukazywał, że pomimo zmian nazw czynności, postaci, atrybutów na powierzchownym poziomie tekstu w różnych bajkach głęboki poziom tekstu pozwala dostrzec tożsamości między poszczególnymi utworami. Główne dzieło Proppa Morfologia bajki wraz z myślą antropologa Clauda Lévi-Straussa oraz odkryciami Noama Chomsky’ego stały się inspiracją dla rozwoju francuskiej szkoły strukturalizmu oraz badań narratologicznych. Rozważania zawarte w artykule wpisują się w nurt badań określany mianem law and literature, zwłaszcza w jego narratologiczną gałąź. Opracowanie w syntetyczny sposób prezentuje dotychczasowy stan badań z zakresu narratologii prawnej oraz przedstawia możliwe zastosowania myśli Proppa w tej dziedzinie i ich ograniczenia. Praca nie ma charakteru dogmatycznoprawnego, stąd zbędne jest odwoływanie się do metod formalno-dogmatycznej czy historycznoprawnej, zasadniczą rolę odgrywa w niej analiza dyskursu. W artykule ukazano, że z uwagi na różnice zachodzące między prawem a literaturą dokonania Proppa mogą przede wszystkim być inspiracją dla prawoznawstwa, niemniej istnieją także płaszczyzny, na których metoda Proppa może być zastosowana wprost.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Andruszkiewicz M., Interpretacja prawnicza a interpretacja literacka – kilka uwag, “Krytyka Prawa” 2014, Vol. 6.
2.Andruszkiewicz M., Prawo w literaturze (Law in Literature). O stosowalności literackiej analizy prawa w prawoznawstwie, in: D. Kondratczyk-Przybylska, A. Niewiadomski, E. Walewska (eds.), Język prawny i prawniczy: I Kongres ogólnopolski, Warsaw 2017.
3.Andruszkiewicz M., Transdyscyplinarne związki prawoznawstwa z naukami o języku. Od języków formalnych do nurtu “prawo i literatura”, in: M. Król, A. Bartczak, M. Zalewska (eds.), Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, part 2, Łódź 2014.
4.Baron J.B., Epstein J., Is Law Narrative?, “Buffalo Law Review” 1997, vol. 45.
5.Burzyńska A., Markowski M.P., Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2006.
6.Conti D.B., Narrative Theory and the Lain: A Rhetorician’s Invitation to the Legal Academy, “Duquesne Law Review” 2001, Vol. 39(2).
7.Farber D.A., Sherry S., Telling Stories Out of School: An Essay on Legal Narratives, “Stanford Law Review” 1993, Vol. 45.
8.Godzich W., Od narratologii akcji do narratologii decyzji, “Teksty Drugie” 1990, No. 2.
9.Grose C., Johnson M.E., Branding the Strands of Narrative and Critical Reflection with Critical Theory and Lawyering Practice, “Clinical Law Review” 2019, Vol. 26.
10.Hardy S., Narrative Theory, Psychology and Law, “Australian Journal of Law and Society” 2000-2001, Vol. 15.
11.Johnston J., Breit R., Constructing Legal Narratives: Law, Language and the Media, ANZCA Communication, Creativity and Global Citizenship 2009.
12.Kennedy D., Critical Theory, Structuralism and Contemporary Legal Scholarship, “New England Law Review” 1986, Vol. 21.
13.Lahlou K., An Attempt at Applying Vladimir Propp’s Morphology of the Folktale on Charles Dickens’s Great Expectations, “Arab World English Journal for Translation & Literary Studies” 2017, Vol. 1(3).
14.Martinez G.A., Philosophical Considerations and the Use of Narrative in Law, “Rutgers Law Journal” 1999, Vol. 30.
15.Meister J.Ch., Narratology, 19 January 2014, The Living Handbook of Narratology, https://www-archiv.fdm.uni-hamburg.de/lhn/node/48.html.
16.Mirocha Ł., Law and literature jako niedoceniony nurt jurysprudencji, “Societas et Ius” 2013, No. 1(2).
17.Mirocha Ł., Narracja w prawie? Drogi recepcji pojęcia, in: M. Zirk-Sadowski, B. Wojciechowski, T. Bekrycht (eds.), Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, part 1, Łódź 2014.
18.Młynarska-Sobaczewska A., Narracyjność w aktach stosowania prawa, “Państwo i Prawo” 2014, No. 12.
19.Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warsaw 2005.
20.Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2011.
21.Olson G., Narration and Narrative in Legal Discourse, 31 May 2014, The Living Handbook of Narratology, https://www-archiv.fdm.uni-hamburg.de/lhn/node/113.html.
22.Plutarch, Żywoty równoległe – wyjątki z żywotu Likurga, in: B. Lesiński, J. Walachowicz (eds.), Historia ustroju państwa w tekstach źródłowych, Warsaw/Poznań 1992.
23.Posner R.A., Legal Narratology, “The University of Chicago Law Review” 1997, Vol. 64.
24.Potrzeszcz J., Uniwersalna gramatyka moralności i prawa, “Forum Prawnicze” 2011, No. 4–5.
25.Propp W., Morfologia bajki, transl. W. Wojtyga-Zagórska, Warsaw 1976.
26.Skuczyński P., Narracyjność języka prawniczego w procesie tworzenia prawa, “Archiwum Filozfii Prawa i Filozofii Społecznej” 2020, No. 1.
27.Smejkalova T., Story-Telling in Judicial Discourse, “Comparative Legilinguistics” 2011, No. 5.
28.Spengler O., Zmierzch Zachodu. Zarys morfologii historii powszechnej, trans. J. Marzęcki, Warsaw 2014.
29.Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warsaw 1999.
30.Stern S., Narrative in the Legal Text: Judicial Opinions and Their Narratives, in: M. Hanne, R. Weisberg (eds.), Narrative and Metaphor in Law, Cambridge 2018.
31.Wellek R., Warren A., Teoria literatury, trans. Maciej Żurowski, Warsaw 1976.
32.West R., Jurisprudence as Narrative: An Aesthetic Analysis of Modern Legal Theory, “New York University Law Review” 1985, Vol. 60.
33.Wolny K., Teoria literatury. Zarys problematyki, Rzeszów 1995.