Rocznik Komparatystyczny


ISSN: 2081-8718     eISSN: 2353-2831    OAI    DOI: 10.18276/rk.2022.13-07
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / 13 (2022)
Adam Mickiewicz o senacie i zgromadzeniach ludowych w starożytnym Rzymie

Autorzy: Krzysztof Szczygielski ORCID
Uniwersytet w Białymstoku
Słowa kluczowe: Adam Mickiewicz prawo rzymskie senat zgromadzenia ludowe
Data publikacji całości:2022
Liczba stron:20 (131-150)
Cited-by (Crossref) ?:

Informacje dodatkowe

Cytowanie: Szczygielski, Krzysztof. „Adam Mickiewicz o senacie i zgromadzeniach ludowych w starożytnymRzymie”. Rocznik Komparatystyczny 13 (2022): 131–150. DOI: 10.18276/rk.2022.13-07.

Abstrakt

Adam Mickiewicz is considered to be the most outstanding Polish Romantic poet, as well as one of the most excellent poets of Europe. Due to their timeless value, his works become a source of inspiration for generations of readers. Interestingly, in Mickiewicz’s works we can find numerous references to legal issues, including those concerning the composition, functioning, and significance of the senate and popular assemblies in ancient Rome. An analysis of individual parts of the poet’s works allows us to conclude that he was quite familiar with the issues related to the social history and political organization of ancient Rome. His knowledge of the subject primarily comes from the works of ancient writers (Cicero, Livy, Tacitus, Plutarch, Suetonius, Aulus Gellius, and Cassius Dio), with which he became acquainted during his studies at the Vilnius University. Mickiewicz also read publications dealing extensively with the history of ancient Rome by such authors as Edward Gibbon, Barthold Georg Niebuhr, and Jules Michelet. It should be emphasized that the poet used expert Latin legal terminology when addressing various issues concerning the Roman senate and popular assemblies. The references to Roman law present in Mickiewicz’s works are yet another testimony to the fact that it is an important component of Europe’s cultural heritage. Having at least elementary knowledge in this area should therefore be desirable for the largest possible group of people, which needs not be limited only to lawyers. Poland’s greatest poet is a good example of this.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Alföldy, Géza. Historia społeczna starożytnego Rzymu. Tłum. Anna Gierlińska. Do druku podał Leszek Mrozewicz. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1998.
2.Berger, Adolf. „Acta diurna”. „Acta populi”. Tegoż. Encyclopedic Dictionary of Roman Law. Philadelphia: The American Philosophical Society, 1953. 341.
3.------. „Lex de imperio”. Tegoż. Encyclopedic Dictionary of Roman Law. Philadelphia: The American Philosophical Society, 1953. 550–551.
4.------. „Senatus populusque Romanus”. Tegoż. Encyclopedic Dictionary of Roman Law. Philadelphia: The American Philosophical Society, 1953. 696.
5.Białynicka, Zofia. „Studia i praca nauczycielska młodego Mickiewicza”. Rozprawy z Dziejów Oświaty 2 (1959): 89–118.
6.Bloch, Gustave. Les origines du sénat romain. Recherches sur la formation et la dissolution du sénat patricien. Paris: E. Thorin, 1883.
7.Bonnefond-Coudry, Marianne. „Le princeps senatus: vie et mort d’une institution républicaine”. Mélanges de l’École française de Rome. Antiquité 105 (1993): 103–134.
8.Breyer, Stefan. Spór Horeszków z Soplicami. Studium z dziedziny problematyki prawnej „Pana Tadeusza”. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1955.
9.Dąbkowski, Przemysław. „Uwagi prawne w „Panu Tadeuszu”. Gazeta Sądowa Warszawska 4 (1899): 50–54; 5 (1899): 66–70; 6 (1899): 82–88.
10.Dernałowicz, Maria. Kronika życia i twórczości Mickiewicza. Paryż, Lozanna: czerwiec 1834 – październik 1840. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza, 1996.
11.Dydyński, Teodor. Historya źródeł prawa rzymskiego. Warszawa: E. Wende i S-ka, 1904.
12.Gibbon, Edward. The History of the Decline and Fall of the Roman Empire. Vol. 1–6. London: Printed for W. Strahan and T. Cadell, 1776–1788.
13.Górski, Konrad. „Kilka wyrażeń prawniczych w języku Mickiewicza”. Język Polski 5 (1948): 129–133.
14.Graevius, Joannes Georgius. Thesaurus antiquitatum Romanarum. Venetiis: B. Javarina, 1732.
15.Humbert, Gustave. „Acta senatus”. Charles Daremberg, Edmond Saglio. Dictionnaire des antiquités grecques et romaines d’après les textes et les monuments. T. 1 (1). Paris: Hachette, 1877. 51–52.
16.-----. „Comitia”. Charles Daremberg, Edmond Saglio. Dictionnaire des antiquités grecques et romaines d’après les textes et les monuments. T. 1 (2). Paris: Hachette, 1887. 1374–1401.
17.Kodrębski, Jan. Prawo rzymskie w Polsce XIX wieku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1990.
18.Kołakowski, Zygmunt. „Prawo rzymskie w literaturze polskiej”. Prawo 15 (1938): 18–20.
19.Kowalczyk, Jerzy. „Sławne theatrum na weselu podkanclerzego Jana Zamoyskiego. Premiera Odprawy posłów greckich (1578)”. Pamiętnik Teatralny 13 (1964): 242–251.
20.------. „Jan Kochanowski i Jan Zamoyski”. Jan Kochanowski i epoka renesansu. W 450. rocznicę urodzin poety 1530–1980. Red. Teresa Michałowska. Warszawa: PWN, 1984. 263–281.
21.Kuryłowicz, Marek, Wojciech Witkowski. Rozprawa Jana Zamoyskiego o senacie rzymskim. Tekst łaciński, przekład oraz komentarz historyczno-prawny. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1997.
22.Lécrivain, Charles. „Tribuni plebis”. Charles Daremberg, Edmond Saglio. Dictionnaire des antiquités grecques et romaines d’après les textes et les monuments. T. 5. Paris: Hachette, 1892. 418–423.
23.Lelewel, Joachim. Dzieje starożytne. Od początku czasów historycznych do drugiey połowy wieku szóstego, ery chrześciańskiey. Wilno: J. Zawadzki, 1818.
24.Lizisowa, Maria Teresa. Prawem sądzić, czyli o języku Statutów Litewskich w Panu Tadeuszu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, 1998.
25.Loska, Elżbieta. „Aerarium i przechowywanie aktów prawnych”. Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2 (2013): 27–43.
26.Łoposzko, Tadeusz. Zarys dziejów społecznych cesarstwa rzymskiego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1989.
27.Markelov, Andrei. „Augustus as Princeps Senatus”. Acta Classica Universitatis Scientiarum Debreceniensis 55 (2019): 203–218.
28.Maślanka, Julian. „Autograf Pierwszych wieków historii polskiej Mickiewicza”. Pamiętnik Literacki 1 (1994): 144–156.
29.Mączyński, Andrzej. „Wśród prawników w Soplicowie”. Mickiewiczowskie konteksty. Red. Maria Cieśla-Korytowska. Kraków: Avalon, 2019. 59–82.
30.Méyet, Leszek. „Mickiewicz nauczycielem prawa”. Prawda: książka zbiorowa dla uczczenia dwudziestopięcioletniej działalności Aleksandra Świętochowskiego 1870–1895. Lwów: Nakładem Księgarni K. Altenberga, 1899. 321–330.
31.Michelet, Jules. Histoire romaine. Paris: Librairie Classique de L. Hachette, 1831.
32.Mickiewicz, Adam. „Zima miejska”. Tygodnik Wileński 6 (1818): 254–256.
33.------. Les premiers siècles de l’histoire de Pologne. Tłum. Aleksander Mickiewicz, Władysław Mickiewicz. Paris: Librairie du Luxembourg, 1868.
34.------. Dzieła (wydanie narodowe). T. 4: Pan Tadeusz. Warszawa: Czytelnik, 1949. T. 6: Pisma prozą, cz. II: Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego. Pisma polityczne z lat 1832–1835. Warszawa: Czytelnik, 1950. T. 7: Pisma prozą, cz. 3: Pisma historyczne. Wykłady lozańskie. Warszawa: Czytelnik, 1950. T. 8: Literatura słowiańska. Kurs pierwszy, półrocze I. Warszawa: Czytelnik, 1952. T. 9: Literatura słowiańska. Kurs pierwszy, półrocze II. Warszawa: Czytelnik, 1952. T. 14: Listy, cz. 1. Warszawa: Czytelnik, 1953.
35.Mommsen, Theodor. Römisches Staatsrecht. Bd. 2 (1). Leipzig: Verlag von S. Hirzel, 1874; Bd. 2 (2). Leipzig: Verlag von S. Hirzel, 1875.
36.Mousourakis, George. A Legal History of Rome. London – New York: Routledge, 2007.
37.Niebuhr, Barthold Georg. Römische Geschichte. Berlin: G. Reimer, 1811–1812.
38.Okoń, Jan. „Jan Kochanowski w kręgu mecenatu Jana Zamoyskiego”. Ruch Literacki 1 (2011): 1–23.
39.Pelc, Janusz. „Jan Kochanowski a Warszawa. Prapremiera Odprawy posłów greckich w podwarszawskim Ujazdowie w 1578 r.”. Stolica 35 (1966): 6–7.
40.Pilch, Stanisław. „Dziennik w starożytnym Rzymie”. Filomata 2 (1929): 79–82.
41.Płoszewski, Leon. „Chodźko Aleksander Borejko”. Polski Słownik Biograficzny. T. 3. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1937. 380–381.
42.------. „Dodatek krytyczny”. Adam Mickiewicz. Dzieła (wydanie narodowe). T. 7: Pisma prozą, cz. 4: Pisma historyczne. Wykłady lozańskie. Warszawa: Czytelnik, 1950. 259–304.
43.Półturzycki, Józef. Adam Mickiewicz jako nauczyciel i pedagog. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 1998.
44.Rafferty, David. „Princeps Senatus”. Melbourne Historical Journal 2 (2011): 1–22.
45.Rawson, Elizabeth. „Discrimina ordinum: The Lex Julia Theatralis”. Papers of the British School at Rome 55 (1987): 83–114.
46.Rotondi, Giovanni. Leges publicae populi romani. Elenco cronologico con una introduzione sull’attività legislativa dei comizi romani. Milano: Società Editrice Libraria, 1912.
47.Sinko, Tadeusz. Mickiewicz i antyk. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1957.
48.Górski Konrad, red. „Podanie (nr 3)” [hasło]. Słownik języka Adama Mickiewicza. T. 6. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1969. 240.
49.Suolahti, Jaakko. „Princeps senatus”. Arctos 7 (1972): 207–218.
50.Szczygielski, Krzysztof. „O sławnych prawodawcach w wierszach Adama Mickiewicza”. Miscellanea Historico-Iuridica 2 (2015a): 281–295.
51.------. „Prawodawstwo Justyniana w dziełach Adama Mickiewicza”. Justynian i prawo rzymskie. Refleksje w 1450. rocznicę śmierci cesarza. Red. Krzysztof Szczygielski. Białystok: Wydawnictwo Prymat, 2015b. 169–185.
52.------. „Adam Mickiewicz i prawo rzymskie”. Edukacja Prawnicza 1 (2016): 10–12.
53.Talbert, Richard John Alexander. The Senate of Imperial Rome. Princeton: Princeton University Press, 1984.
54.Tansey, Patrick. „The Princeps Senatus in the Last Decades of the Republic”. Chiron 30 (2000): 15–30.
55.Tarwacka, Anna. Prawne aspekty urzędu cenzora w starożytnym Rzymie. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2012.
56.Tarwacka, Anna, Jan Zabłocki. Rzymskie prawo publiczne. Warszawa: Wolters Kluwer, 2021.
57.Willems, Pierre. Le sénat de la République romaine. Sa composition et ses attributions. T. 2. Louvain: Ch. Peeters, 1883.
58.------. Le droit public romain ou les institutions politiques de Rome depuis l’origine de la ville jusqu’a Justinien. Wyd. 6. Louvain: Ch. Peeters, 1888.
59.Zamoyski, Jan. De senatu romano libri duo. Venetiis: apud Iordanum Ziletum, 1563.
60.Zarębina, Maria. Poeta wśród prawników. O „Panu Tadeuszu” inaczej. Kraków: Universitas, 1999.
61.Zmigryder-Konopka, Zdzisław. „Sur les origines du tribunat de la plebe”. La Pologne au VII-e Congrès International des Sciences Historiques Varsovie 1933. Vol. 2. Varsovie:
62.Société Polonaise d’Histoire, 1933. 1–12.
63.Zoll, Fryderyk. Historya prawodawstwa rzymskiego. Cz. 1: Historya organów ustawodawczych w państwie rzymskiem. Kraków: nakładem autora, 1902.