Z dala od egocentrycznej metropolii. Obraz prowincji w filmie


ISBN: 978-83-7972-621-9    ISBN (online): 978-83-7972-623-3 OAI
CC BY-SA   Open Access 

.
Stan zapaści. Prowincja w polskich filmach fabularnych zrealizowanych po 1989 roku

Autorzy: Natasza Korczarowska ORCID
Uniwersytet Łódzki
Słowa kluczowe: prowincja stereotyp kino polskie kultura biedy
Data publikacji całości:2023-08-21
Liczba stron:33 (139-171)

Abstrakt

The article addresses the problem of representation of province in the contemporary, post-transformational Polish feature films. The author presents three fundamental strategies which Polish cinema uses to describe “provincial towns”: “cinema of moral concern” strategy, “horrorization” strategy and “idealization” strategy. The main thesis of the article is that province isperceived and depicted through the “central” colonial perspective. The problem of hybridity, fluidity and heterogeneity is interpreted through Sekuła’s and Szczepański’s concept of miastowieś and Jarzębski’s perspective of province as socio-economical rather than spatial category. According to the author invisibility and absence of small town (and its economic collapsing) in the public discourse, analysed by Szymaniak, is crucial for the ongoing discussion on the denial of “the provincial identity” of Polish (and in more general terms – Central European) society (Stasiuk).

Bibliografia

1.Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., Prowincja w kręgu mitów inteligenckich, [w:] Prowincja. Świat. Europa. Polska, Lublin 2007.
2.Bauman Z., Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, Warszawa 1995.
3.Birek J., Ekran świata. „Wino truskawkowe” Dariusza Jabłońskiego jako przykład adaptacji filmowej prozy Andrzeja Stasiuka, [w:] Miejsca, ludzie, opowieści. O twórczości Andrzeja Stasiuka, red. M. Rabizo-Birek i inni, Rzeszów 2018.
4.Copik I., Topografie i krajobrazy. Filmowy Śląsk, Katowice 2017.
5.Coverley M., Psychogeography, Harpenden 2018.
6.Dabert D., Kino moralnego niepokoju, Poznań 2003.
7.Darnton R., Wielka masakra kotów, tłum. D. Guzowska, Warszawa 2012.
8.Dziadzia B., Naznaczeni popkulturą. Media elektroniczne i przemiany prowincji, Gdańsk 2014.
9.Filipowicz K., Moja kochana, dumna prowincja, [w:] Opowiadania, Kraków 2017.
10.Giza B., Wyspiański – Wajda – Smarzowski. Sto lat „Wesela”, [w:] Kino polskie po 1989, red. P. Zwierzchowski, D. Mazur, Bydgoszcz 2007.
11.Gosk, H., „Wychować się w momencie historycznego przełomu to żadna przyjemność…”. O postzależnościowych aspektach polskiej prozy ostatnich lat, [w:] Nowe dwudziestolecie (1989–2009). Rozpoznania, hierarchie, perspektywy, red. H. Gosk, Warszawa 2010.
12.Jamrozek-Sowa A., Powietrze pełne duchów, [w:] Miejsca, ludzie, opowieści. O twórczości Andrzeja Stasiuka, [w:] Miejsca, ludzie, opowieści. O twórczości Andrzeja Stasiuka, red. M. Rabizo-Birek i inni, Rzeszów 2018.
13.Jarzębski J., Apetyt na Przemianę, Kraków 1997.
14.Jarzębski J., Miasta, rzeczy, przestrzenie, Gdańsk 2019.
15.Kledzik E., Prowincjonalizowanie: twórczość Jurija Brĕzana, Wolfganga Hilbiga i Andrzeja Stasiuka w perspektywie postkolonialnej, Poznań 2013.
16.Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1995.
17.Maniewski M., Hiena, „Kino” 2007, nr 11.
18.Mrozek W., Rozliczenie bez katharsis. „Demon” Marcina Wrony a reprezentacje zbrodni w Jedwabnem, „Kwartalnik Filmowy” 2021, nr 116.
19.Nalepa M., „Trzeba wciąż gdzieś jechać, wyruszać, przemierzać…” Andrzej Stasiuk i jego niekończąca się opowieść, [w:] Miejsca, ludzie, opowieści. O twórczości Andrzeja Stasiuka, red. M. Rabizo-Birek i inni, Rzeszów 2018.
20.Niezgoda D. i in., Dzikość lektury. Spotkanie z Andrzejem Stasiukiem, [w:] Miejsca, ludzie, opowieści. O twórczości Andrzeja Stasiuka, red. M. Rabizo-Birek i in., Rzeszów 2018.
21.Pietkiewicz B., „Piątka z Bozywerka”, „Polityka” 2013, nr 50.
22.Radkiewicz M., „Młode wilki” polskiego kina. Kategoria gender a debiuty lat 90., Kraków 2006.
23.Rosiak M., Literacko-fotograficzne obrazy ludzi w prozie Andrzeja Stasiuka, [w:] Miejsca, ludzie, opowieści. O twórczości Andrzeja Stasiuka, red. M. Rabizo- -Birek i inni, Rzeszów 2018.
24.Ryś P., Z chamskiej wsi do pańskiego miasta. O plebejskim dziedzictwie we Wschodzie Andrzeja Stasiuka, [w:] Miejsca, ludzie, opowieści. O twórczości Andrzeja Stasiuka, red. M. Rabizo-Birek i inni, Rzeszów 2018.
25.Sekuła E., Szczepański M., Między wioską a metropolią – dwie dekady polskiej prowincji, [w:] Peryferie i pogranicza. O potrzebie różnorodności, red. B. Jałowiecki, S. Kapralski, Warszawa 2011.
26.Sierakowska J., Nikt nie słucha. Reportaże o disco polo, Poznań 2019.
27.Stasiuk A., Dukla, Czarne 1997.
28.Stasiuk A., Opowieści galicyjskie, Warszawa 1995.
29.Szczygielski M., Czarny młyn, Warszawa 2015.
30.Szymaniak M., Zapaść. Reportaże z mniejszych miast, Wołowiec 2021.
31.Środa M., Obcy, inny, wykluczony, Gdańsk 2020.
32.Świątek R., Szary Śląsk scenerią filmowego horroru, „Rzeczpospolita” 2007, nr 257.
33.Westphal B., Foreword, [w:] Geographical Explorations. Space, Place, and Mapping in Literary and Cultural Studies, red. R. Tally, Palgrave MacMillan, New York 2011.
34.Wiśniewska A., Szumowska. Kino to szkoła przetrwania, Warszawa 2012.
35.Witkowski M., Wymazane, Kraków 2017.
36.Wolski J., Andrzej Stasiuk i Jurij Andruchowych – spotkanie w pół drogi między wschodem a zachodem Europy, [w:] Miejsca, ludzie, opowieści. O twórczości Andrzeja Stasiuka, red. M. Rabizo-Birek i inni, Rzeszów 2018.
37.Wróblewski J., Hiena, „Polityka” 2007, nr 44.