Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2022.59-06
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / 59 (2022)
Kapitałocen, ekologiczna ekonomia dewzrostu i filozofia Herberta Marcusego
(Capitalocene, ecological economics of degrowth and philosophy of Herbert Marcuse)

Authors: Ewa Bińczyk ORCID
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Keywords: planetary environmental crisis Anthropocene Herbert Marcuse Capitalocene ecological economics of degrowth
Data publikacji całości:2022
Page range:18 (117-134)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The critical context of the article is the latest knowledge of the planetary environmental crisis and its social-economic repercussions (such as a disgrace of fossil fuels capitalism and inequality). The text critically compares the following conceptions: 1) the philosophy of Herbert Marcuse, 2) the criticism of the so-called "cheap natures" and the Capitalocene by Jason W. Moore, and 3) ecological economics of degrowth. They are post-capitalist eco-utopias built with a safety concern for the very survival of civilization. The text looks for anticipation of Moore's ideas and the ideas of ecological economists in Marcuse’s reflection on ecology. It highlights significant similarities and selected differences between the concepts mentioned above. The article considers two levels: a diagnosis of the problems of a developed industrial society and a possible, systemic and constructive correction. The text argues that the ecological economy of degrowth, prosperity and redistribution contradicts Marcuse's thesis that capitalism completely colonizes the human imagination.
Download file

Article file

Bibliography

1.Angus, I. (2016). Facing the Anthropocene. Fossil Capitalism and the Crisis of the Earth System. New York: Monthly Review Press
2.Bińczyk, E. (2015). Inżynieria klimatu a inżynieria człowieka. Dyskursy na temat środowiska w epoce antropocenu. Ethos, 3 (111), 153-175
3.Bińczyk, E. (2018). Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
4.Bonneuil, C., J.-B. Fressoz. (2016). The Shock of the Anthropocene: the Earth, History and Us. Przeł. D. Fernbach. London: Verso
5.Brincat, S., D. Gerber. (2015). The Necessity of Dialectical Naturalism: Marcuse, Bookchin, and Dialectics in the Mids of Ecological Crises. Antipode, 47 (4), 871-893
6.Crutzen, P. J., E. F. Stoermer. (2000). The ‘Anthropocene’. Global Change Newsletter, 41, 17-18
7.D’Alisa, G., F. Demaria, G. Kallis (red.). (2020). Dewzrost. Słownik nowej ery. Przekład Ł. Lange. Łódź: Wydawnictwo Instytutu Spraw Obywatelskich
8.Daly, H. (1996). Beyond Growth: the Economic of Sustainable Development. Boston: Beacon Press
9.Ellis, E. (2018). Anthropocene. A Very Short Introduction. Oxford, UK: Oxford University Press
10.Fletcher, R., C. Rammelt. (2017). Decoupling: A Key Fantasy of the Post-2015 Sustainable Development Agenda. Globalizations, 14 (3), 450-467
11.Hulme, M. (2014). Can Science Fix Climate Change? A Case Against Climate Engineering. Cambridge, MA: Polity Press
12.Hickel, J. (2020). What Does Degrowth Mean? A Few Points of Clarification. Globalizations, 18 (7784), 1-7
13.Hickel, J. (2021). Mniej znaczy lepiej. O tym, jak odejście od wzrostu gospodarczego ocali świat. Przeł. J. P. Listwan. Kraków: Karakter
14.Hornborg, A. 2019. Nature, Society, and Justice in the Anthropocene. Unraveling the Money-Energy-Technology Complex. Cambridge, New York: Cambridge University Press
15.IPBES. (2019). Global Assessment Report on Biodiversity and Ecosystem Services of the Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services. E. S. Brondizio, J. Settele, S. Díaz, H.T. Ngo (red), Bonn: IPBES.
16.Jackson, T. (2015). Dobrobyt bez wzrostu. Ekonomia dla planety o ograniczonych zasobach. Przeł. M. Polakowski. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
17.Jackson, T. (2021). Post Growth. Life after Capitalism. Cambridge, UK, Medford MA: Polity Press
18.Kallis, G. (2011). In Defence of Degrowth. Ecological Economics, 70, 873-880
19.Latouche, S. (2009). Farewell to Growth. Cambridge: Polity Press
20.Lessenich, S. (2019). Living Well at Others’ Expense: The Hidden Costs of Western Prosperity. Przeł. N. Somers, Cambridge-Medford: Polity Press
21.Lynch, A. H., S. Veland. (2018). Urgency in the Anthropocene. Cambridge: The MIT Press
22.Mann, M. E. (2021). Nowa wojna klimatyczna. Jak ocalić naszą planetę?, przeł. T. szlagor, Poznań, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie
23.Marcuse, H. (1991). Człowiek jednowymiarowy. badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego. Wstęp W. Gromczyński, przeł. S. Konopacki, Z. Koenig i in. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
24.Marcuse, H. (1992). Ecology and the Critique of Modern Society. Capitalism Nature Socialism, 3 (3), s. 29-48
25.Marcuse, H. (2005). Ecology and Revolution. W: D. Kellner (red.). The New Left and the 1960s: Collected Papers of Herbert Marcuse (ss. 173-176). Tom 3, London: Routledge
26.Moore, J. W. (red.). (2016a). Anthropocene or Capitalocene? Nature, History, and the Crisis of Capitalism. Oakland: PM Press, Kairos. Tłumaczenie polskie: Moore, J. W. (red.) (2021). Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu. Przeł. K. Hoffman, P. Szaj, W. Szwebs. Poznań: WBPiCAK, UAM
27.Moore, J. W. (2016b). The Rise of Cheap Nature. W: J. W. Moore (red.). Anthropocene or Capitalocene? Nature, History, and the Crisis of Capitalism (78-115). Oakland: PM Press, Kairos. Tłumaczenie polskie: Moore, J. W. (red.) (2021). Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu. Przeł. K. Hoffman, P. Szaj, W. Szwebs. Poznań: WBPiCAK, UAM
28.Moore, J. W. (red.) (2021). Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu. Przeł. K. Hoffman, P. Szaj, W. Szwebs. Poznań: WBPiCAK, UAM
29.Moore, J. W. (2022). (data dostępu, nie podano daty publikacji tekstu). Metabolic Rift or Metabolic Shift? From Dualism to Dialectics in the Capitalist World Economy. Pobrano z: https://worldecologynetwork.files.wordpress.com/2016/09/moore-metabolic_rift_or_metabolic_shift-final-2016.pdf, Dnia: 2022, 02, 26
30.Ngai, P., L. Huilin, G. Yuhua, S. Yuan, R. Ruckusa (red.). (2013). Niewolnicy Apple’a. Wyzysk i opór w chińskich fabrykach Foxconna. Poznań: Oficyna Wydawnicza Bractwa „Trojka”
31.Oreskes, N., E. M. Conway. (2017). Upadek cywilizacji zachodniej. Przeł. E. Bińczyk, J. Gużyński, K. Tarkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
32.Picketty, T. (2015). Kapitał w XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, przeł. Andrzej Blik.
33.Raworth, K. (2021). Ekonomia obwarzanka. Siedem sposobów myślenia o ekonomii XXI wieku. Przeł. Aleksandra Paszkowska. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej
34.Reitz, C. (2019). Ecology and Revolution. Herbert Marcuse and the Challenge of a New World System Today. New York, London: Routledge
35.Ripple, W. J., i in. (2021). World Scientists’ Warning of a Climate Emergency 2021. Bioscience. Pobrano z: https://doi.org/10.1093/biosci/biab079, opublikowano 28 lipca, Dnia 2021, 08, 29.
36.Rockström, J., i in. (2009). A Safe Operating Space for Humanity. Nature 46 (wrzesień): 472-475
37.Schandl, H., M. Fischer-Kowalski, J. West, S. Giljum, i in. (2018). Global Material Flows and Resource Productivity. Fourty Years of Evidence. Journal of Industrial Ecology, 22 (4), 827-838
38.Srnicek, N., A. Williams. (2019). Wymyślając przyszłość. Postkapitalizm i świat bez pracy. Przeł. E. Bińczyk, J. Gużyński, K. Tarkowski. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
39.Stevenson, N. (2021). Critical Theory in the Anthropocene: Marcuse, Marxism and Ecology. European Journal of Social Theory, 24 ( 2): 211-226
40.Stiglitz, J. E. (2015). Cena nierówności. W jaki sposób dzisiejsze podziały społeczne zagrażają naszej przyszłości? Przeł. R. Mitoraj. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
41.Therborn, G. (2015). Nierówność, która zabija. Jak globalny wzrost nierówności niszczy życie milionów i jak z tym walczyć. Przeł. Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
42.Victor, P. (2019). Managing without Growth. Slower by Design, not Disaster, wyd. drugie poprawione i uzupełnione. Cheltenham, UK, Northhampton, MA: Edward Elgar
43.Weizsäcker, E. U. von, A. Wijkman. (2018). Come On! Capitalism, Short-termism and the Destruction of the Planet. New York: Springer
44.World Inequality Lab. (2021). World Inequality Report 2022. Pobrano z: https://wir2022.wid.world/, Dnia 2022, 02, 26