Studia Maritima


ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2018.31-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / Vol. 31 2018
NORWEGIAN SHIPOWNERS IN THE PORTS OF THE POLISH CUSTOMS AREA IN THE YEARS 1919–1939 (MAIN PROBLEMS)
(DZIAŁALNOŚĆ NORWESKICH ARMATORÓW W PORTACH POLSKIEGO OBSZARU CELNEGO W LATACH 1919–1939 (GŁÓWNE PROBLEMY))

Autorzy: Jordan Siemianowski ORCID
Uniwersytet Szczeciński, Katedra Skandynawistyki
Słowa kluczowe: stosunki polsko-norweskie w latach 1919–1939 norweska flota handlowa norwescy armatorzy gospodarka Gdańska w latach 1919–1939 gospodarka Gdyni w latach 1919–1939
Data publikacji całości:2018
Liczba stron:32 (155-186)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W okresie dwudziestolecia międzywojennego norweska flota handlowa pod względem wielkości plasowała się na 4–6 miejscu na świecie. Z tych względów Norwegia była atrakcyjnym partnerem gospodarczym dla Polski, która w 1919 roku nie miała floty handlowej. W tym samym roku norweski rząd wysłał do Polski misję gospodarczą pod kierownictwem Samuela Eydego, a także z udziałem m.in. norweskiego armatora i reprezentanta Norweskiego Związku Armatorów – Thora Thoresena. Niestety na początku lat dwudziestych ubiegłego wieku problemy finansowe Polski spowodowały brak większego zainteresowania norweskich armatorów obsługą portu gdańskiego. W 1921 roku jeden z największych norweskich armatorów, Det Bergenske Dampskibsselskab (BDS), zaangażował się w transporty śledzi do Gdańska zakupionych w ramach tzw. drugiej polsko-norweskiej umowy śledziowej. W tym samym roku BDS utworzyło filię w Gdańsku, a w 1928 roku w Gdyni – Bergenske Baltic Trasnport Ltd. („Bergenske” lub BBT). W 1921 roku BDS założył linię żeglugową do portów bałtyckich i Londynu, zaś w 1931 roku wraz ze Det Stavangerske Dampskibsselskab – linię do portów zachodnio- norweskich. BDS współtworzył również mniejsze przedsiębiorstwa żeglugowe (Nord Ost-See Reederei A.-G., Standard Line Reederei A.-G., Bellmore Reederei A.-G., Norna Reederei-Gesellschaft m.b.H.). Statki BDS uczestniczyły także w linii południowo- amerykańskiej linii żeglugowej – Den Norske Syd-Amerikalinjen (SAL). Spośród norweskich armatorów największą linię żeglugową do Gdańska i Gdyni utrzymywał Wilhelm Wilhelmsen (Gulf-Gdynia Line – GGL), dzięki której dostarczano do portów polskiego obszaru celnego duże ilości amerykańskiej bawełny. Linie żeglugowe utrzymywali również Fred Olsen & CO. (linia do wschodnich portów norweskich) oraz Gunstein Stray & Sønn (Vore-Line do Antwerpii). Norwescy armatorzy w wielu przypadkach korzystali z żeglugi trampowej (nieregularnej), która dominowała w Gdańsku, natomiast w Gdyni przeważała z wyjątkiem lat 1934–1936. Istotnym aspektem aktywności BBT była działalność maklerska oraz spedycyjna. BBT było jednym z największych maklerów w Gdańsku i Gdyni. Ponadto dzięki posiadaniu „Bergford” Holz-Speditions und Lager G.m.b.H. oraz „Berghof” Lager und Warrant G.m.b.H. eksportowało duże ilości drewna z Gdańska. „Bergenske” współpracowało także z polskimi firmami spedycyjnymi – Polski Lloyd SA i C. Hartwig SA. Wszystkie te firmy miały filie w Polsce i zagranicą, co pozwoliło BBT prowadzić transport komplementarny, a więc z użyciem transportu morskiego i lądowego.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Alm P. Det Helgelandske Dampskibsselskab gjennem 75 år 1867–1942. Oslo: Reistad & Sønn Boktrykkeri, 1942.
2.Cieślak T. ”Stosunki polsko-skandynawskie w latach 1918–1939”. In: Przyjaźnie i antagonizmy.
3.Stosunki Polski z państwami sąsiednimi w latach 1918–1939, ed. J. Żarnowski, 57–83. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.
4.Czerwińska W. Polska żegluga morska w latach II Rzeczypospolitej. Gdańsk: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich – Oddział w Gdańsku, 1971.
5.Czerwińska W. Rola państwa w polskiej gospodarce morskiej 1919–1939. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1975.
6.Danielsen R., Vedeld O. Det Nordenfjeldske Dampskibsselskab 1857 – 28. januar – 1957. Trondheim: Det Nordenfjeldske Dampskibsselskab, 1957.
7.Denkiewicz-Szczepaniak E. ”Działalność dyplomatyczna i gospodarcza Samuela Eydego w Polsce w latach 1919–1923”. In: Polska-Norwegia 1905–2005, ed. J. Szymański, 91–118. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2005.
8.Denkiewicz-Szczepaniak E. ”Stosunki polityczne i gospodarcze Polski z Norwegią w latach 1918–1926”, Zapiski Historyczne 70 (2005) 2/3, 51–77.
9.Det Bergenske Dampskibsselskabs virksomhet i aaret 1921.
10.Det Bergenske Dampskibsselskabs virksomhet i aaret 1922.
11.Det Bergenske Dampskibsselskabs virksomhet i aaret 1928–1930.
12.Det Bergenske Dampskibsselskab Bergen. Beretning og Regnskap 1931.
13.Det Nordenfjeldske Dampskibsselskab foretningsaar (1920–1926).
14.Det Stavangerske Dampskibsselskabs virksomhet i aaret 1930, Stavanger 1931.
15.Dopierała B. Wokół polityki morskiej Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1978.
16.Egeland J.O. Kongeveien. Norsk skipsfart fra århundreskiftet til den Annen verdenskrig. Vol. 2. Oslo: H. Aschehoug & Co., 1973.
17.Furre O.-B. Mellomkrigstid 1920–1940. Oslo: Universitetsforlaget Oslo, 1996.
18.Handbok over Norske Obligationer og Aktier utgit av Carl Kierluf & Co. Vol. 2: Skibselskaper,
19.Industri og Handelsseslkaper, Trafikselskaper, Grubeselskaper, Forskringsselskaper. Kristiania: Carl Kierulf & Co., 1923.
20.Hansen F.R. Det Nordenfjeldske Dampskibsselskab Trondheim 1857–1985. Fartøyene og deres historie. Trondheim, Det Nordenfjeldske Dampskibsselskab, 1999.
21.Jaworski P. Polska niepodległa wobec Skandynawii 1918–1939. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001.
22.Jaworski P. ”Prasa norweska wobec niektórych problemów odradzającej się Polski 1920–1921,” Rocznik Gdański 58 (1988) 2: 87–97.
23.Jędrzejowicz Z. ”Ze wspomnień o Bergtransie.” Nautologia 9 (1974): 13–16.
24.Keilhau W. Norges eldste linjerederi. Jubileumsskrift til Bergenske Dampskibsselskabs 100-års dag. Bergen: A.S. John Griegs Boktrykkeri, 1951.
25.Kolltveit B. E.B. Aaby. Historien om et familierederi. Oslo: Sævelid AS, 2013.
26.Kolltveit B. Over Linjen. Den Norske Syd-Amerika Linje 1913–1973. Oslo: Dreyers Forlag, 1976.
27.Kolltveit B., Bjørklund J.G. ”Norsk sjøfart i det 20. århundre.” In: Norsk sjøfart, vol. 2, ed. Brit Berggren, Arne Emil Christensen, Bård Kolltveit. Oslo: Dreyer, 1989.
28.Kolltveit B., Bangsmoen H.Ch. Wilhelm Wilhelmsen 150 år. Historien og historier. Oslo: WW/Dinamo Forlag, 2011.
29.Koselnik B., Zakrzewski W. Port gdyński, jego urządzenia i handel zamorski. Wąbrzeźno: nakład Wiesława Zakrzewskiego, 1934.
30.Koren K., Pedersen J., Det Nordenfjeldske Dampskibsselskab 1857–1890. Den eldste norske rutefart. bmw, 1907.
31.Landau Z., Tomaszewski J. Gospodarka Polski międzywojennej 1918–1939, vol. 2: Od Grabskiego do Piłsudskiego. Okres kryzysu poinflacyjnego i ożywienia koniunktury 1924–1929. Warsaw: Książka i Wiedza, 1971.
32.Lillegaard L.B. Nordenfjeldske 125 år. I storm og stille på alle hav. Trondheim: Det Nordenfjeldske Dampskibsselskab, 1982.
33.Matla A. ”Polsko-norweskie kontakty żeglugowe w latach 1919–1926.” Komunikaty Instytutu Bałtyckiego 23/24 (1986/1987) 38/39: 39–70.
34.Matla A. ”Zarys kontaktów gospodarczych w latach 1918–1921.” Komunikaty Instytutu Bałtyckiego 20 (1983) 35: 145–177.
35.Miciński T. Księga statków polskich 1918–1945, vol. 1. Gdańsk: Wydawnictwo Oskar, 1996.
36.Myhre G. Blå horisont. Det Nordenfjeldske Dampskibselskab 150th anniversary. Trondheim: Trondheim Kommunikasjoner Forlag, 2007.
37.Neider J. 120 lat firmy C. Hartwig. Wydawnictwo PSM C. Hartwig, 1982.
38.Neider J. Słownik skrótów i terminów. Transport, spedycja, logistyka. Gdynia: Polish International Freight Forwarders, 2011.
39.Olsen A. Wilhelm Wilhelmsen i hundre år. Oslo: Wilhelm Wilhelmsen, 1962.
40.Olstad F. ”Vår skjebne i vår hånd.” In: Norsk Sjømannsforbunds historie, vol. 1. Oslo: Pax Forlag A/S, 2006.
41.Omang R. Norsk utenrikstjeneste, t 2: Stormfulle tider 1913–1928. Oslo: Gyldendal Norsk Forlag, 1959.
42.Pettersen L. A/S J. Ludvig Movinckels Rederi 1898–1960. Bergen: A.S. John Griegs Boktrykkeri,
43.1961.
44.Pfeiffer R. Geneza i dzieje Izby Arbitrażowej Bawełny w Gdyni. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1976.
45.Rocznik Morski i Kolonialny 1938. Warsaw: Wydawnictwo Ligii Morskiej i Kolonialnej, 1938.
46.Rocznik polskiego przemysłu i handlu, 1936.
47.Rocznik Rady Interesantów Portu w Gdyni, 1934.
48.Rocznik Rady Interesantów Portu w Gdyni, 1 (1931).
49.Rocznik Rady Interesantów Portu w Gdyni, 2/3 (1932/1933).
50.Rocznik Rady Interesantów Portu w Gdyni, 1935.
51.Rocznik Rady Interesantów Portu w Gdyni, 1938.
52.Siemianowski J. ”Działalność Bergenske-Stavangerske Østersjølinjen w portach polskiego obszaru celnego w latach 1931–1939.” Nautologia 48 (2013): 40–52.
53.Siemianowski J. ”Współpraca Polskiego Towarzystwa Żeglugi Morskiej ‘Sarmacja’ z Bergenske Baltic Transports Ltd. i Walford Baltic Transports Ltd. w latach 1920–1926.” Zapiski Historyczne 78 (2013) 4: 119–143.
54.Stachurska M. ”Obraz Polski w prasie norweskiej w latach 1914–1918.” Rocznik Gdański 64 (2005), 1–2: 61–72.
55.Steyer D. Półwiecze Polski na morzu. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie Gdańsk, 1970.
56.Szymański J. ”Etablering av diplomatiske forbindelser mellom Polen og Norge i årene 1919–1923.” Folia Scandinavica Posnaniensia 9 (2006): 295–311.
57.Szymański J. ”Kapitał norweski wobec gospodarki Polski międzywojennej (1919–1939),” Zapiski Historyczne 52 (1987) 2: 65–85.
58.Szymański J. Polsko-skandynawska współpraca w zakresie żeglugi w okresie międzywojennym (1919–1939). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1988.
59.Szymański J. ”Polsko-szwedzka współpraca w dziedzinie żeglugi morskiej w latach 1919–1939.” Zapiski Historyczne 44 (1979) 4: 65–84.
60.Szymański J. Stosunki gospodarcze Polski z Norwegią w latach 1918–1929. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2005.
61.Treue W. ”Zur Geschichte zum Deutsche Holzhandels ein Vierteljahrhundert Bergford 1921–1945.“ Zeitschrift zür Unternehmengeschichte 25 (1980): 1–11.
62.Law dated 12.01.1929, Additional protocol to the Commercial and Navigational Contract between the Republic of Poland and the Kingdom of Norway dated 22nd December, 1926, Journal of Laws (Dziennik Ustaw), 1929 no. 31, position 296.