Autobiografia Literatura Kultura Media

ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2023.2.21-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / nr 2 (21) 2023
Granice empatii. O napięciu związanym z badaniem biografii komunistów
(The borders of empathy. On the tension inherent in the study of communist biographies)

Authors: ERYK KRASUCKI ORCID
Uniwersytet Szczeciński
Keywords: communism biographical studies autoethnography
Data publikacji całości:2023
Page range:23 (63-85)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The phenomenon that is communism still arouses many emotions. Especially in countries where attempts were made to put its ideas into practice, such as Poland. For this reason, the study of its history – absurd though it may seem – also generates controversy. Of no small importance for the emergence of this situation is the fact that in domestic public discourse anti-communism still plays a major role, as a handy instrument for stigmatising and disciplining political opponents, but also as a signpost for official narratives about Polish history in the 20th century. This has implications for research. Approaches to communist issues in the classical manner – sine ira et studio – are not infrequently misunderstood, most often outside the scholarly circuit, but also in the academic world. Biographies of communists are a particular example, people who are denied positive qualities and motives, and consider attempts to understand their attitudes to make little sense. The text is an authorial reflection, referring to the autoethnographic method, on biographical studies that have been going on for more than two decades and the tensions they create.
Download file

Article file

Bibliography

1.Adams, Tony E., Stacy Holman Jones, Carolyn Ellis. Autoethnography. Oxford: Oxford University Press, 2015.
2.Bertram, Łukasz. Bunt, podziemie, władza. Polscy komuniści i ich socjalizacja polityczna do roku 1956. Warszawa: Scholar–Kultura Liberalna, 2022.
3.Bertram, Łukasz. „Czy UB może być zbawione? Recenzja filmu «Zaćma» Ryszarda Bugajskiego”. Kultura Liberalna, 29.11.2016, 48. Dostęp 18.05.2023. https://kulturaliberalna.pl/2016/11/29/czy-ub-moze-byc-zbawione-zacma-recenzja/.
4.Bukalska, Patrycja. Krwawa Luna. Warszawa: Wielka Litera, 2016.
5.Chojnowski, Andrzej. „Portret «ciekawego» komunisty”. Dzieje Najnowsze 3 (2010): 152–160.
6.Domańska, Ewa. „«Ojczyzna to ziemia i groby», czyli cmentarny patriotyzm a gleboznawstwo”. W: Nekroprzemoc. Polityka, kultura i umarli, red. Jakub Orzeszek, Stanisław Rosiek, 327–343. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2022.
7.Dudek, Antoni. Instytut. Osobista historia IPN. Warszawa: Czerwone i Czarne, 2011.
8.Eisler, Jerzy. „Dlaczego nie lubimy biografii dotyczących osób z czasów PRL?”. Polish Biographical Studies 2 (2014): 39–48.
9.Fik, Marta. „Kultura polska 1944–1956”. W: Polacy wobec przemocy, red. Barbara Otwinowska,
10.Jan Żaryn, 220–275. Warszawa: Editions Spotkania, 1996.
11.Forecki, Piotr. „Krwawa Luna i żydokomuna”. Krytyka Polityczna, 5.02.2017. Dostęp 18.05.2023. https://krytykapolityczna.pl/kultura/historia/krwawa-luna-i-zydokomuna/.
12.Friszke, Andrzej. Przystosowanie i opór. Studia z dziejów PRL. Warszawa: Więź, 2009.
13.Friszke, Andrzej. „Spór o PRL w III Rzeczypospolitej (1989–2001)”. Pamięć i Sprawiedliwość 1 (2002): 9–27.
14.Gospodarczyk, Marta, Łukasz Kożuchowski. „Nowa ludowa historia: charakterystyka i społeczno-polityczne korzenie współczesnych narracji o historii chłopów polskich”. Studia Socjologiczne 2 (2021): 177–198.
15.Griszina, Anna. „Marija Koszutskaja. Gody protiwostojanija”. Nowaja Polsza 5 (2011): 46–57.
16.Herling-Grudziński, Gustaw. „Dziennik pisany nocą”. Kultura (Paryż) 11 (1995): 15–28.
17.Iwanow, Nikołaj. Ludzie Kremla nad Wisłą. Ideowcy czy zdrajcy?. Kraków: Znak, 2023.
18.Jablonka, Ivan. Historia dziadków, których nie miałem. Tłum. Katarzyna Marczewska. Warszawa: Ośrodek Karta, 2022.
19.Jarosz, Dariusz. Mieszkanie się należy… Studium z peerelowskich praktyk społecznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2010.
20.Kapica, Bartłomiej. Władysław Bieńkowski. Biografia polityczna. Warszawa: Instytut Pileckiego, 2023.
21.Karpiuk, Dawid. „«Zaćma» Bugajskiego? Kinowa czytanka na zajęcia z nowej polityki historycznej”. Newsweek, 28.11.2016. Dostęp 18.05.2023. https://www.newsweek.pl/kultura/filmy-i-seriale/zacma-ryszarda-bugajskiego-recenzja-dawida-karpiuka/45mgyvm.
22.Koestler, Arthur. Ciemność w południe. Tłum. Tymon Terlecki. Paryż: Instytut Literacki, 1983.
23.Krajewska, Anna. „Kto da w zęby prof. Schaffowi?”. Morze i Ziemia 25 (1991): 17.
24.Krasucki, Eryk. „A jednak coraz silniej wierzę”. Życie i los Witolda Kolskiego (1902–1943). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019.
25.Krasucki, Eryk. „Dyskusje polskich historyków (krajowych) wokół biografistyki – między «odwilżą» a upadkiem PRL”. Polish Biographical Studies 2 (2014): 11–38.
26.Krasucki, Eryk. Międzynarodowy komunista. Jerzy Borejsza – biografia polityczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2009.
27.Krasucki, Eryk. „Polish Research on the History of the Comintern. An Overview of Existing Literature and an Outline of Future Perspectives”. Acta Poloniae Historica 123 (2021): 261–287.
28.Krasucki, Eryk. „Pośmiertne życie Jaksy z Kopnika”. W: Tym samym pociągiem... Przesiedlenia przymusowe, procesy dezintegracyjne i integracyjne na Pomorzu Zachodnim i ziemi lubuskiej w latach 1939–1949. W wyborze prac magisterskich powstałych na seminarium Jana M. Piskorskiego, red. Katarzyna Marciszewska, Paweł Migdalski, 129–139. Chojna–Szczecin: Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne Terra Incognita, 2013.
29.Labuda, Barbara. „Nie trzymajcie trupa w szafie”. Gazeta Wyborcza, 11.10.1999. Dostęp 18.05.2023. https://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/925529/Nie-trzymajcie-trupa-w-szafie.
30.Leszczyński, Adam. „Czym jest «nowa ludowa historia», a czym nie jest? Odpowiedź na artykuł Marty Gospodarczyk i Łukasza Kożuchowskiego zamieszczony w numerze 2/2021 «Studiów Socjologicznych»”. Studia Socjologiczne 3 (2021): 175–182.
31.Losson, Katarzyna. „Czy KPP była patriotyczna? Dyskusja w Wydziale Historii Partii wokół referatu Tadeusza Daniszewskiego na temat «sprawy niepodległości w ruchu robotniczym»”. Dzieje Najnowsze 3 (2017): 71–98.
32.Luksemburg, Róża. Listy z więzienia. Tłum. Maria Bilewiczowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
33.Machcewicz, Paweł. Spory o historię 2000–2011. Kraków: Znak, 2012.
34.Milewicz, Ewa. „Bezradność Millera”. Gazeta Wyborcza, 23.12.1999. Dostęp 18.05.2023. https://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/985334/BEZRADNOSC-MILLERA.
35.Miłosz, Czesław. Abecadło Miłosza. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997.
36.Mrozik, Agnieszka. Architektki PRL-u. Komunistki, literatura i emancypacja kobiet w powojennej Polsce. Warszawa: IBL PAN, 2022.
37.„Nie wierzę SLD. Z Władysławem Bartoszewskim rozmawia Ewa Milewicz”. Gazeta Wyborcza, 5.05.1997. Dostęp 18.05.2023. https://classic.wyborcza.pl/archiwumGW/245639/Nie-wierze-SLD.
38.olnk. „Gdula chce rehabilitacji polskich komunistów?! Zdumiewające wpisy posła Lewicy: «Działali na pewno na rzecz innej Polski niż sanacyjna»”. wPolityce.pl, 17.04.2023. Dostęp 18.05.2023. https://wpolityce.pl/polityka/642890-gdula-chce-rehabilitacji-komunistow-przedziwnewpisy.
39.Przeperski, Michał. Mieczysław F. Rakowski Biografia polityczna. Warszawa: IPN, 2021.
40.Rembacka, Katarzyna. Komunista na peryferiach władzy. Historia Leonarda Borkowicza (1912–1989). Szczecin–Warszawa: IPN, 2020.
41.Rosental, Svetlana. „Danmark og danskerme i Komiterns arkiv”. W: Komintern og de dansk-sovjetiske relationer, red. Jasper Jørgensen, Alexander Chubaryan, Andrei Sorokin, Thomas Wegener Friis, 379–392. København: Arbejdermuseet og Arbejderbevaegelsens Bibliotek og Arkiv, 2012.
42.Roszkowski, Wojciech. Komunizm światowy Od teorii do zbrodni. Kraków: Biały Kruk, 2022.
43.Słabek, Henryk. O historii społecznej Polski 1945–1989. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009. Spór o PRL. Kraków: Znak, 1996.
44.Studer, Brigitte. Reisende der Weltrevolution. Eine Globalgeschichte der Kommunistischen Internationale. Berlin: Suhrkamp, 2020.
45.Studer, Brigitte. The Transnational World of the Cominternians. Tłum. Dafydd Rees Roberts. New York: Palgrave Macmillan, 2015.
46.Suny, Ronald Grigor. „Stalin i jego stalinizm: autorytet i władza w Związku Radzieckim w latach 1930–1953”. W: Stalinizm i nazizm. Porównanie dyktatur, red. Ian Kershaw, Moshe Lewin, 41–71. Tłum. Maria Borzobohata-Sawicka. Gdańsk: Harmonia Universalis, 2013.
47.Walicki, Andrzej. Polskie zmagania z wolnością. Kraków: Universitas, 2000.
48.Werblan, Andrzej. Stalinizm z Polsce. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze i Literackie, 2009.
49.Wieczorkiewicz, Paweł Piotr. Między dwoma wrogami. Studia i publicystyka. Łomianki: LTW, 2014.
50.Woźniak, Marcel. Tyrmand. Pisarz o białych oczach. Warszawa: Marginesy, 2020.
51.Zalega, Dariusz. Śląsk zbuntowany. Wołowiec: Czarne, 2019.
52.Zaremba, Marcin. Wielkie rozczarowanie. Geneza rewolucji Solidarności. Kraków: Znak, 2023.
53.Żaryn, Stanisław. „Jak dalece na Adama Michnika wpłynął Ozjasz Szechter? W niepodległej Polsce był zdrajcą. Co mógł przekazać swojemu synowi?”. wPolityce.pl, 13.11.2013. Dostęp 18.05.2023. https://wpolityce.pl/polityka/170891-jak-dalece-na-adama-michnika-wplynalozjasz-szechter-w-niepodleglej-polsce-byl-zdrajca-co-mogl-przekazac-swojemu-synowi.
54.„Żertwy politiczeskogo terrora w SSSR”. Dostęp 18.05.2023. https://base.memo.ru/.