Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2023.62-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Lista wydań / 62 (2023)
Transgression of the Self – the Total Act in Jerzy Grotowski’s Laboratory Theater and Jungian archetype experience
(Transgresja Jaźni - Akt Całkowity w Teatrze Laboratorium Jerzego Grotowskiego i jungowskie doświadczenie archetypowe)

Autorzy: Patrycja Neumann ORCID
Uniwersytet Wrocławski
Słowa kluczowe: archetyp jaźń Grotowski Jung psychoanaliza
Data publikacji całości:2023
Liczba stron:16 (147-162)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Niniejszy artykuł jest poświęcony z najważniejszych odkryć Jerzego Grotowskiego, aktowi całkowitemu, specyficznemu rodzajowi działania i doświadczenia zarazem. Powstało ono w ramach praktyki teatralnej, lecz poza funkcją związaną z dramaturgią przedstawień miało wyższy cel, związany z poszukiwaniem istoty człowieczeństwa i źródeł doświadczenia rzeczywistości. Jerzy Grotowski dążył do transformacji aktorów oraz obserwatorów, otwarcia ich na to, co autentyczne, żywe i obecne. To osiągnięcie stanowiło rodzaj doświadczenia, w którym przezwyciężone zostaje sacrum i profanum. Akt całkowity pozwalał „stać się patrzonym” i, paradoksalnie, pozwalał uczestniczyć w dwoistości biernego działania, w którym człowiek staje się obserwatorem i działającym zarazem. Moim celem jest sproblematyzowanie roli zasady współistnienia przeciwieństw w pracy J. Grotowskiego i opis aktu całkowitego jako możliwości doświadczenia psychofizycznej jedni. Człowiek w tym archetypowym doświadczeniu poprzedza wszelkie różnice, jest w stanie dotrzeć do samego centrum własnego Ja, tego, co Carl Gustav Jung określał mianem Selbst.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Barentsen (2015), Silent Partnerships: Schelling, Jung, And The Romantic Metasubject, Symposium 19 (1), 67-79. https://doi.org/10.5840/symposium20151916
2.Brach-Czaina (1980), Proces indywiduacji w wersji Grotowskiego, Dialog: miesięcznik Związku Literatów Polskich 25 (4), 80-93.
3.Brooke (2015), Jung and Phenomenology, London & New York: Routledge, Tylor & Francis Group.
4.Czerwiński (2019), Obraz i metaforyka doświadczenia wewnętrznego oraz przemiany: od Ciorana po Grotowskiego, Kultura, Historia, Globalizacja 25, 29-38.
5.Fershtman (2021), The Mystical Exodus in Jungian Perspective, London & New York: Routledge, Tylor & Francis Group.
6.Flaszen (2006), „Dziady”, „Kordian”, „Akropolis” w Teatrze 13 Rzędów. W: Ziółkowski, Degler (red.), Misterium zgrozy i urzeczenia. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium (s. 53-70). Wrocław: Wydawnictwo Instytut im, Jerzego Grotowskiego.
7.Fordham (2018), Analytical Psychology: A Modern Science, London & New York: , Routledge, Tylor & Francis Group.
8.Grotowski (2012), Co było (Kolumbia – lato 1970 – Festiwal Ameryki Łacińskiej). W: Teksty zebrane Grotowski (s. 489-502). Warszawa-Wrocław: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut Jerzego Grotowskiego, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
9.Grotowski (2007), Ku teatrowi ubogiemu, (red.) E. Barba, Wrocław: Instytut im. J. Grotowskiego.
10.Grotowski (2012), Możliwość Teatru. W: Teksty zebrane Grotowski (s. 209-239). Warszawa-Wrocław: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut Jerzego Grotowskiego, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
11.Grotowski (2012), Nie był cały sobą, W: Teksty zebrane Grotowski (s. 292-299). Warszawa-Wrocław: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut Jerzego Grotowskiego, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
12.Grotowski (2012), Takim, jakim się jest, całym, W: Teksty zebrane Grotowski (s. 502-510). Warszawa-Wrocław: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Instytut Jerzego Grotowskiego, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
13.Grotowski (2002), Towards a poor theatre, (red.) E. Barba, New York: Routledge.
14.Hoeller (2022), Gnoza Junga i Siedem nauk dla zmarłych, Warszawa: Okultura.
15.Jung (1993), Archetypy i symbole, Warszawa: Czytelnik.
16.Jung (1979), Civilization on Transition, New York: Princeton University Press.
17.Jung (1919), Czerwona Księga, Kraków: Vis-a-Vis Etiuda.
18.Jung (2011), Dynamika nieświadomości, Warszawa: KR, 2011.
19.Jung (2014), Symbols of Transformation: An Analysis of the Prelude to a Case of Schizophrenia, New York: Princeton University Press.
20.Jung (1959), Aion. Researches into the Phenomenology Of The Self, New York: Pantheon Books.
21.Jung (1970), Mysterium Coniunctionis: An Inquiry Into the Separation and Synthesis of Psychicoppositesin Alchemy, New York: Princeton University Press.
22.Jung (1993), Wspomnienia, sny, myśli, Warszawa: Wrota, KR.
23.Jung (2007), Życie symboliczne, Warszawa: KR.
24.Kajzar (2006), O cudach teatru Grotowskiego. W: Ziółkowski, Degler (red.), Misterium zgrozy i urzeczenia. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium (s. 250-257). Wrocław: Wydawnictwo Instytut im, Jerzego Grotowskiego.
25.Kłossowicz (2006), Podróż do źródeł teatru. W: Ziółkowski, Degler (red.), Misterium zgrozy i urzeczenia. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium (s. 238-250). Wrocław: Wydawnictwo Instytut im, Jerzego Grotowskiego.
26.Kolak (2016), Rytuał bez boga, misterium bez kultu – o mitach chrześcijańskich w Teatrze Laboratorium Jerzego Grotowskiego. W: Karkowska, Grabowski, Żukowska (red.), Trwała obecność mitu w literaturze i kulturze, edited by Marzena Karwowska, Mateusz Grabowski, Kamila Żukowska (s. 173-183), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
27.Kolankiewicz (2006), Aktorstwo w teatrze Grotowskiego. W: Ziółkowski, Degler (red.), Misterium zgrozy i urzeczenia. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium (s. 273-290). Wrocław: Wydawnictwo Instytut im, Jerzego Grotowskiego.
28.Kolankiewicz (2012), Ars magna Grotowskiego, 2012, Accesed 16.11. 2022, 20:36, http://www.grotowski.net/encyklopedia/grotowski-jerzy.
29.Kornaś (2006), Aktor „ogołocony”: „Książę Niezłomny” Teatru Laboratorium. W: Ziółkowski, Degler (red.), Misterium zgrozy i urzeczenia. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium (s. 417-444). Wrocław: Wydawnictwo Instytut im, Jerzego Grotowskiego.
30.Kuźmicki (2008), Symbolika jaźni, Warszawa: Eneteia.
31.Osiński (2006), „Akropolis” w Teatrze Laboratorium. W: Ziółkowski, Degler (red.), Misterium zgrozy i urzeczenia. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium (s. 300-335). Wrocław: Wydawnictwo Instytut im, Jerzego Grotowskiego.
32.Osiński (1989), Grotowski i jego Laboratorium, Warszawa: PIW.
33.Otto (2004), The Myth of the Birth of the Hero: A Psychological Exploration of Myth, New York: Princeton University.
34.Pajor (2004), Psychologia archetypów Junga, Warszawa: Eneteia, 2004.
35.Prokopiuk (1993), Jung, czyli gnoza XX wieku, W: C. G. Jung, Archetypy i symbole, Warszawa: Czytelnik.
36.Ribi (1993), The Search for Roots. C.G. Jung and the Tradition of Gnosis, Los Angeles & Salt Lake City: Gnosis Archieve Books.
37.Rosińska (1982), Jung, Warszawa: Wiedza Powszechna.
38.Von Franz (2021), Baśń o uwolnieniu kobiecości, Warszawa: Evviva L’arte.
39.Voss (2009), A Methodology of the Imagination, Eye of the Heart. A Journal of Traditional Wisdom 3, 37-53.
40.Wójtowicz (2006), Proszę pana, czy ten teatr jest jeszcze teatrem? „Tragiczne dzieje doktora Fausta według Christophera Marlowe’a”. W: Ziółkowski,
41.Degler (red.), Misterium zgrozy i urzeczenia. Przedstawienia Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium (s. 335-358). Wrocław: Wydawnictwo Instytut im, Jerzego Grotowskiego.