Colloquia Germanica Stetinensia

Wcześniej: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Colloquia Germanica Stetinensia


ISSN: 2450-8543     eISSN: 2353-317X    OAI    DOI: 10.18276/cgs.2022.31-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / nr 31
Zum Musikmotiv im autobiographischen Roman „Wie ich Klavierspielen lernte“ (2019) von Hanns-Josef Ortheil
(O motywie muzycznym w autobiograficznej powieści „Wie ich Klavierspielen lernte” (2019) Hannsa-Josefa Ortheila)

Autorzy: Adrianna Morawska ORCID
Uniwersytet Warszawski Instytut Germanistyki
Słowa kluczowe: Hanns-Josef Ortheil nauka gry na fortepianie tematyzacji muzyki w literaturze intermedialne związki literatury i muzyki
Data publikacji całości:2022
Liczba stron:20 (63-82)
Klasyfikacja JEL: Z10
Cited-by (Crossref) ?:
Liczba pobrań ?: 211

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest przedstawieniu powieści Wie ich Klavierspielen lernte (2019) jako literackiego przykładu tematyzacji muzyki, jego celem zaś analiza motywu muzycznego w oparciu o charakterystykę głównego bohatera – Johannesa. Termin muzycznej tematyzacji używany jest w odniesieniu do teoretycznoliterackich założeń Stevena P. Schera, Konrada Górskiego, Michała Głowińskiego i Wernera Wolfa. W artykule podjęto również próbę ukazania związku między motywem muzycznym występującym w powieści a biografią autora. Powieści Hannsa-Josefa Ortheila charakteryzuje zarówno obecność licznych wątków autobiograficznych, jak i motywów muzycznych. Nierzadko są to teksty, które nie tylko opowiadają o kompozytorach, pianistach, muzykach czy koncertach, ale także szkicują uczucia i emocje, jakie muzyka wywołuje w bohaterach. Wie ich Klavierspielen lernte (2019) to jeden z najsilniej nacechowanych autobiograficznie tekstów tego pisarza. Powieść przedstawia historię Johannesa, którego można interpretować jako alter ego samego autora.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Głowiński, Michał. „Literackość muzyki – muzyczność literatury“. In: Muzyka w opisie literackim. Antologia studiów powojennych, hrsg. v. Andrzej Hejmej, 101–121. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Naukowych Universitas, 2002.
2.Głowiński, Michał. „Muzyka w powieści“. In: Muzyka w opisie literackim. Antologia studiów powojennych, hrsg v. Andrzej Hejmej, 285–298. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Naukowych Universitas, 2002.
3.Górski, Konrad. „Muzyka w opisie literackim“. In: Muzyka w opisie literackim. Antologia studiów powojennych, hrsg v. Andrzej Hejmej, 259–283. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Naukowych Universitas, 2002.
4.Grzywka, Katarzyna. „... als wären diese Räume mir nahe, als wären es auch meine eigenen Räume“. Studien zum Werk von Hanns-Josef Ortheil. Warszawa: Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.
5.Grzywka, Katarzyna. „[E]in großes Schreibprojekt, das Projekt meiner Tagesmitschriften... Hanns-Josef Ortheil über das eigene Schreiben“. In: Schriftstellerische Autopoiesis. Beiträge zur literarischen Selbstreferenzialität, hrsg. v. Jacek Rzeszotnik, 45–61. Darmstadt: Büchner Verlag, 2011.
6.Hillgruber, Kathrin. „Das schreibende Wesen. Kindheit. Der Stuttgarter Autor Hanns-Josef Ortheil setzt seine literarische Selbsterkundung fort: Der Roman Der Stift und das Papier rekonstruiert die Ichwendung und die ersten schriftstellerischen Versuche des begabten Kindes“. Stuttgarter Zeitung, 11.11.2015.
7.Klemm, Imma (Hg.). Ein Kosmos der Schrift. Hanns-Josef Ortheil zum 70. Geburtstag. München: btb Verlag, 2021.
8.Löffler, Desirée. „Neuer Roman von Hanns-Josef Ortheil: Wie ich Klavierspielern lernte“, 06.09.2019. Zugriff 24.01.2022. https://www.swr.de/swr2/musik-klassik/bookreview-swr-3030.html.
9.Lubkoll, Christine. „Musik in Literatur: Telling“. In: Handbuch Literatur & Musik, hrsg v. Nicola Gess, Alexander Honold, 78–94. Berlin, Boston: Walter de Gruyter, 2017.
10.Magenau, Jörg. „Klavierlehrer eines Lebens. Warum aus dem fleißig übenden Hanns-Josef Ortheil doch kein Starpianist wurde, erzählt er in seinem jüngsten autobiografischen Roman“. Süddeutsche Zeitung, 02.08.2019.
11.Mahlert, Ulrich. „Ortheil, Hanns-Josef. Wie ich Klavierspielen lernte. Roman meiner Lehrjahre“. Zugriff 24.11.2021. https://uebenundmusizieren.de/artikel/wie-ich-klavierspielen-lernte/.
12.o. A. „Autobiographie“. stern, 16.05.2019.
13.o. A. „Ein C-Dur-Akkord macht glücklich“. Der Spiegel, 20.07.2019.
14.o. A. „Kurz und Knapp. Literatur. Hanns-Josef Ortheil: Wie ich Klavierspielen lernte. Roman meiner Lehrjahre.“. NZZ am Sonntag, 14.07.2019.
15.Opalski, Józef. „O sposobach istnienia utworu muzycznego“. In: Muzyka w opisie literackim. Antologia studiów powojennych, hrsg v. Andrzej Hejmej, 171–190. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Naukowych Universitas, 2002.
16.Ortheil, Hanns-Josef. „Mein Beethoven“, 11.12.2020. Zugriff 12.04.2022. https://www.swr.de/swr2/musik-klassik/mein-beethoven-1-swr2-musikstunde-2020-12-14-100.html.
17.Ortheil, Hanns-Josef. Das Element des Elephanten. Wie mein Schreiben begann. München: Luchterhand Literaturverlag, 2001.
18.Ortheil, Hanns-Josef. Der Stift und das Papier. München: Luchterhand Literaturverlag, 2015.
19.Ortheil, Hanns-Josef. Die weißen Inseln der Zeit. München: btb Verlag, 2004.
20.Ortheil, Hanns-Josef. Musikmomente. München: btb Verlag, 2017.
21.Ortheil, Hanns-Josef. Was ich liebe und was nicht. München: Luchterhand Literaturverlag, 2016.
22.Ortheil, Hanns-Josef. Wie ich Klavierspielen lernte. Berlin: Insel Verlag, 2019.
23.Scher, Steven Paul. „Einleitung. Literatur und Musik – Entwicklung und Stand der Forschung“. In: Literatur und Musik. Ein Handbuch zur Theorie und Praxis eines komparatistischen Grenzgebietes, hrsg. v. Steven Paul Scher, 9–25. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 1984.
24.Spannhake, Uwe. „Hanns-Josef Ortheil: Wie ich Klavierspielen lernte“, 11.02.2020. Zugriff 24.01.2022. https://klavierhaus-helmich.de/2020/02/11/musikalische-literatur/.
25.Speer, Lioba. „Wie ich Klavierspielen lernte“. Zugriff 24.03.2022. https://www.borromaeusverein.de/medienprofile/rezensionen/9783458177890-wie-ich-klavierspielen-lernte.
26.Wolf, Werner. The Musicalization of Fiction. A Study in the Theory and History of Intermediality. Amsterdam, Atlanta: Rodopi, 1999.