Analiza i Egzystencja


ISSN: 1734-9923     eISSN: 2300-7621    OAI    DOI: 10.18276/aie.2022.59-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS  DOAJ

Issue archive / 59 (2022)
Technika i pragnienie w dobie automatyzacji. Od Marcusego do Stieglera
(Technics and Desire in the Age of Automatization. From Marcuse to Stiegler)

Authors: Michał Krzykawski ORCID
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Keywords: Bernard Stiegler desire drive superego technics technology sublimation automatization computational capitalism
Data publikacji całości:2022
Page range:22 (135-156)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

This paper describes the relationship between technics and desire in light of Bernard Stiegler’s new critique of political economy. The starting point for the analysis is Stiegler’s critique of the reinterpretation of Freud’s legacy by Herbert Marcuse in Eros and Civilization. The context of the analysis is the ongoing mutation of consumer capitalism into computational capitalism—one in which automated calculation systems are used to control all forms of mental and affective human activity. Digital automatization, I argue, encourages a different view of what Marcuse called “the automatization of the superego.” It also requires us to rethink to what extent desire is conditioned techno-logically beyond the limits of Marcuse’s critique of Freud, capitalism and technology. The article pays special attention to Stiegler’s reinterpretation of the theory of sublimation in relation to contemporary capitalism and its technological infrastructure (from television to digital platforms). It is also an attempt to include the question concerning technology in psychoanalytic thinking.
Download file

Article file

Bibliography

1.Boltanski, L., Chiapello, È. (2022). Nowy duch kapitalizmu. Tłum. F. Rogalski, red. nauk. M. Jacyno. Warszawa: Oficyna Naukowa.
2.Cardon, D. (2017). Le web que nous voulons en 8 propositions. W: B. Stiegler (red.), La toile que nous voulons. Le web néguentropique (s. 23–43). Limoges: FYP.
3.Deleuze, G. (1995). L’Abécédaire de Gilles Deleuze, film documentaire produit par Pierre-André Boutang. Pobrano z: https://www.youtube.com/watch?v=tLlSRFLThYw&ab_channel=SUB-TILproductions (25.03.2022).
4.Deleuze, G. (2007). Postscriptum o społeczeństwach kontroli. W: G. Deleuze, Negocjacje 1972–1990 (s. 183–188). Tłum. M. Herer. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
5.Deleuze, G., Guattari, F. (2017). Anty-Edyp. Kapitalizm i schizofrenia. Tłum. T. Kaszubski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
6.Freud, S. (1995). Kultura jako źródło cierpień. Tłum. J. Prokopiuk. Warszawa: Wydawnictwo KR.
7.Gorz, A. (1980). Adieux au proletariat. Au-delà du socialisme. Paris: Galilée.
8.Hausner, J. (2019). Społeczna czasoprzestrzeń gospodarowania. W kierunku ekonomii wartości. Kraków: Wydawnictwo Nieoczywiste.
9.Heidegger, M. (2007). Pytanie o technikę. W: M. Heidegger, Odczyty i rozprawy (s. 7–38). Tłum. J. Mizera. Warszawa: Aletheia.
10.Kant, I. (2005). Odpowiedź na pytanie: czym jest Oświecenie. W: I. Kant, Przypuszczalny początek ludzkiej historii (s. 44–49). Tłum. T. Kupś. Kęty: Wydawnictwo Antyk.
11.Krzykawski, M. (2022a). Energia, praca i walka z entropią, Er(r)go, 44, 1, 29–56, https://journals.us.edu.pl/index.php/ERRGO/article/view/11865 (22.11.2022).
12.Krzykawski, M. (2022b). Od nowego pytania o technikę do nowej ekonomii politycznej w epoce maszyn o wysokiej mocy obliczeniowej, Warszawa: Biennale, https://2022.biennalewarszawa.pl/from-a-new-question-concerning-technology-to-a-new-political-economy-in-the-age-of-high-performance-computing--machines/ (22.11.2022).
13.Kuźniarz, B. (2020). Król liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu. Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.
14.Laplanche, J., Pontalis, J.-B. (1967). Vocabulaire de la psychanalyse, D. Lagache (red.). Paris: Presses Universitaires de France.
15.Marcuse, H. (1998). Eros i cywilizacja. Tłum. H. Janowska, A. Pawelski. Warszawa: Muza.
16.Marcuse, H. (1991). Człowiek jednowymiarowy. Badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego. Tłum. W. Gromczyński. Warszawa: PWN.
17.Marks, K., Engels, F. (1961). Dzieła 3. Tłum. K. Błeszyński, S. Filmus. Warszawa: Książka i Wiedza.
18.Stiegler, B. (2006). Mécréance et discrédit 3. L’esprit perdu du capitalisme. Paris: Galilée.
19.Stiegler, B. (2008). Réenchanter le monde. La valeur esprit contre le populisme industriel. Paris: Flammarion.
20.Stiegler, B. (2013). De la misère symbolique 1. L’époque hyperindustrielle. Paris: Flammarion.
21.Stiegler, B. (2013a). La pharmacologie du Front national. Paris: Flammarion.
22.Stiegler, B. (2015). La société automatique 1. L’avenir du travail. Paris: Fayard.
23.Stiegler, B. (2017). Critique de la raison impure, Esprit, mars/avril 2017. Pobrano z: https://esprit.presse.fr/article/bernard-stiegler/critique-de-la-raison-impure--entretien-avec-bernard-stiegler-39264 (25.03.2022).
24.Stiegler, B. (2018). La technique et le temps 3. Le temps du cinéma et la question du mal-être. Paris: Fayard.