Autobiografia Literatura Kultura Media

ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2023.2.21-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 2 (21) 2023
Antropologia rodzinna. "Ksiądz Kaingba, mój dziadek" Ewy Kraskowskiej jako autoetnografia nie tylko literacka

Autorzy: ANNA ZATORA ORCID
Uniwersytet Łódzki

JAROSŁAW PŁUCIENNIK ORCID
Uniwersytet Łódzki
Słowa kluczowe: antropologia rodzinna autoetnografia genologia kulturowa familiologia saga rodzinna
Data publikacji całości:2023
Liczba stron:21 (129-149)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule badamy sposoby budowania opowieści i odkrywania prywatnej historii w (auto)biografii rodzinnej Ksiądz Kaingba, mój dziadek Ewy Kraskowskiej (2021) oraz w towarzyszącym jej badaniom blogu „Kaingba” (2015–2021). Stawiamy tezę, że analizowany materiał stanowi formę autoetnografii, praktyki badawczo-pisarskiej, łącząc w sobie cechy twórczości literackiej, warsztatu reporterskiego, pracy z archiwaliami, badań antropologicznych i autoanalizy. Opowieść o księdzu Kaingbie i jego rodzinie wpisuje się w widoczny dziś w humanistyce powrót opowieści rodzinnych, nierzadko mieszczących się na pograniczu literatury dokumentu osobistego i literatury fikcjonalnej. Zastosowane przez nas narzędzia należą przede wszystkim do metodologii badań kulturowych – antropologii kulturowej i genologii kulturowej. Zarówno badanie materiału literackiego, jak i prześledzenie procesu pracy Ewy Kraskowskiej nad książką pozwalają włączyć Księdza Kaingbę… w obręb tekstów autoetnograficznych w kilku wymiarach: strategii literackiej, praktyki twórczej i autokreacji, osobistej antropologii i (auto)etnografii rodzinnej oraz formy autoterapii. W utworze Kraskowskiej mikrohistoria rodzinna łączy się z tzw. Wielką Historią i osobistym doświadczeniem autorki – badaczki, akademiczki, pisarki, kobiety, córki i wnuczki. Ewa Kraskowska w swojej rodzinnej historii stwarza amalgamat autoetnografii, autobiografii, wyznania, sagi rodzinnej i internetowego bloga genealogicznego.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bernhard, Thomas. Wymazywanie. Rozpad. Tłum. Sława Lisiecka. Warszawa: W.A.B., 2004.
2.Bielecka-Prus, Joanna. „Po co nam autoetnografia? Krytyczna analiza autoetnografii jako metody badawczej”. Przegląd Socjologii Jakościowej 3 (2014): 76–95. Dostęp 30.01.2023. DOI: 10.18778/1733-8069.10.3.04.
3.Brzóstowicz-Klajn, Monika. Wizerunek rodziny w polskiej prozie współczesnej. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne, 1998.
4.Całek, Anita. „Narracja w biografii: od ustanawiania sensu do budowania relacji”. Zagadnienia Rodzajów Literackich 2 (2021): 27–43. Dostęp 15.01.2023. DOI: 10.26485/ZRL/2021/64.2/2.
5.Czapliński, Przemysław. „Wznoszenie biografii – proza polska lat dziewięćdziesiątych w poszukiwaniu utraconego czasu”. Teksty Drugie 3 (1999): 55–76.
6.Darska, Bernadetta. Świat w pigułce (E. Kraskowska, Ksiądz Kaingba, mój dziadek) [recenzja]. Nowości książkowe – blog Bernadetty Darskiej, 10.04.2022. Dostęp 29.01.2023. www.bernadettadarska.blogspot.com/2022/04/swiat-w-piguce-e-kraskowska-ksiadz.html.
7.Ernaux, Annie. Bliscy. Tłum. Agata Kozak. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2022.
8.Flick, Uwe. Projektowanie badania jakościowego. Tłum. Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
9.Głowiński, Michał. Kręgi obcości: opowieść autobiograficzna. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010.
10.Helbig, Brygida, Adam Gusowski. Powieść rodzinna, trauma i rozliczenie. Podcast literacki Brygidy Helbig, 16.02.2022. Dostęp 29.01.2023. www.www1.wdr.de/radio/cosmo/programm/sendungen/radio-po-polsku/brygida-helbig-ksiazki-rodzinne-traumy-miedzypokoleniowe-rozliczeniecosmo-po-polsku-100.html.
11.Iwasiów, Inga. Gender dla średnio zaawansowanych. Warszawa: W.A.B, 2008.
12.Kacperczyk, Anna. „Od redaktora: Autoetnografia – w stronę humanizacji nauki”. Przegląd Socjologii Jakościowej 3 (2014): 6–13. Dostęp 20.01.2023. HANDLE: 11089/32975.
13.Kraskowska, Ewa. Kaingba [blog]. Dostęp 23.01.2023. www.kraskowska.blogspot.com/.
14.Kraskowska, Ewa. Ksiądz Kaingba, mój dziadek. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2021.
15.Kraskowska, Ewa, Anna Zatora. „Kulturotwórczy potencjał opowieści rodzinnych”. Zagadnienia Rodzajów Literackich 2 (2022): 17–25. Dostęp 30.01.2023. DOI: 10.26485/ZRL/2022/65.2/1.
16.Kurski, Jarosław. Dziady i dybuki: opowieść dygresyjna. Warszawa: Wydawnictwo Agora, 2022.
17.Legeżyńska, Anna. „Wystarczy mocno i wytrwale zastanawiać się na jednym życiem… Biografistyka jako hermeneutyczne wyzwanie”. Teksty Drugie 1 (2019): 13–27.
18.Marzec, Lucyna. „Herstoria żywa, nie tylko jedna, nie zawsze prawdziwa”. Czas Kultury 5 (2010): 34–43.
19.Nasiłowska, Anna. „Przełom anty-antybiograficzny”. Nowa Dekada Krakowska 2/3 (2018): 9–11.
20.Nasiłowska, Anna. „Porządki w bibliotece”. Teksty Drugie 1 (2019): 7–12. Dostęp 29.01.2023. DOI: 10.18318/td.2019.1.1.
21.Nowacki, Dariusz. „Gdzie jesteś, herstorio?”. W: tegoż, Kobiety do czytania, 147–179. Katowice: Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, 2019.
22.Pekaniec, Anna. „Rodzina w polskiej powieści po 1989 (rekonesans)”. Nowa Dekada Krakowska 1–2 (2014): 7–15.
23.Pekaniec, Anna. „Dlaczego (auto)biografie? Literatura dokumentu osobistego kiedyś i dziś”. Autobiografia. Literatura. Kultura. Media 1 (2022), 18: 125–144. Dostęp 25.01.2023. DOI: 10.18276/au.2022.1.18-11.
24.„Pisanie biografii” [ankieta]. Dekada Literacka 4/5 (2010): 48–55.
25.Subocz-Białek, Paulina. „Przez portret dziadka”. Nowe Książki 7/8 (2022): 110–111.
26.Wieczorkiewicz, Ola, Ewa Kraskowska. Dwukropek badacz_ka: prof. Ewa Kraskowska #13 Odzyskiwanie his/herstorii [wywiad]. Dwukropek badacz_ka, 3.03.2022. Dostęp 29.01.2023. www. youtube.com/watch?v=_hLoa0NPHmQ.
27.Więckiewicz, Marta. Blog w perspektywie genologii multimedialnej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2012.
28.Woolf, Virginia. „Sztuka biografii”. tłum. Magdalena Heydel. W: tejże, Eseje wybrane, wybór i oprac. Magdalena Heydel, Roma Sendyka, 315–322. Kraków: Wydawnictwo Karakter, 2015.
29.Zatora, Anna. „Niekończące się rozliczanie. Proza Thomasa Bernharda jako dzieło nadpisywane”.Tekstualia. Palimpsesty Literackie Artystyczne Naukowe 2 (2014): 55–65. Dostęp 15.03.2023. HANDLE: 11089/16782.
30.Zatora, Anna. Saga rodzinna w literaturze polskiej XXI wieku. Konwencja czy kontestacja?. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2022.
31.Ziółek, Magdalena, Ewa Kraskowska. Prof. Ewa Kraskowska. Ksiądz Kaingba, mój dziadek. Uniwersyteckie.pl, 24.06.2022. Dostęp 29.01.2023. www.uniwersyteckie.pl/nauka/prof-ewa-kraskowska-ksiadz-kaingba-moj-dziadek.