Autobiografia Literatura Kultura Media


ISSN: 2353-8694     eISSN: 2719-4361    OAI    DOI: 10.18276/au.2020.2.15-09
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / nr 2 (15) 2020
Gawęda (autobiograficzna)
(Gaweda: Polish oral short story (as an autobiographical practice))

Authors: EWA TIERLING-ŚLEDŹ ORCID
Uniwersytet Szczeciński
Keywords: gaweda autobiographical gaweda Melchior Wańkowicz Zofia Kozarynowa
Data publikacji całości:2020
Page range:14 (109-122)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

In the article/dictionary entry “Gaweda” (a culture-specific literary term for a short story mimicking an oral tale) the Author notices the ambiguous and versatile status the term is nowadays characterized by. Having briefly discussed the history of the genre she focuses on its autobiographical uses. She underlines the genre-specific communicative situation in which neither the reader nor the author of an autobiographical gaweda, if fully aware of the agreed upon rules of the genre, will not find themselves lost in the peculiar juxtaposition of the literary (“fictional”) and the non-literary (“factual”) reality one gaweda inevitably forces upon both of them. The above considerations are exemplified by two cases of an autobiographical gaweda: Sto lat. Gawęda o kulturze środowiska [One hundred years. Gaweda about certain milieu’s culture] by Zofia Kozarynowa and Tędy i owędy [Here and there] by Melchior Wańkowicz.
Download file

Article file

Bibliography

1.Bachórz, Józef. „Twórczość gawędowa Kraszewskiego”. Pamiętnik Literacki 78 (1987), 4: 27–54.
2.Bartoszyński, Kazimierz. „Gawęda prozą”. W: Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. Józef Bachórz, Aniela Kowalczykowa, 311–317. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2009.
3.Bartoszyński, Kazimierz. „O amorfizmie gawędy: uwagi na marginesie »Pamiątek Soplicy«”. W: tegoż, Teoria i interpretacja: szkice literackie, 208–246. Warszawa: PWN, 1985 (pierwodruk w: Prace o literaturze i teatrze ofiarowane Z. Szweykowskiemu, red. Jarosław Maciejewski. Wro¬cław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1966).
4.Borkowski, Jakub. Gawędy zuchowe. Dostęp 6.07.2020. https://azymut.zhr.pl/2019/01/01/gawedy¬-zuchowe/.
5.Chełmecki, Tadeusz. Wspomnienie Rarańczy. (Gawędy harcerskie osnute na tle życia legjonowego) II-giej Żelaznej Brygady. Gniew: Koło Przyjaciół Harcerstwa w Gniewie, 1933. Dostęp 1.07.2020. http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=94685&from=publication.
6.„Gawęda”. W: Słownik języka polskiego. T. 1: A–K, red. Mieczysław Szymczak, 635. Warszawa: PWN, 1988.
7.„Gawędziarz”. W: Słownik języka polskiego. T. 1: A–K, red. Mieczysław Szymczak, 635. Warszawa: PWN, 1988.
8.Jurewicz, Radek. Gawęda jako narzędzie metodyczne, czyli: Jak przygotować gawędę z „Orszą”? Dostęp 6.07.2020. https://azymut.zhr.pl/2018/08/15/gaweda-jako-narzedzie-metodyczne-czyli-jak-przygotowac-gawede-z-orsza/.
9.Kościukiewicz, Elżbieta. „O czynnikach gawędowych w prozie Ksawerego Pruszyńskiego”. Ruch Literacki 13 (1972): 75–91.
10.Kozarynowa, Zofia. Sto lat. Gawęda o kulturze środowiska, przedm. Jan Zieliński. Wrocław–War¬szawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992.
11.Kubel, Juliusz J. Blubry Starego Marycha, ilustr. Stanisław Mrowiński. Poznań: KAW, 1987.
12.Maciejewski, Marian. „Gawęda jako słowo przedstawione”. W: tegoż, Poetyka – gatunek – obraz. W kręgu poezji romantycznej, 30–66. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.
13.Maciejewski, Marian. „Gawęda o gawędzie Panie Kochanku”. W: „Choć Radziwiłł, alem człowiek…”. Gawęda romantyczna prozą, 7–42. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1985.
14.Makowski, Bolesław. „Gawęda”. W: Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. Grzegorz Gazda, 354–357. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
15.Rzymska, Anna. „Powrót gawędy”. W: Gatunki literackie. Tradycja a współczesne przemiany, red. Danuta Ossowska, Zbigniew Chojnowski, 27–36. Olsztyn: WSP, 1996.
16.Stala, Zbigniew. „Kanon – apokryf. O przemianach gatunkowych gawędy”. W: Gatunki literackie. Tradycja a współczesne przemiany, red. Danuta Ossowska, Zbigniew Chojnowski, 37–47. Olsz¬tyn: WSP, 1996.
17.Szmydtowa, Zofia. „Poetyka gawędy”. W: tejże, Studia i portrety, 337–358. Warszawa: PIW, 1969.
18.Tierling, Ewa. „Księdza Meysztowicza Gawędy o czasach i ludziach”. W: Literackie Kresy i bezkresy. Księga ofiarowana profesorowi Bolesławowi Hadaczkowi, red. Katarzyna R. Łozowska, Ewa Tier¬ling, 161–186. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US, 2000.
19.Tierling-Śledź, Ewa. „Na rzece czasu: o wspomnieniach Zofii Kozarynowej Sto lat. Gawęda o kul¬turze środowiska”. Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty 11 (2009): 65–80.
20.Wańkowicz, Melchior. „4. Gawęda”. W: tegoż, Karafka La Fontaine’a, wstęp Andrzej Gronczewski, 118–165. T. 1. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2010.
21.Wańkowicz, Melchior. „O dupie na dostojnej akademii”. W: tegoż, Tędy i owędy, 183–187. War¬szawa: Iskry, 1961.
22.Wańkowicz, Melchior. Tędy i owędy. Warszawa: Iskry, 1961.