Colloquia Theologica Ottoniana

ISSN: 1731-0555     eISSN: 2353-2998    OAI    DOI: 10.18276/cto.2018.2-03
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / 2/2018
Od kapliczki do mody. Obraz Maryi w kulturze współczesnej
(Between Chapel and Fashion. Our Lady’s Image in Contemporary Culture)

Authors: Andrzej Draguła
Uniwersytet Szczeciński
Keywords: contemporary culture Mary Marian devotion pop culture popular piety
Data publikacji całości:2018
Page range:22 (43-64)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

In Catholicism, Our Lady’s role among the saints is special, as she is the mother of Jesus, Son of God. Her uniqueness is reflected also in the culture stemming from Christianity. Here she constitutes the prototype of womanhood, maternity and mother-figure combining the cult of Our Lady and the relics of the pre-Christian cult of mother goddess. In popular piety, and especially in its rural version, the figure of Our Lady appeares in two ways: as Mary of Nazareth, known from the pages of the Gospel, and as the coming from heaven Mother of God. In both cases she is the one who lives with people, sharing their life concerns. Along with urbanization, this cultural model was transferred to the city, as it is shown in the novels of Sylwia Chutnik and Salcia Hałas. The contemporary cultural image of Mary often goes beyond theological orthodoxy, as it can be seen in Ada Karczmarczyk’s “evangelization” attempts, as well as in the use of Mary’s image in art, pop-culture and fashion. The examples presented in the paper indicate that Mary as a character still plays an important part in the contemporary culture, although the way she functions in it is often inconsistent with her image in the Gospel and theology.
Download file

Article file

Bibliography

1.Adamiak E., Macierzyństwo Boga i Maryi w teologii feministycznej, „Redemptoris Mater” 1999, nr 1, s. 256–271.
2.Buczak D., [wywiad z S. Chutnik:], Radykalna gospodyni domowa, „Wysokie Obcasy” 2008, nr 25, (28.06.2008).
3.Chmielewski M., Ikonografia maryjna a duchowość chrześcijańska, w: Ikona maryjna w życiu Kościoła: Sympozjum Polskiego Towarzystwa Mariologicznego, Spotkanie Kustoszów Sanktuariów Polskich, Częstochowa, 10–12 września 2014, red. D. Klauza, K. Stawecka, Częstochowa 2015, s. 85–96.
4.Chutnik S., Kieszonkowy atlas kobiet, Kraków 2009.
5.Ciupak E., Katolicyzm ludowy w Polsce: studia socjologiczne, Warszawa 1973.
6.Draguła A., Wiara na różowo, „Tygodnik Powszechny” 2016, nr 16, (10.04.2016), https://www.tygodnikpowszechny.pl/wiara-na-rozowo-33237 (dostęp: 24.11.2017).
7.Ferenc-Szydełkowa E., Rok kościelny a polskie tradycje, Poznań 1988.
8.Franciszek, List do młodzieży z okazji prezentacji dokumentu przygotowawczego XV Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, 13.01.2017 r.
9.Franciszek, Otwórzcie drzwi Kościoła przychodzącym, „Nasz Dziennik” 25.05.2013, https://naszdziennik.pl/wiara-stolica-apostolska/33785,otworzcie-drzwi-kosciola-przychodzacym.html (dostęp: 24.11.2017).
10.Golka M., Socjologia kultury, Warszawa 2008.
11.Hałas S., Pieczeń dla Amfy, Warszawa 2016.
12.http://magazyndywiz.pl/ucieczka-grzesznych-majowe-2014/ (dostęp: 24.11.2017).
13.http://magicmadonna.com/ (dostęp: 14.12.2017).
14.http://muzealnemody.blogspot.com/2012/07/wsiadajcie-madonny.html (dostęp: 25.11.2017).
15.https://pl.wikipedia.org/wiki/Falowiec#Najdłuższy_polski_falowiec (dostęp: 12.11.2017)
16.https://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,32542,wyjasnienieredakcji-deon-pl-ws-artykulu-maryja-to-kobieta-jaka-byla-naprawde.html
17.Jan Paweł II, Encyklika „Redemptoris Mater”. 62 Andrzej Draguła
18.Janicka-Krzywda U., Sposoby przedstawiania Matki Bożej w folklorze słownym Polskiego Podkarpacia, w: Orędowniczko nasza. Kult Matki Bożej w polskiej kulturze ludowej, red. A. Spiss, Kraków 1996, s. 68–83.
19.Karczmarczyk A., [wywiad:] Idź do światła i nie pier…, „Fronda Lux” 2015, nr 77, s. 24–53.
20.Kiedio E., [wywiad:] Ucieczka grzesznych w Warszawie; http://christianitas.org/news/ucieczka-grzesznych-w-warszawie-rozmowa-z-ewa-kiedio/ (dostęp: 24.11.2017).
21.Kleczka K., Dlaczego nagość Maryi nie musi gorszyć?, „Deon” 02.12.2017 r., https://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/komentarze/art,3071,dlaczego-nagosc-maryi-nie-musi-gorszyc.html (dostęp: 12.12.2017).
22.Kongregacja Kultu Bożego, Wskazania i propozycje obchodu Roku Maryjnego, Wrocław 1987.
23.Kościelniak C., Nowe krytyki Kościoła, Kraków 2010.
24.Królikowska A.M., Elementy „ludowe” w religijności współczesnej?, „Opuscula Sociologica” 2014, nr 4, s. 5–16.
25.Lechoń J., Poezje, Warszawa 1987.
26.Majka J., Jaki jest katolicyzm polski, w: Socjologia religii. Wybór tekstów, red. F. Adamski, Kraków 1983, s. 258–274.
27.Maruszko M., [wywiad z S. Hałas:] Falowiec – największa pomarańczowa rzecz w Europie, „Gazeta Wyborcza” 08.09.2017, http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35635,22340294,salcia-halas-falowiec-najwieksza-pomaranczowa-rzecz-w-europie.html (dostęp: 24.11.2017).
28.Moisan K.S., Ikonografia maryjna w polskiej sztuce XIX wieku, „Studia Theologica Varsaviensia” 27 (1989), nr 1–2, s. 129–147.
29.Napiórkowski S. C., Królowa Polski, http://e-civitas.pl/krolowa-polski/ (dostęp: 12.12.2017).
30.Neuback M.S., Maryja to kobieta. Jaka była naprawdę?, „Deon” 29.11.2017, https://www.deon.pl/religia/wiara-i-spoleczenstwo/art,1354,maryja-to-kobieta-jaka-byla-naprawde.html (dostęp: 29.11.2017).
31.Pieczeń dla Amfy (słuchowisko radiowe), emisja: 25.12.2016 r., Polskie Radio Gdańsk.
32.Podbielska A., Ada i wszystko mi wolno, ale nie wszystko przynosi korzyść, „Fronda Lux” 2015, nr 77, s. 54–63.
33.Poprzęcka M., Arcydzieła malarstwa polskiego, Warszawa 2015.
34.Sienkiewicz K., Katechetka, „Dwutygodnik” 2016, nr 179, http://www.dwutygodnik.com/artykul/6403-katechetka.html (dostęp: 12.1.22017).
35.Skowrońska M., Maryja miała fajny biust. Kobiecość Matki Boskiej, „Gazeta Wyborcza” (Magazyn Świąteczny), 09.12.2017 r., http://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,22757109,maryja-miala-fajny-biust-kobiecosc-matki-boskiej.html (dostęp: 12.12.2017).
36.Od kapliczki do mody. Obraz Maryi w kulturze współczesnej 63
37.Sokolewicz Z., Matka Boska w polskiej kulturze ludowej XIX i XX w. (wybrane kwestie źródłowe i zarysowywujące się pytania), „Etnografia Polska”, t. XXXII: 1988, z. 1, s. 289–303.
38.Sowiński M., [wywiad z S. Hałas:] Matka Boska Falowcowa, „Tygodnik Powszechny” 2017, nr 46, (06.11.2017), https://www.tygodnikpowszechny.pl/matka-boska-falowcowa-150747 (dostęp: 12.12.2017).
39.Stopa M., Bohdziewicz A.B., Kapliczki warszawskie, Warszawa 2009.
40.Sulej K., Arcadius, „Maryja Dziewica nosi spodnie”, 29.01.2015 r.; http://culture.pl/pl/dzielo/arkadius-maryja-dziewica-nosi-spodnie (dostęp: 12.12.2017).
41.Ślusarska M., Marketing religijny, sacrobiznes i „dewocjonalia na topie”, w: Religijność w dobie popkultury, red. T. Chachulski, Warszawa 2014, s. 63–92.
42.Zawadzka A., [wywiad z J. Tomaszewską] Maryja nie była spokojną kobietką, „Wysokie Obcasy” 12.11.2007, http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,4658066.html?disableRedirects=true (dostęp: 12.12.2017).
43.Zawitkowski J., Kochani moi! Świętokrzyskie kazania radiowe, t. 2, Warszawa 1995.
44.Zielińska M., Kapliczki Warszawy, Warszawa 1991.