Studia Paradyskie


ISSN: 0860-8539     eISSN: 2956-4204    OAI    DOI: 10.18276/sp.2023.33-11
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / 33/2023
Herb diecezji zielonogórsko-gorzowskiej jako atrybut dziedzictwa historycznego w perspektywie heraldyki kościelnej
(he coat of arms of the Diocese of Zielona Góra-Gorzów Wielkopolski as an attribute of historical heritage in the perspective of ecclesiastical heraldry)

Authors: Adrian Put ORCID
Keywords: coat of arms diocese of Zielona Góra - Gorzów Wielkopolski Lubusz diocese Lubusz Land Middle Odra Region
Data publikacji całości:2023-12
Page range:20 (171-190)
Cited-by (Crossref) ?:
Downloads ?: 119

Abstract

On 29th November 2020, the first Sunday of Advent, the decree of Bishop Tadeusz Lityński, establishing its own coat of arms for the Diocese of Zielona Góra and Gorzów Wielkopolski, came into force. This coat of arms is a new, though historically embedded, sign of the Church in the Middle Odra Region. The article entitled ”The coat of arms of the Diocese of Zielona Góra – Gorzów Wielkopolski as an attribute of historical heritage in the perspective of ecclesiastical heraldry” introduces the circumstances of origin of the coat of arms of the Diocese of Zielona Góra – Gorzów Wielkopolski, as well as describing it and introducing its significance for the local Church in the Middle Odra Region. The text is divided into the following sections: 1. ”The outline of the history of the Catholic Church in the Middle Odra Region”, which takes a closer look at the most important events in the history of the Church in the area under study providing a historical background to the text as a whole; 2. ”Circumstances of the creation of the coat of arms”, which takes a closer look at the process of creating the coat of arms, while point 3. ”The description and significance of the coat of arms” attempts to blazon the coat of arms.
Download file

Article file

Bibliography

1.Alle origini di Camaldoli. San Romualdo e i Cinque Fratelli, (traduzione, commento e note), T. Matus, Camaldoli 2003.
2.Bruno z Kwerfurtu, Żywot Pięciu Braci Męczenników, [w:] Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego, Warszawa 1966, s. 155–246.
3.Bulla papieska Episcoporum Poloniae Coetus, [w:] Księga pamiątkowa 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na Ziemi Lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i Północnym (1945–1995), Zielona Góra–Gorzów Wlkp. 1998, s. 637.
4.Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, „Acta Apostolicae Sedis” 9 (1917), pars II, s. 1–593.
5.Decretum, „Zarządzenia Administracji Apostolskiej” 1 (1945) 1, s. 1.
6.Jan Kanapariusz, Świętego Wojciecha żywot pierwszy, [w:] Piśmiennictwo czasów Bolesława Chrobrego, Warszawa 1966, s. 23–86.
7.Jan Paweł II, Przesłanie papieskie z okazji 1000. rocznicy wzniesienia kościoła pw. św. Wojciecha w Rawennie, „Ecclesiastica” 11 (2002) 7–9, s. 7.
8.Jan Paweł II, Strzeżmy duchowego i moralnego wymiaru Europy,„Ecclesiastica” 11 (2002) 4–6, s. 39.
9.Komunikat konferencji plenarnej Episkopatu Polski w sprawie kanonicznego uregulowania organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, 28 czerwca 1972, Kraków,[w:] P. Raina, Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 2, lata 1960–1974, Poznań 1995, s. 594–596.
10.Konstytucja apostolska Totus Tuus Poloniae Populus, [w:] Księga pamiątkowa 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na Ziemi Lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i Północnym, Zielona Góra–Gorzów Wlkp. 1998, s. 670–672.
11.Pismo prefekta Rady do spraw Publicznych Kościoła G. kard. Villota, nr 3770/72,[w:] Źródła do dziejów Pomorza Zachodniego, t. 14. Narodziny diecezji szczecińsko-kamieńskiej i koszalińsko-kołobrzeskiej (1945–1975), opr. K. Kozłowski, Szczecin 2007, s. 110–112.
12.https://www.heraldik-wiki.de/wiki/Feuerhaken (20.10.2020).
13.Innocenty II, Sacrosancta, [w:] Codex diplomaticus majoris Polonia, t. 1, nr 6, http://www.wbc.poznan.pl/ (1.05.2016).
14.Adveniat Regnum Tuum. Święcenia biskupie księdza prałata Tadeusza Lityńskiego, biskupa pomocniczego diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, Gorzów Wielkopolski 2012.
15.Banaszak M., Historia Kościoła Katolickiego, cz. 2. Średniowiecze, Warszawa 1987.
16.Błaszczyk T., Biskupstwo lubuskie w średniowieczu, [w:] Dzieje Kościoła katolickiego na Środkowym Nadodrzu do czasów najnowszych, red. A. Put, R. Kufel, Zielona Góra–Gorzów Wielkopolski 2020, s. 31–58.
17.Dratwa B., Apostolski Wikariat Północny, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 24 (1980) 1, s. 24–29.
18.Dratwa B., Reformacja na Ziemi Lubuskiej, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 24 (1980) 1, s. 30–35.
19.Dudziński P., Alfabet heraldyczny, Warszawa 1997.
20.Dudziński P., Współczesna heraldyka i zwyczaje heraldyczne w kościołach chrześcijańskich, t. 1, Warszawa 2007.
21.Encyklopedia żeglarstwa,red. J. Czajewski, Warszawa 1996.
22.Godula R., Róża męczeńska – herb imaginacyjny św. Wojciecha w polskiej i czeskiej tradycji,„Folia Historica Cracoviensia” (2004) 10, s. 107–139.
23.Gut A., Rozwój i symbolika herbu Strzelec Krajeńskich, [w:] Strzelce Krajeńskie. Studia i szkice historyczne, Strzelce Krajeńskie 2016, s. 35–53.
24.Heim B., Heraldik, kirchliche, [w:] Lexicon für Theologie und Kirche, Bd. 5, Freiburg 1986, s. 238–240.
25.Hupp O., Die Wappen und Siegel der deutschen Staedte, Frankfurt am M. 1896.
26.Illanes J.L., Saranyana J.I., Historia teologii, Kraków 1997.
27.Kanior M., Monastycyzm na ziemiach polskich za pierwszych Piastów, [w:] Męczennicy z Międzyrzecza, red. R. Tomczak, Paradyż 2003, s. 25–47.
28.Kerygmat, antropologia, wspólnota. Akta Diecezjalnego Kongresu Stowarzyszeń, Ruchów i Wspólnot dla Nowej Ewangelizacji, Rokitno–Zielona Góra, 11–14 października 2012 r., red. A. Sapieha, Zielona Góra 2013.
29.Kirmiel A., Gdzie mógł znajdować się klasztor Pierwszych Męczenników Polski?, [w:] Pierwsi Męczennicy Polski. 1010 rocznica śmierci. Materiały z Sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej im. Alfa Kowalskiego 8 listopada 2013 r., Międzyrzecz 2014, s. 49–57.
30.Kuczyński S.K., Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993.
31.Kuhn L., Das Bistum Lebus. Das kirchliche Leben im Bistum Lebus in den letzten zwei Jahrhunderten (1385–1555) seines Bestehens unter besonderer Berücksichtigung des Johanniterordens, Leipzig 2005.
32.Kumor B., Historia Kościoła, t. II. Wczesne średniowiecze chrześcijańskie, Lublin 2001.
33.Kurnatowski S., Dlaczego Międzyrzecz?,[w:] Męczennicy z Międzyrzecza,red. R. Tomczak, Paradyż 2003,
34.Mainolfi P.M., Ruggiano M., San Benedetto da Benevento. Protomartire Della Polonia, Benevento 2004.
35.Manteuffel T., Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2004.
36.Marcisz-Czapla B., Pieczęcie biskupów lubuskich, „Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny” (2004) 11, s. 49–98.
37.Metzger F., Feuerstein-Praßer K., Historia życia zakonnego. Od początków do naszych czasów,Kielce 2008.
38.Prejs R., Odrodzenie życia katolickiego w dorzeczu środkowej Odry i dolnej Warty w XIX i pierwszej połowie XX wieku, [w:] Dzieje Kościoła katolickiego na Środkowym Nadodrzu do czasów najnowszych, red. A. Put, R. Kufel, Zielona Góra–Gorzów Wielkopolski 2020, s. 73–89.
39.Put A., Herbowa diecezja,„Niedziela” edycja zielonogórsko-gorzowska (2020) 50, s. 4–5.
40.Put A., Modlitwa z serca Matki,„Niedziela” edycja zielonogórsko-gorzowska (2020) 24, s. 6.
41.Put A., Powstanie diecezji lubuskiej i pomorskiej (wolińskiej), [w:] Kościół na Pomorzu Zachodnim i Ziemi Lubuskiej w XII wieku,red. Z. Lec, A. Put, Szczecin 2008, s. 40–66.
42.Rechowicz M., Myśl teologiczna w Polsce do czasu założenia Wydziału Teologicznego w Krakowie,„Zeszyty Naukowe KUL” 9 (1966) 1–2, s. 85–98.
43.Strzyżewski W., Herby biskupów lubuskich, [w:] Colloquia Lubuskie. Z dyplomatyki i heraldyki dawnego biskupstwa lubuskiego, Zielona Góra–Gorzów Wielkopolski 1994, s. 73–79.
44.Strzyżewski W., Herby osobiste biskupów i opatów a herby diecezji i opactw na Śląsku i Ziemi Lubuskiej,[w:] Polska heraldyka kościelna. Stan i perspektywy badań,red. K. Skupieński i A. Weiss, Warszawa 2004, s. 63–95.
45.Strzyżewski W., Treści symboliczne herbów miejskich na Śląsku, Ziemi Lubuskiej i Pomorzu Zachodnim do końca XVIII wieku, Zielona Góra 1999.
46.Sułowski Z., Chrzest Polski, cz. 2,„Zeszyty Naukowe KUL” 10 (1967) 4, s. 5–22.
47.Śmierzchalski-Wachocz D., Sytuacja Kościoła katolickiego w diecezji gorzowskiej w latach 1945–2004.
48.Zarys problematyki. Nowa Marchia – prowincja zapomniana – wspólne korzenie,Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, „Zeszyty Naukowe” nr 5, s. 7–38.
49.Tomczak R., Biskup Edward Dajczak, [w:] Księga pamiątkowa 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na Ziemi Lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i Północnym (1945–1995),Zielona Góra–Gorzów Wlkp. 1998, s. 133.
50.Weiss A., Heraldyka kościelna, w: Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin 1993, kol. 729.
51.Weiss A., Organizacja Diecezji Lubuskiej w średniowieczu, Lublin 1977.
52.Wejman G., Kościół katolicki na ziemi lubuskiej 1124–2010. Zarys problemu, [w:] Kościół na Środkowym Nadodrzu. Historia i postacie, red. G. Chojnacki, Zielona Góra 2011, s. 9–53.
53.Wojciechowski T., Szkice historyczne jedenastego wieku, Poznań 2004.
54.Zydorek D., Dzieje życia i męczeństwa Pięciu Braci Męczenników, [w:] Pięciu Braci Męczenników. Z dziejów religijności Polski XI wieku,red. D. Zydorek, Gorzów Wielkopolski 1997, s. 61–70