ISSN: 1734-9923
eISSN: 2300-7621
OAI
DOI: 10.18276/aie.2023.64-02
Lista wydań /
64 (2023)
Pojęcie obiektu kwantowego z pespektywy teorii integracji pojęciowej a problem ontologii mikroświata
| Autorzy: |
Andrzej
Łukasik
Instytut Filozofii UMCS |
| Słowa kluczowe: | cząstki fale indywidua mechanika kwantowa metafory teoria amalgamatów pojęciowych |
| Data publikacji całości: | 2023 |
| Liczba stron: | 22 (25-46) |
Abstrakt
W artykule wykazano nieadekwatność pojmowania mikroobiektów w kategoriach ontologii substancjalnych bytów jednostkowych i nieredukowalną metaforyczność takich pojęć, jak „cząstka”, „fala” czy „przedmiot indywidualny”. Podjęto próbę skonstruowania pojęcia obiektu kwantowego jako amalgamatu pojęciowego, wykorzystując teorię integracji pojęciowej.
Pobierz plik
Plik artykułu
Bibliografia
| 1. | Aspect A., Dalibard J., Roger G., (1982). Experimental Test of Bell’s Inequalities Using Time Varying Analyzers, Physical Review Letters 49(25), 1804–1807. |
| 2. | Bell J. S., (1964). On the Einstein Podolsky Rosen Paradox, Physics 1, 195–200. |
| 3. | Bigaj T., (1991). Zarys ontologii kwantowej. W: Z zagadnień filozofii nauk przyrodniczych, S. Butryn (red.) ss. 87-101. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii. |
| 4. | Black M., (1954-1955). Metaphor. Proceedings of the Aristotelian Society, New Series (55), 273-294. |
| 5. | Bohm D., (1988). Ukryty porządek, tłum. M. Tempczyk. Warszawa: Pusty Obłok. |
| 6. | Bohm D., Hiley B. J. (1993). The Undivided Universe. An Ontological Interpretation of Quantum Theory. New York: Routledge. |
| 7. | Bohr N., (1963). Fizyka atomowa a wiedza ludzka, tłum. W. Staszewski, S. Szpikowski, A. Teske. Warszawa: PWN. |
| 8. | Broglie L. V. de, (1955). Czy fizyka kwantowa pozostanie indeterministyczna?, tłum. St. Rouppert. W: Zagadnienia filozoficzne mechaniki kwantowej i teorii względności (ss. 110-143). Warszawa: PWN. |
| 9. | Burwell J., (2018). Quantum Language and the Migration of Scientific Concepts. Cambridge, Massachusetts, London, England: The MIT Press. |
| 10. | Cooper L. N. (1980). Istota i struktura fizyki. tłum. J. Kozubowski, Z. Majewski, A. Pindor, J. Prochorow. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. |
| 11. | Coulson S., Okley T., (2001). Blending Basics. Cognitive Linguistic, January. |
| 12. | Czarnocka M., Mazurek M., (2012). Metafory w nauce. Zagadnienia Naukoznawstwa 1(191), s. 5-26. |
| 13. | Dennett D., (2017). Od bakterii do Bacha. O ewolucji umysłów, tłum. K. Bielecka i M. Miłkowski. Kraków: Copernicus Center Press. |
| 14. | Eddington A. S., (1934). Nowe oblicze natury, tłum. A. Wundheiler. Warszawa: nakładem „Mathesis Polskiej”. |
| 15. | Einstein A., (2017). O metodzie fizyki teoretycznej. W: Jak wyobrażam sobie świat. Przemyślenia i opinie, tłum. T. Lancewski. Kraków: Copernicus Center Press. |
| 16. | Einstein A., Podolsky B., Rosen N., (1935). Can Quantum Mechanical Description of Physical Reality by Considered Complete?. Physical Review 47, s. 777–780. |
| 17. | Fauconnier G., Turner M., (2019). Jak myślimy. Mieszaniny pojęciowe i ukryta złożoność umysłu, tłum. I. Michalska. Warszawa: Biblioteka Kwartalnika Kronos. |
| 18. | Feynman R. P., (2000). Charakter praw fizycznych, przeł. P. Amsterdamski. Warszawa: Prószyński i S-ka. |
| 19. | French S., Krause D., (2008). Identity in Physics. A Historical, Philosophical, and Formal Analysis. Oxford: Clarendon Press. |
| 20. | Fojt T. (2009). The Construction of Scientific Knowledge by Metaphor. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. |
| 21. | Heisenberg W., (1930). Die physikalischen Principien der Quantentheorie. Leipzig: Verlag von S. Hirzel. |
| 22. | Heisenberg W., (1965). Fizyka i filozofia, tłum. S. Amsterdamski. Warszawa: Książka i Wiedza. |
| 23. | Heisenberg W., (1979). Ponad granicami, tłum. K. Wolicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. |
| 24. | Heller M., (2014). Elementy mechaniki kwantowej dla filozofów. Kraków: Copernicus Center Press. |
| 25. | Hesse M., (1966). Models and Analogies i Science. Notre Dame. |
| 26. | Holton G., (1995). Metaphors in Science and Education. W: From a Mataphorical Point of View. A Multidiscyplinary Approach to the Cognitive Content of Metaphor (ss. 259-288). Z. Radman (ed.). Berlin, New York: Walter dr Gryuter. |
| 27. | Ingarden R., (1988). O dziele literackim. Warszawa: PWN. |
| 28. | Jabłońska-Hood J., (2016). Integracja pojęciowa jako fundamentalny mechanizm kreatywności ludzkiej w języku. O wykorzystaniu teorii amalgamatów w analizie humoru angielskiego. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio FF, Vol. XXXIV, 1, 2016, s. 155-168. |
| 29. | Lakoff G., Johnson M., (1988). Metafory w naszym życiu, tłum T. P. Krzeszowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. |
| 30. | Leibniz G. W., (1969). Wyznanie wiary filozofa. Rozprawa metafizyczna. Monadologia. Zasady natury i łaski oraz inne pisma filozoficzne, tłum. S. Cichowicz, J. Domański, H. Krzeczkowski, H. Moese. Warszawa: PWN. |
| 31. | Libura A., (2021). Integracja pojęciowa w memach internetowych zawierających wyobrażenia gestów. W: Metafory ucieleśnione, red. M. Hetmański, A. Zykubek. Lublin: Wydawnictwo Akademicon. |
| 32. | Łobejko M., Lamża Ł, (2019). Co się dzieje w świecie kwantów? Kraków: Copernicus Center Press. |
| 33. | Łukasik A., (2009). Atomizm dawniej i dziś. O niewspółmierności ontologicznej klasycznego i kwantowomechanicznego pojęcia elementarnych składników materii. Studia Philosophiae Christianae 1, s. 133-162. |
| 34. | Łukasik A., (2012). Substancjalność cząstek elementarnych. W: Studia Systematica 2. Substancja, red. M. Piwowarczyk, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 145-157. |
| 35. | Mehlberg H., (1967). The Problem of Physical Reality in Contemporaty Science. W: Quantum Theory and Reality, red. M. Bunge, Berlin – Heidelberg: Springer Verlag. |
| 36. | Pais A., (2006). Czas Nielsa Bohra. W fizyce, filozofii i polityce, przeł. P. Amsterdamski. Warszawa: Prószyński i S-ka. |
| 37. | Petruccioli S. (1993). Atoms, Metaphors and Paradoxes. Niels Bohr and the Construction of a New Physics. Cambridge, New York, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, Sao Paulo 1993: Cambridge University Press. |
| 38. | Quine. W. V. O. (1969). O tym, co istnieje. W:, Z punktu widzenia logiki, tłum. B. Stanosz. Warszawa: PWN. |
| 39. | Redhead M., Teller P., (1991). Particles. Particle Labels, and Quanta: The Toll of Unacknowledged Metaphysics, Foundation of Physics 21(1). |
| 40. | Rovelli C., (2017). Some scientists claim that philosophy is dead – in fact we need it more than ever, Prospero 23 (3). |
| 41. | Rovelli C., (2018). Physics Needs Philosophy. Philosophy Needs Physics, Foundations of Physics 48, s. 481-491. |
| 42. | Susskind L., Friedman A., (2016). Mechanika kwantowa. Teoretyczne minimum. Warszawa: Prószyński i S-ka. |
| 43. | Tambor P., (2020). Standardowy model kosmologiczny. Lublin: Wydawnictwo KUL. |
| 44. | Teller P. (1995). An Interpretive Introduction to Quantum Field Theory. Princeton: Princeton University Press. |
| 45. | Teller P., (1998). Quantum Mechanics and Haecceities. W: Interpreting Bodies. Classical and Quantum Objects in Modern Physics, red. E. Castellani. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. |
| 46. | Wichmann E. H., (1975). Fizyka kwantowa, tłum. W. Gorzkowski, A. Szymacha. Warszawa: PWN. |
| 47. | Zawisławska M., (2011). Metafora w języku nauki. Na przykładzie nauk przyrodniczych, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. |