Studia Maritima


ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2021.34-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Issue archive / Vol. 34 2021
West Pomerania’s part in the war for the throne of the Archbishop of Magdeburg in 1277–1283

Authors: Marek Smoliński ORCID
Institute of History, University of Gdańsk
Keywords: Archbishopric of Magdeburg Brandenburg Pomerania Archbishop Günther von Schwalenberg Archbishop Bernhard von Wölpe Archbishop Eric son of the Margrave of Brandenburg John I Margraves of Brandenburg: John II Otto IV Conrad Otto V Albert III Pomeranian dukes: Barnim I Bogislaw IV
Data publikacji całości:2021
Page range:28 (5-32)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Between 1277 and 1283, a dispute arose followed by an open war for the appointment of the Archbishop of Magdeburg. Margraves of Brandenburg of the Johannine confronted Günther von Schwalenberg, who was elected first, and then Bernhard von Wölpe. The Margraves at- tempted to promote the election of their brother Eric to the office in question. On the other side of the dispute were the Margraves of the Ottonian line. This situation potentially lead to the outbreak of a civil war in the March of Brandenburg. The plans of the Margraves of the Johannine line were initially supported by Western Po- merania. On their side was both the Bishop of Cammin, Hermann, and Duke Barnim I. The Pomeranian court, not only because of the feudal duties towards Margraves, but also due to family ties linking Barnim I and his son Bogislaw IV with both lines of the Margraves, could not remain indifferent to these events. It cannot be ruled out that in 1278 the Margraves of the Johannine line managed to persuade into cooperation the Dukes of Greater Poland as well as Mestvin (Mściwoj) II of East Pomerania. At the end of 1278, Barnim I died, which affected the efforts of representatives of both lines of Margraves of Brandenburg to ensure the cooperation of his successor, Bogislaw IV. The Duke, however, did not seem to intend to support either side. Moreover, in view of the inter- nal problems of the Brandenburg Ascanians, he began to think about political independence. However, these plans came to naught. Already in 1280, the Bishop of Cammin, Hermann von Gleichen, actually announced his neutrality in the dispute between the Margraves. Bo- gislaw IV tried to defend his independence by entering into an alliance with Lübeck and participating in the anti-Brandenburg Landfriede of Rostock (1283). In 1284, however, he found himself among the defeated belligerents and, apart from making other concessions to the Margraves, he had to pay homage to them.
Download file

Article file

Bibliography

1.Assing, Helmut. “Der Weg der sächsischen und brandenburgischen Askanier zur Kurwürde”. In: Askanier-Studien der Lauenburgischen Akademie, hrsg. von Eckardt Opitz (Kolloquium. Lauenburgische Akademie für Wissenschaft und Kultur. Bd. 16), 71–118. Bochum: Lukas Verlag, 2010.
2.Barthold, Friedrich Wilhelm. Geschichte von Pommern und Rügen. Teil 2: Von der BekehrungPommerns zum Christenthume bis zum Tode Barnims I. i. J. 1278. Nebst einer Höhenund Fluß-Karte von Pommern. Hamburg: Friedrich Perches, 1840.
3.Barthold, Friedrich Wilhelm. Geschichte von Pommern und Rügen. Teil 3: Vom Tode Barnims I. (1278) bis zum Auftreten der Hohenzollern in der Mark Brandenburg (1411). Hamburg: Friedrich Perches, 1842.
4.Cnotliwy, Eugeniusz, Tadeusz Nawrolski. “Gród wczesnośredniowieczny i zamek późnośredniowieczny w Lipiu, gm. Rąbino, woj. Koszalińskie w świetle badań archeologicznych”. Materiały Zachodniopomorskie 32 (1968): 181–292.
5.Freza-Olczyk, Mariola. “Stepmother and stepson: Duchess Matilda in the power struggle after the death of her husband Barnim I the Duke of Pomerania”. Studia z Dziejów Średniowiecza 23 (2019): 83–99.
6.Friedländer, Ernst. Das Einlager. Ein Beitrag zur deutschen Rechtsgeschichte. Münster: Verlag der Theissing’sches Buchhandlung, 1868.
7.Graf, Klaus. “Die Magdeburger Schöppenchronik. Anregungen für die künftige Forschung”. Sachsen und Anhalt 30 (2018): 131–172.
8.Gundolf, Keil. Magdeburger Schöppenchronik. In: Lexikon des Mittelalters, hrsg. von Liselotte Lutz, Joyce M. McLellan, Ulrich Mattejiet, Frank Weyrich, Gloria Avella- Widhalm. Bd. 6, 79. München et al.: Artemis & Winkler Verlag, 1995.
9.Guzikowski, Krzysztof. Obce rycerstwo na Pomorzu Zachodnim do początku XIV wieku. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Humanistycznego US “Minerwa”, 2013.
10.Heinrich, Gerd. Die Grafen von Arnstein (Mitteldeutsche Forschungen. Bd. 21). Köln– Graz: Böhlau Verlag, 1961.
11.Heyden, Hellmuth. Kirchengeschichte von Pommern. Bd. 1: Von den Anfängen des Christentums bis zur Reformationszeit. Stettin: Verlag Fischer & Schmidt, 1937.
12.Hlebionek, Marcin. Bolesław Pobożny i Wielkopolska jego czasów. Kraków: Avalon, 2010.
13.Holder-Egger, Oswald. “Über die Braunschweiger und Sächsische Fürstenchronik und verwandte Quellen”. Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde 17 (1892): 159–184.
14.Hoogeweg, Hermann. Die Stifter und Klöster der Provinz Pommern. Bd. 1. Stettin: Leon Sauniers Buchhandlung, 1924.
15.Janocha, Henryk W., Lachowicz Franciszek J. Zamki Pomorza Środkowego. Koszalin: Prasowe Zakłady Graficzne w Koszalinie, 1990.
16.Jasiński, Kazimierz. “Genealogia Piastów wielkopolskich”. Kronika Miasta Poznania 2 (1995): 34–66.
17.Keil, Gundolf. “Magdeburger Schöppenchronik”. In: Lexikon des Mittelalters, hrsg. von Liselotte Lutz, Joyce M. McLellan, Ulrich Mattejiet, Frank Weyrich, Gloria Avella- Widhalm, Bd. 6. München et al.: Artemis & Winkler Verlag, 1995.
18.Lucht, Dietmar. “Die Außenpolitik Herzog Barnims I. von Pommern”. Baltische Studien. Neue Folge 51 (1965): 15–32.
19.Lucht, Dietmar. Die Städtepolitik Herzog Barnims I. von Pommern 1220–1278 (Veröffentlichungen der Historischen Kommission für Pommern. H. 10). Köln–Graz: Böhlau Verlag, 1965.
20.Mierke, Gesine. “Norddeutsche Reimchroniken – Braunschweigische und Mecklenburgische Reimchronik”. In: Handbuch Chroniken des Mittelalters, hrsg. von Gerhard Wolf, Norbert H. Ott, 197–224. Berlin–Boston: De Gruyter, 2016.
21.Mülverstedt, Georg Adalbert. “Die Erzbischöfe von Magdeburg Günter (1277–1279), Bernhard (1279–1282) und Erich (1283–1295) vor ihrer Wahl”. Geschichtsblätter für Stadt und Land Magdeburg 5 (1870): 150–152.
22.Nass, Karl. “Zur Cronica Saxonum und verwandten Braunschweiger Werken”. Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters 49 (1993): 557–582.
23.Nießen, Paul von. Geschichte der Neumark im Zeitalter ihrer Entstehung und Besiedlung (Von den ältesten Zeiten bis zum Aussterben der Askanier). Landsberg: Landsberg a. In: Dermietzel & Schmidt, 1905.
24.Nowacki, Bronisław. Przemysł II odnowiciel Królestwa Polskiego. Kraków: Avalon, 2007. Piskorski, Jan M, Miasta księstwa szczecińskiego do połowy XIV wieku. Poznań–Szczecin:
25.Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2005.
26.Radacki, Zbigniew. Średniowieczne zamki Pomorza Zachodniego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
27.Rymar, Edward. “Walka o Pomorze Gdańskie w latach 1269–1272”. Rocznik Gdański 44 (1987): 5–33.
28.Rymar, Edward. “Wojny na Pomorzu Zachodnim i wojenne czynny Pomorza poza Pomorzem XII – początek XVII wieku (Kalendarium)”. In: Pomorze militarne XII– XXI wiek. Materials from a scientific session held on 27 November 2003 at the Ducal Castle in Szczecin, ed. Kazimierz Kozłowski, Edward Rymar, 133–174. Vol. 1. Szczecin: Oficyna Wydawnicza Archiwum Państwowego w Szczecinie “Dokument”, 2004.
29.Rymar, Edward. Rodowód książąt pomorskich (ed. 2). Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica w Szczecinie, 2005.
30.Rymar, Edward. “Władcy Brandenburgii (Askańczycy) na dzisiejszych ziemiach polskich, zwłaszcza w Nowej Marchii i na Pomorzu w latach 1200–1319 (itinerarium): ed. II”. Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny 15 (2008): 17–40.
31.Rymar, Edward. “Rycerstwo ziemi świdwińskiej w XII–XVI wieku”. Przegląd Zachodniopomorski 24 (2009), 53: 7–50.
32.Rymar, Edward. “Udział Pomorza w wojnie koalicyjnej 1283–1285”. In: W kręgu idei, polityki i wojska. Studia ofiarowane Profesorowi Januszowi Farysiowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. Tomasz Sikorski, Henryk Walczak, Adam Wątor, 471–487. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2009.
33.Rymar, Edward. Historia polityczna i społeczna Nowej Marchii w średniowieczu (do roku 1535). Gorzów Wielkopolski: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta, 2015.
34.Rymar, Edward. “Trzebień koło Dolic trwał dłużej niż sądziłem”. Stargardia. Rocznik Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Stargardzie poświęcony przeszłości i kulturze Pomorza 10 (2015): 315–321.
35.Rymar, Edward. “Mściwoj II jako lennik margrabiów brandenburskich (w latach 1269– 1273)”. Studia z Dziejów Średniowiecza 23 (2019): 216–244.
36.Salis, Friedrich. “Forschungen zur älteren Geschichte des Bistums Kammin”. Baltische Studien. Neue Folge, 26 (1924): 1–155.
37.Sauer, Eberhard. Der Adel während der Besiedlung Ostpommerns (die Länder Kolberg, Belgard, Schlawe, Stolp) 1250–1350. Stettin: Verlag Leon Sauniers Buchhandlung, 1939.
38.Schmidt, Eberhard. Die Mark Brandenburg unter den Askaniern (1134–1320). Köln–Wien: Böhlau Verlag, 1975.
39.Schultze, Johannes. Die Mark Brandenburg. Bd.: 1 Entstehung und Entwicklung unter den askanischen Markgrafen (bis 1319). Berlin: Duncker & Humblot, 1961.
40.Sello, Georg. “Brandenburgisch-Magdeburgische Beziehungen 1266–1283”. Geschichtsblätter für Stadt und Land Magdeburg 23 (1888): 71–98, 131–184.
41.Sinclair Keith, von, Herbert Grundmann. “Ein Fragment der Gesta archiepiscoporum Magdeburgensium”. Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters 18 (1962): 245–248.
42.Smoliński, Marek. “Sytuacja na pograniczu askańsko-meklemburskim w II połowie XIII w. i na przełomie XIII/XIV w. i najazd Brandenburgii na Pomorze Sławieńskie w 1306 r.”. Gdańskie Studia z Dziejów Średniowiecza. Issue 7: Mazowsze, Pomorze, Prusy (2000): 181–234.
43.Smoliński, Marek. “Udział Polaków i Pomorzan w bitwie pod Frohse 10 I 1278 r. Próba identyfikacji sojuszników Ottona IV ze Strzałą”. Studia z Dziejów Średniowiecza. Issue 14: Kaci, święci, templariusze (2008): 285–310.
44.Smoliński, Marek. “Między dwoma organizmami państwowymi – biskup kamieński Herman von Gleichen i jego stosunki z książętami Pomorza Zachodniego oraz margrabiami brandenburskimi”. Średniowiecze Polskie i Powszechne 3 (2011), 7: 25–44.
45.Smoliński, Marek. “W poszukiwaniu Pomorzan biorących udział w bitwie pod Suchymi Krutami 26 VIII 1278 r.”. In: Pomerania et alia opuscula Joachimo Zdrenka dedicata, eds. Joanna Karczewska, Marceli Tureczek, 77–100. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2017.
46.Smolinski, Marek. Międzynarodowe okoliczności odzyskania ziemi sławieńskiej przez Mściwoja II w 1284 r. i zawarcia sojuszu brandenbursko-wielkopolskiego (in print).
47.Sommerfeld, Wilhelm Wichard Waldemar, von. Geschichte der Germanisierung des Herzogtums Pommern oder Slavien. Leipzig: Duncker & Humblot, 1896.
48.Spors, Józef. Dzieje polityczne ziem sławieńskiej, słupskiej i białogardzkiej XII–XIV w. Słupsk–Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1973.
49.Spors, Józef. “Agresja brandenburska wobec Wielkopolski do 1278 roku”. Roczniki Historyczne 40 (1974): 107–122.
50.Szulc, Halina. Morfogenetyczne typy osiedli wiejskich na Pomorzu Zachodnim. Wrocław et al.: Prace Geograficzne Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, nr 149, 2008.
51.Ślaski, Kazimierz. Dzieje ziemi kołobrzeskiej do czasów jej germanizacji. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu, 1948.
52.Ślaski, Kazimierz. Podziały terytorialne Pomorza w XI–XIII w. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1960.
53.Śliwiński, Błażej. Mściwoj II (1224–1294) książę wschodniopomorski (gdański). Warszawa: DiG, 2016
54.Walachowicz, Jerzy. Geneza i ustrój polityczny Nowej Marchii do początków XIV wieku. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980.
55.Wasilkiewicz, Kamil. “Konflikt księcia pomorskiego Bogusława IV z zakonem templariuszy (1283 – ok. 1291)”. Zapiski Historyczne 85 (2020), 2: 113–131.
56.Wattenbach, Wilhelm. Deutschlands Geschichtsquellen im Mittelalter bis zur Mitte des dreizehnten Jahrhunderts, 2. Berlin: Verlag von Wilhelm Hertz, 1894.
57.Wehrmann, Martin. Geschichte von Pommerns. Bd. 1. Gotha: Friedrich Andreas Perthes 1919.
58.Winter, Franz. “Die Schlacht bei Frohse am 10. Januar 1278”. Geschichtsblätter für Stadt und Land Magdeburg 5 (1870): 1–6.
59.Wybranowski, Dariusz. “Początki świeckiego kręgu wasali biskupa kamieńskiego Hermana von Gleichen (1251–1288/89) na tle jego działalności politycznej
60.i kolonizacyjnej. Cześć 2 (1275–1280)”. Studia z Dziejów Średniowiecza. Issue 12: Krzyżacy, szpitalnicy, kondotierzy (2006): 425–452.
61.Zientara, Benedykt. “Rola Szczecina w odrzańskim i bałtyckim handlu zbożem XIII–XIV wiek. Część 1”, Przegląd Historyczny 52 (1961) 3: 413–444.
62.Zientara, Benedykt. “Rola miast w walce stanów Pomorza Zachodniego z władzą książęcą na przełomie XIII i XIV wieku”. Przegląd Zachodniopomorski 4 (1962): 489–521.