Studia Maritima


ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2015.28-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / Vol. 28 2015
Polityczne i Gospodarcze Aspekty relacji polsko-szwedzkich w latach 1945-1989.
(Political and Economic Aspects of the Relations Between Poland and Sweden in 1945-1989.)

Authors: Arnold Kłonczyński
Uniwersytet Gdański, Instytut Historii
Keywords: political and economic relations between Poland and Sweden stages of development of the mutual relations the period of the Polish People’s Republic (1945–1989)
Data publikacji całości:2015
Page range:31 (125-155)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The recognition of the Provisional Government of National Unity (PGNU; Polish: TRJN) and signing of the economic agreement between Sweden and Poland in July 1945 opened a new chapter in the history of the relations between those two countries. This paper presents the diversified forms of bilateral contacts in the economic and political sphere during 44 years (1945–1989) and is an attempt to answer the question which international and internal factors influenced the directions of development of the relations between the two Baltic countries. In that long period of 44 years several stages of cooperation might be identified when those factors changed drastically. In the first stage (1945–1951) the commercial exchange was growing fast and at the same time the political relations were deteriorating, which – to a considerable degree – resulted from the atmosphere of the cold war tension. In the subsequent stages (1952–1960; 1961–1969; 1970–1979; 1980–1989) the situation kept changing, which was influenced by several economic and political factors, both international and internal in character. But in spite of the two countries’ will and involvement the deadlock in the last period was not broken. In spite of the Polish expectations based on the tiny distance between the two countries (which guaranteed low costs of transport), concerning a fast modernisation of its economy, which required foreign loans and exports of necessary raw materials such as iron ore, and high-class machines and equipment, the Swedish lost their confidence in the prompt completion of the contracts and in the quality of the delivered merchandise. The political shock resulting from the martial law and the support by the Swedes for the opposition in Poland did not make the existing contacts easier. The basic sources for the analysis have been the Polish and Swedish archival materials, statistical data and press commentaries.
Download file

Article file

Bibliography

1.Andreasen H., Stosunki polsko-duńskie 1953–1968, [w:] Między Październikiem a Grudniem. Polityka zagraniczna doby Gomułki, red. K. Ruchniewicz, B. Szaynok,
2.J. Tyszkiewicz, Toruń 2005 (Wrocławskie Studia z Polityki Zagranicznej, t. 2).
3.Andrén N., Möller Y., Från Undén till Palme: svensk utrikespolitik efter andra världskriget,Stockholm 1990.
4.Bałtowski M., Gospodarka socjalistyczna w Polsce. Geneza, rozwój, upadek, Warszawa 2009.
5.Benner M., The Politics of Growth: Economic Regulation in Sweden 1930–1994, Lund 1997.
6.Boduszyńska M., Przemiany w handlu zagranicznym Szwecji, „Jantar” 1948, z. 3–4.
7.Bożyk P., Cywilizacyjne skutki „otwarcia” Polski na Zachód, [w:] Dekada Gierka. Wnioski dla obecnego okresu modernizacji Polski, red. K. Rybiński, Warszawa 2011.
8.Cieślak T., Zarys historii najnowszej krajów skandynawskich, Warszawa 1976.
9.Czechowski J., Polsko-szwedzkie relacje ekonomiczne w latach trzydziestych XX wieku w świetle polskich akt i opracowań, „Słupskie Studia Historyczne” 2010, nr 16.
10.Dąbrowska K., Współpraca gospodarcza Szwecji z krajami socjalistycznymi po II wojnie światowej, Warszawa 1976.
11.Dorniak J., Stosunki polsko-szwedzkie w latach 1944–1974, Słupsk 1975.
12.Dwilewicz Ł., Kupowanie poparcia. Polityka gospodarcza jako środek stabilizacji sytuacji wewnętrznej w Polsce w pierwszych miesiącach rządów Edwarda Gierka „Pamięć i Sprawiedliwość” 2008, nr 2 (13).
13.Franaszek P., Economic Co-operation between Poland and Neutral European Countries in the Cold War Period, [w:] Gaps in the Iron Curtain Economic Relations between
14.Neutral and Socialist Countries in Cold War Europe, red. G. Enderle-Burcel, P. Franaszek, D. Stiefel, A. Tiechowa, Kraków 2009.
15.Fritz M., German Steel and Swedish Iron Ore 1939–1945, Göteborg 1974.
16.Gajdziński P., Gierek, człowiek z węgla, Poznań 2014.
17.Grala D.T., Reformy gospodarcze w PRL (1982–1989). Próba uratowania socjalizmu, Warszawa 2005.
18.Historia dyplomacji polskiej, t. 5, red. W. Michowicz, Warszawa 1999.
19.Holmberg S.L., Welfare Abroad: Swedish Development Assistance, [w:] The Commited Neutral: Sweden’s Foreign Policy, red. B. Sundelius, Boulder–San Francisco–London 1989.
20.Jasiński L.J., Bliżej centrum czy na peryferiach? Polskie kontakty gospodarcze z zagranicą w XX wieku, Warszawa 2011.
21.Jaworski P., Polska niepodległa wobec Skandynawii 1918–1939, Wrocław 2001.
22.Jaworski P., Marzyciele i oportuniści. Stosunki polsko-szwedzkie w latach 1939–1945, Warszawa 2009.
23.Jaworski P., Den svenska hjälpen till Polen och Solidaritet 1980–1981. Szwedzka pomoc dla Polski i „Solidarności” 1980–1981, „Suecia Polonia” 2010, nr 3.
24.Jezierski A., Petz B., Historia gospodarcza Polski Ludowej 1944–1985, wyd. 3, Warszawa 1988.
25.Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 1999.
26.Kangeris K., Sweden, the Soviet Union and the Baltic Question 1940–1964 – a Survey,[w:] Relations between the Nordic Countries and the Baltic Nations in the XX Century, red. K. Hovi, Turku 1998.
27.Karcz Z., Zadłużenie zagraniczne Polski. Gra o miliony. Kiedy do euro?, Warszawa 2006.
28.Karlsson B., Handelspolitik eller Politisk Handling. Sveriges handel med Öststaterna 1946–1952, Göteborg 1992.
29.Karlsson B., Neutrality and Free Trade: Sweden and Trade Liberalisation 1948–1958, „Scandinavian Economic History Review” 2004, Vol. 52, No. 2–3.
30.Karpiński J., Wykres gorączki. Polska pod rządami komunistycznymi, Lublin 2001.
31.Kieżun W., Kierunki rozwoju gospodarki PRL w latach 1980–1990 na tle aktualnej sytuacji ekonomiczno-społecznej, [w:] Dekada Gierka. Wnioski dla obecnego okresu
32.modernizacji Polski, red. K. Rybiński, Warszawa 2011.
33.Kłonczyński A., Directions of Changes in the Swedish Foreign Trade in the Years 1938–1948, „Studia Maritima” 2005, vol. 18.
34.Kłonczyński A., Prasa szwedzka wobec wydarzeń w Polsce w świetle polskich raportów dyplomatycznych z lat 1945–1956, [w:] Polska – Szwecja w XX wieku. Wpływy i inspiracje, red. J. Szymański, Gdańsk 2007.
35.Kłonczyński A., Stosunki polsko-szwedzkie w latach 1945–1956, Gdańsk 2007.
36.Kłonczyński A., Starania Polski o przyjęcie Planu Rapackiego w Szwecji, Danii i Norwegii w latach 1957–1960, „Zapiski Historyczne” 2009, t. 74, z. 2.
37.Kłonczyński A., My w Szwecji nie porastamy mchem. Emigranci z Polski w Szwecji w latach 1945–1980, Gdańsk 2012.
38.Krawczyk R., Szwecja jako partner gospodarki polskiej, „Sprawy Międzynarodowe” 1972, R. 25, z. 7–8.
39.Kupiecki R., Szczepanik K., Polityka zagraniczna Polski 1918–1994, Warszawa 1995.
40.Ljungdahl G., Szwedzko-polskie stosunki handlowe po II wojnie światowej w perspektywie finansowej, [w:] Svensk-Polska Handelskammaren 1929–1979, Sztokholm 1979.
41.Magnusson L., An Economic History of Sweden, London–New York 2000.
42.Malmborg M. af, Neutrality and State-Building in Sweden, Palgrave 2001.
43.Misgeld K., A Complicated Solidarity. The Swedish Labour Movement and Solidarność, Amsterdam 2010.
44.Misgeld K., W ramach światowego poparcia. Szwedzkie związki zawodowe wobec NSZZ „Solidarność”, [w:] Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski,
45.Ł. Kamiński, Warszawa 2013.
46.Molin K., Ewolucja czy rewolucja? Szwedzcy dyplomaci o przyszłości Polski w latach 1980–1981, [w:] Świat wobec „Solidarności” 1980–1989, red. P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2013.
47.Nilsson B., No Coal Without Iron Ore: Anglo-Swedish Trade Relations in the Shadow ofthe Korean War, „Scandinavian Journal of History” 1991, Vol. 16, No. 1.
48.Nilsson M., Limiting Diplomatic friction: Sweden, the United States and SKF’s Ball Bearing Exports to Eastern Europe, 1950–1952, „Scandinavian Economic History Review” 2009, Vol. 57, No 3.
49.Nowicki W., W przededniu nowej umowy polsko-szwedzkiej, „Życie Gospodarcze” 1948, nr 5.
50.Olsson S.O., Swedish-Polish Trade Negotiations at the End of the Second World War and Their Results, „Scandinavian Economic History Review” 1988, Vol. 36, No. 2.
51.Pangsy-Kania S., Zadłużenie zagraniczne Polski, Gdańsk 2001.
52.Petersson B., Med Moskvas ögon: bedömningar av svensk utrikespolitik under Stalin och Chrusjtjov, Stockholm 1994.
53.Pałyga J., Dyplomacja Polski Ludowej 1944–48 (kierunki – treści – mechanizmy), Warszawa 1986.
54.Piotrowski B., Szwecja w polskiej polityce zagranicznej. Od odzyskanej niepodległości do wydarzeń sierpniowych 1980 roku, [w:] Polska – Szwecja 1919–1999, red. J. Szymański, Gdańsk 2000.
55.Preisner U., Polsko-szwedzkie stosunki gospodarcze, „Przegląd Zachodni” 1976, nr 4.
56.Rose A., Polsko-szwedzkie stosunki handlowe, „Przegląd Międzynarodowy” 20 VI 1948.
57.Roszkowski J., Najnowsza historia Polski 1945–1980, Warszawa 2003.
58.Rubaj P., Zmiany międzynarodowej konkurencyjności Szwecji w drugiej połowie XX wieku w aspekcie ewolucji szwedzkiego modelu „państwa dobrobytu”, Lublin 2013.
59.Schön L., En modern svensk ekonomisk historia. Tillväxt och omvandling under två sekel, Stockholm 2000.
60.Siuda R., Szwecja jako partner gospodarczy Polski, „Studia Scandinavica” 1978, nr 1.
61.Siuda R., Rozwój polsko-szwedzkich stosunków ekonomicznych w latach 1945–1977, Sopot 1979.
62.Skodlarski J., Pieczewski A., Stosunki gospodarcze Polski w latach 1945–1949 a kwestia suwerenności, [w:] Gospodarka i społeczeństwo w czasach PRL-u (1944–1989),
63.red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2007, s. 27.
64.Skodlarski J., Historia gospodarcza, Warszawa 2012.
65.Steene M.S., Role Model or Power Pawn? The Changing Image of Swedish Foreign Policy 1929–1987, [w:] The Commited Neutral: Sweden’s Foreign Policy, red. B. Sundelius, Boulder–San Francisco–London 1989.
66.Stosunki dyplomatyczne Polski 1944–1981. Informator, t. 2, cz. 2, Warszawa 1986.
67.Szprynger Z., Publiczne zadłużenie zagraniczne Polski z perspektywy historycznej, „Analizy”, Biuro Analiz Sejmowych, 9 II 1912.
68.Ślązak R., Powojenne odszkodowania Polski dla Zachodu, cz. 1, www.pte.pl/pliki/2/12/ Artykul_odszkodowania.pdf.
69.Tomaszewicz J., Polska – Szwecja. Gospodarka. Stosunki ekonomiczne, Warszawa 1974.
70.Wahlbäck K., The Roots of Swedish Neutrality, Uppsala 1986.
71.Zając J., Zięba R., Polska w stosunkach międzynarodowych 1945–1989, Toruń 2005.