Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2023.2.21-16
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 2 (21) 2023
„Kawałek potrzaskanego życiorysu i próba jego reperacji; też nieudana” – czyli Woroszylskiego rozliczenia z młodością i komunizmem

Autorzy: MAJA JARNUSZKIEWICZ ORCID
Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
Słowa kluczowe: Wiktor Woroszylski autobiografia narracja rozliczeniowa rozliczenie z komunizmem rewizjonizm podmiot ekstatyczny
Data publikacji całości:2023
Liczba stron:14 (269-282)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Artykuł stanowi interpretację trzech tekstów autobiograficznych Wiktora Woroszylskiego: Materiały do życiorysu (1956); Nasza łódzka młodość (1962), Bez imienia (1976). Zapiski stanowią przykład narracji rozliczeniowych z okresem tużpowojennej komunistycznej młodości (rozpatrywanej m.in. jako wynik „wojennego” dzieciństwa). Narracje wypowiadane są w trzech momentach: okresie rewizjonistycznym (figura „ja–my”, wiara w odbudowę „socjalizmu z ludzką twarzą”), sentymentalnym (figura „on–ja”, mityzacja, powrót do lat młodości) i opozycyjnym (figura „ja- -rozbitka”, odstępstwo). Ich wartość wynika ze sprzężenia głosów, napięcia pomiędzy tekstami, ale też między opowiadającym a sobą-bohaterem, z wymienności ról i „procesualności wiedzy”. Zapiski są, wedle słów Małgorzaty Czermińskiej, „śladem mentalności odciśniętym na tekście”, a odautorski gest zebrania ich w jednym tomie stanowić ma ostateczne rozliczenie równoznaczne z odbudową tożsamości na nieredukowalnej wyrwie w życiorysie. W artykule udowadniam, że nie jest to do końca możliwe.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bikont, Anna, Joanna Szczęsna. Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2006.
2.Burek, Tomasz. „Marszruty i manowce świadków epoki”. W: tegoż, Żadnych marzeń, 198–205. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Pokolenie”, 1989.
3.Czapliński, Przemysław. „Rozmowa przeciw ekstazie. O kłopotach z autobiografią (nie tylko) komunistyczną”. Teksty Drugie 6 (2018): 11–30.
4.Czermińska, Małgorzata. Autobiograficzny trójkąt. Świadectwo, wyznanie, wyzwanie. Kraków: Universitas, 2020.
5.Czermińska, Małgorzata. „O autobiografii i autobiograficzności”. W: Autobiografia, red. Małgorzata Czermińska, 5–17. Gdańsk: słowo/obraz/terytoria, 2009.
6.Dąbrowski, Mieczysław. „(Auto)-biografia, czyli próba tożsamości”. W: Autobiografizm. Przemiany –formy – znaczenia, red. Hanna Gosk, Andrzej Zieniewicz, 35–56. Warszawa: Elipsa, 2001.
7.Drawicz, Andrzej. „Przykład Woroszylskiego”, wstęp do Powrót do kraju, Wiktor Woroszylski, 5–7. Londyn: Polonia Book Fund Ltd., 1979.
8.Drewnowski, Tadeusz. Tyle hałasu – o nic? Wspomnienia. Warszawa: Czytelnik, 1982.
9.Gusdorf, Georges. „Warunki i ograniczenia autobiografii”. W: Autobiografia, red. Małgorzata Czermińska, 19–46. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009.
10.Kasperski, Edward. „Autobiografia. Sytuacja i wyznaczniki formy”. W: Autobiografizm. Przemiany – formy – znaczenia, red. Hanna Gosk, Andrzej Zieniewicz, 9–34. Warszawa: Elipsa, 2001.
11.Michnik, Adam. Wściekłość i wstyd. Warszawa: Zeszyty Literackie, 2005.
12.Nasalska, Anna. „Oszukani przez historię. O prozie Tadeusza Konwickiego”. W: Między literaturą a historią. Z tradycji idei niepodległościowych w literaturze polskiej XIX i XX w., red. Eugenia Łoch, 246–253. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986.
13.Szaruga, Leszek. Walka o godność. Poezja polska w latach 1939–1988. Wrocław: Wiedza o Kulturze, 1993.
14.Taylor, Charles. „Źródła współczesnej tożsamości”. W: Tożsamość w czasach zmiany. Rozmowy w Castel Gandolfo, red. Krzysztof Michalski, tłum. Andrzej Pawelec, 9–21. Kraków–Warszawa: Znak, 1995.
15.Woroszylski, Wiktor. „Bez imienia”. W: tegoż, Powrót do kraju, 58–61. Londyn: Polonia Book
16.Fund Ltd., 1979.
17.Woroszylski, Wiktor. Dzienniki 1953–1982. Cz. 1, oprac., red. Agnieszka Dębska, współpr. red. Katarzyna Bizacka, wybór Agnieszka Dębska. Warszawa: Ośrodek Karta, 2017.
18.Woroszylski, Wiktor. Dzienniki 1983–1987. Cz. 2, oprac., red. Agnieszka Dębska, współpr. red. Katarzyna Bizacka, wybór Agnieszka Dębska. Warszawa: Ośrodek Karta, 2018.
19.Woroszylski, Wiktor. „Materiały do życiorysu”. W: tegoż, Powrót do kraju, 10–21. Londyn: Polonia Book Fund Ltd., 1979.
20.Woroszylski, Wiktor. „Myśmy żyli w literaturze. Rozmowa z Jackiem Trznadlem”. W: Jacek Trznadel, Hańba domowa, 116–132. Warszawa: AWM, 1997.
21.Woroszylski, Wiktor. „Nasza łódzka młodość albo złudzenia młodego W.”. W: tegoż, Powrót do kraju, 22–57. Londyn: Polonia Book Fund Ltd., 1979.
22.Wyka, Kazimierz. Pokolenia literackie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1977.