Przegląd Zachodniopomorski


ISSN: 0552-4245     eISSN: 2353-3021    OAI    DOI: 10.18276/pz.2020.2-09
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / z. 2 2020
Rękopisy szczecińskiego Gimnazjum Mariackiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu

Autorzy: Andrzej Mycio
Słowa kluczowe: Gimnazjum Mariackie w Szczecinie Szczecin Pęzino Toruń zbiory zabezpieczone rękopisy historia bibliotek
Data publikacji całości:2020
Liczba stron:13 (189-201)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Zbiory zabytkowe Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, w swoim podstawowym zrębie, zostały ukształtowane po zakończeniu II wojny światowej na bazie tak zwanych zbiorów zabezpieczonych, czyli przede wszystkim książek pochodzących z byłych niemieckich bibliotek. Do Torunia trafiły głównie książki z Prus Wschodnich oraz Pomorza. Niemała część zbiorów poniemieckich pochodzi ze Szczecina, w tym także książki przechowywane do II wojny światowej w Bibliotece Gimnazjum Mariackiego, kontynuatora tradycji Pedagogium Książęcego. Szczecińskie zbiory trafiły do Torunia krótko po zakończeniu działań II wojny światowej albo bezpośrednio ze Szczecina, albo via Pęzino, dokąd zostały ewakuowane przez administrację niemiecką w celu ich ochrony przed alianckimi bombardowaniami. Pojedyncze książki szczecińskiej proweniencji były nabywane przez Bibliotekę Uniwersytecką w Toruniu także w latach późniejszych. W toruńskiej książnicy uniwersyteckiej przechowujemy dziś osiem kodeksów rękopiśmiennych pochodzących z Biblioteki Gimnazjum Mariackiego w Szczecinie. Wszystkie manuskrypty powstały w okresie nowożytnym, od końca XVI do II połowy XVIII w. Siedem pierwszych reprezentuje dziedziny: prawa, medycyny oraz teologii – ich zawartość odzwierciedla stan ówczesnej myśli i jest doskonałym materiałem źródłowym do badań w zakresie historii nauki. Ósmy zawiera biblioteczne katalogi i inwentarze, z tego względu jest szczególnie cenny dla badaczy historii szczecińskiego Gimnazjum oraz jego Biblioteki.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Źródła
2.Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu. Archiwum Gabinetu Starych Druków, Materiały warsztatowe Marii Strutyńskiej do tematu struktura proweniencyjna starych druków
3.Biblioteki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, bez sygnatury.
4.Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, sygn. Rps 105/I; 106/I; 165/III; 215/I; 236/II; 242/II; 318/I; 805/II; 806/I-II; 1148/IV; 1175/II.
5.Jireček, Josef , wyd. Práva mĕstská království Českého a markrabství Moravského spolu s krátkou jich Summou od Pavla Krystyana z Koldína. Praha: nákladem Spolku českých právníků‚ Všehrd’, 1876.
6.Książnica Pomorska w Szczecinie, archiwum zakładowe, sygn. KP A–5; KP A–6; KP A–8; KP A–9; KP A–12.
7.Lehmann, Georg, wyd. Vollständige teutsche Stadt-Recht im Erb-Königreich Böheim und Marggrafthum Mähren, von einem, dem Publico geneigten Rechtsgelehrten in Druck befördert. Wienn: Rungger, 1720.
8.Schwann, Stanisław, wyd. Descriptio Paedagogii Stetinensis 1573. Opis Pedagogium Książęcego w Szczecinie. Szczecin: PWN, 1966.
9.Opracowania
10.Aurnhammer, Achim. „Andreas Hiltebrand – ein pommerscher Dichterarzt zwischen Späthumanismus und Frühbarock”. W: Pommern in der Frühen Neuzeit. Literatur und Kultur in Stadt und Region, red. Wilhelm Kühlmann, Horst Langer, 199–225. Tübingen: Max Niemeyer, 1994.
11.Baranowski, Henryk. „Zbiory Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, ich rozwój i kierunki przyszłego kształtowania”. W: Studia o działalności i zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, red. Bogdan Ryszewski, 21–45. Cz. 5. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1990.
12.Böhmer, Georg Ludwig. Pricipia juris feudalis praesertim Longobardici quod per Germaniam obtinet. Gottingae: Vandenhoeck, 1765.
13.Borysowska, Agnieszka. „Biblioteka szczecińskiego Gimnazjum Akademickiego w XVIII w.”. W: Od Pedagogium Książęcego do Gimnazjum Mariackiego. Z dziejów szkolnictwa półwyższego w Szczecinie do początków XIX w., red. Agnieszka Borysowska, 145–158. Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2018.
14.Borysowska, Agnieszka. Kultura książki w dawnym Szczecinie (XVII-XVIII w.). Studia z pogranicza bibliologii i literaturoznawstwa. Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2018.
15.Briquet, Charles-Moïse. Les filigranes. Dictionnaire historique des marques du papier dès leur apparition vers 1282 jusqu’en 1600. Mansfield Centre, CT: Martino, 2007 (reprint druku z 1907).
16.Dove, Richard W. „Böhmer Georg Ludwig”. W: Allgemeine Deutsche Biographie, 73–74. T. 3. Berlin: Duncker & Humblot, 1967 (reprint wyd. z 1876).
17.Gut, Paweł. „Budowa uczelni wyższych w Szczecinie pod koniec XIX i w I połowie XX wieku”. W: Akademicki Szczecin XVI-XXI wiek, red. Piotr Niedzielski, Waldemar
18.Tarczyński, 81–106. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016.
19.Gut, Paweł. „Szczecińskie akademickie szkoły średnie w II połowie XVII i XVIII wieku”. W: Akademicki Szczecin XVI-XXI wiek, red. Piotr Niedzielski, Waldemar Tarczyński, 47–80. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016.
20.Hoffmann, František. „O překladech a rozšířeni koldínových práv městských”. W: Městské právo v 16.–18. století v Evropě. Sborník příspévků z mezinárodní konference uspořádané právnickou fakultou uk ve dnech 25.–27. záři 1979 v Praze, red. Karel Malý, 257–266. Praha: Univerzita Karlova, 1982.
21.Hoffmann, František. „Rozšířeni koldínových práv městských v českých, německých a latinských podobách (Ke 400. výroči vydáni Práv městských)”. Studie o rukopisech 18 (1979): 61–62.
22.Kelchner, Ernst. „Bertram Philipp Ernst”. W: Allgemeine Deutsche Biographie, red. Historische Commission bei der Königl. Akademie der Wissenschaften, 551. T. 2. Berlin: Duncker & Humblot, 1967 (reprint wyd. z 1875).
23.Kosman, Janina. Z dziejów bibliotek w pruskiej prowincji Pomorza w XIX i początkach XX wieku. Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2013.
24.Kurzyńska, Marta. „Druki pomorskie w kolekcji starych druków Muzeum Narodowego w Szczecinie na tle zasobów muzeów Pomorza Zachodniego”. W: Piśmiennictwo
25.na Pomorzu Zachodnim do końca XVIII wieku, red. Janina Kosman, 33–54. Szczecin: Wydawnictwo Archiwum Państwowego „Dokument” – Wydział Filologiczny
26.Uniwersytetu Szczecińskiego, 2015.
27.Liermann, Hans. „Böhmer Georg Ludwig”. W: Neue Deutsche Biographie, red. Historischen Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 391. T. 2.
28.Berlin: Duncker & Humblot, 1955.
29.Michalska, Agata. „Detlev Marcus Friese”. W: Encyklopedia Pomorza Zachodniego. Dostęp 27.12.2019. http://www.pomeranica.pl/wiki/Detlev_Marcus_Friese.
30.Mielcarek, Zofia, Bolesław Owczarek. Od Pedagogium do Uniwersytetu Szczecińskiego. Szczecin: Wydawnictwo Glob, 1985.
31.Mycio, Andrzej. „Nowożytne rękopisy w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu”. Czasy Nowożytne 25 (2012): 193–205.
32.Mycio, Andrzej. „Struktura proweniencyjna rękopisów pochodzących z tak zwanych zbiorów zabezpieczonych w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu”. Folia Toruniensia 9–10 (2009–2010): 45–55.
33.Mycio, Andrzej. „Znaczenie kodeksu rękopiśmiennego w XVIII-wiecznej Europie na przykładzie biblioteki historyka Pomorza Ludwiga Wilhelma Brüggemanna”. W: Książka i prasa w kulturze, red. Katarzyna Domańska, Bernardeta Iwańska-Cieślik, 52–69. Bydgoszcz, 2013.
34.Oelrichs, Johann Carl Conrad. Fortgesetzte historisch-diplomatische Beyträge zur Geschichte der Gelahrtheit besonders im Herzogthum Pommern. Berlin: in Commiszion der Real-Schule Buchhandlung, 1770.
35.Piccard, Gerhard. Wasserzeichenkartei. T. 15: cz. 1. Stuttgart: Verlag W. Kohlhammer, 1987.
36.Schlegelmilch, Ulrich. „Andreas Hiltebrands Protokoll eines Disputationscollegiums zur Physiologie und Pathologie (Leiden 1604)”. W: Frühneuzeitliche Disputationen.
37.Polyvalente Produktionsapparate gelehrten Wissens, red. Marion Gindhart, Marti Hanspeter, Robert Seidel, przy współpr. K arin Marti-Weissenbach, 49–88. Köln-Weimar-Wien: Böhlau Verlag, 2016.
38.Strutyńska, Maria. Struktura proweniencyjna zbioru starych druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Przewodnik po zespołach. Problemy badawcze i metodologiczne. Toruń, 1999.
39.Wasserzeichen-Informationssystem. Dostęp 17.12.2019. https://www.wasserzeichen-online.de.
40.Wehrmann, Martin. „Geschichte der Bibliothek des Marienstifts-Gimnasiumsˮ. Baltische Studien 44 (1894): 195–226.
41.Wehrmann, Martin. „Geschichte des Königlichen Marienstifts-Gymnasiums (des früheren Herzoglichen Pädagogiums und Königl. akademischen Gymnasiums) in Stettin 1544–1894”. W: Festschrift zum dreihundertfünfzigjährigen Jubiläum des Königlichen Marienstifts-Gymnasiums zu Stettin um 24. und 25. September 1894, 1–165. Stettin: Herrcke & Lebeling, 1894.
42.Wesołowska, Sylwia. „Zarys dziejów szkolnictwa na Pomorzu i w Szczecinie do połowy XVI w.”. W: Od Pedagogium Książęcego do Gimnazjum Mariackiego. Z dziejów
43.szkolnictwa półwyższego w Szczecinie do początków XIX w., red. Agnieszka Borysowska, 11–22. Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2018.