ISSN: 1734-9923
eISSN: 2300-7621
OAI
DOI: 10.18276/aie.2023.64-02
Issue archive /
64 (2023)
Pojęcie obiektu kwantowego z pespektywy teorii integracji pojęciowej a problem ontologii mikroświata
(The concept of quantum object from the perspective of the theory of conceptual integration and the problem of ontology of the microworld)
| Authors: |
Andrzej
Łukasik
Instytut Filozofii UMCS |
| Keywords: | particles waves quantum mechanics metaphors blending theory |
| Data publikacji całości: | 2023 |
| Page range: | 22 (25-46) |
Abstract
The article shows the inadequacy of understanding micro-objects in terms of the ontologies of substantial individual beings and the irreducible metaphorically of such concepts as “particle”, “wave” or “individual object”. An attempt was made to construct the concept of a quantum object as a conceptual blend, using the blending theory.
Download file
Article file
Bibliography
| 1. | Aspect A., Dalibard J., Roger G., (1982). Experimental Test of Bell’s Inequalities Using Time Varying Analyzers, Physical Review Letters 49(25), 1804–1807. |
| 2. | Bell J. S., (1964). On the Einstein Podolsky Rosen Paradox, Physics 1, 195–200. |
| 3. | Bigaj T., (1991). Zarys ontologii kwantowej. W: Z zagadnień filozofii nauk przyrodniczych, S. Butryn (red.) ss. 87-101. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii. |
| 4. | Black M., (1954-1955). Metaphor. Proceedings of the Aristotelian Society, New Series (55), 273-294. |
| 5. | Bohm D., (1988). Ukryty porządek, tłum. M. Tempczyk. Warszawa: Pusty Obłok. |
| 6. | Bohm D., Hiley B. J. (1993). The Undivided Universe. An Ontological Interpretation of Quantum Theory. New York: Routledge. |
| 7. | Bohr N., (1963). Fizyka atomowa a wiedza ludzka, tłum. W. Staszewski, S. Szpikowski, A. Teske. Warszawa: PWN. |
| 8. | Broglie L. V. de, (1955). Czy fizyka kwantowa pozostanie indeterministyczna?, tłum. St. Rouppert. W: Zagadnienia filozoficzne mechaniki kwantowej i teorii względności (ss. 110-143). Warszawa: PWN. |
| 9. | Burwell J., (2018). Quantum Language and the Migration of Scientific Concepts. Cambridge, Massachusetts, London, England: The MIT Press. |
| 10. | Cooper L. N. (1980). Istota i struktura fizyki. tłum. J. Kozubowski, Z. Majewski, A. Pindor, J. Prochorow. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. |
| 11. | Coulson S., Okley T., (2001). Blending Basics. Cognitive Linguistic, January. |
| 12. | Czarnocka M., Mazurek M., (2012). Metafory w nauce. Zagadnienia Naukoznawstwa 1(191), s. 5-26. |
| 13. | Dennett D., (2017). Od bakterii do Bacha. O ewolucji umysłów, tłum. K. Bielecka i M. Miłkowski. Kraków: Copernicus Center Press. |
| 14. | Eddington A. S., (1934). Nowe oblicze natury, tłum. A. Wundheiler. Warszawa: nakładem „Mathesis Polskiej”. |
| 15. | Einstein A., (2017). O metodzie fizyki teoretycznej. W: Jak wyobrażam sobie świat. Przemyślenia i opinie, tłum. T. Lancewski. Kraków: Copernicus Center Press. |
| 16. | Einstein A., Podolsky B., Rosen N., (1935). Can Quantum Mechanical Description of Physical Reality by Considered Complete?. Physical Review 47, s. 777–780. |
| 17. | Fauconnier G., Turner M., (2019). Jak myślimy. Mieszaniny pojęciowe i ukryta złożoność umysłu, tłum. I. Michalska. Warszawa: Biblioteka Kwartalnika Kronos. |
| 18. | Feynman R. P., (2000). Charakter praw fizycznych, przeł. P. Amsterdamski. Warszawa: Prószyński i S-ka. |
| 19. | French S., Krause D., (2008). Identity in Physics. A Historical, Philosophical, and Formal Analysis. Oxford: Clarendon Press. |
| 20. | Fojt T. (2009). The Construction of Scientific Knowledge by Metaphor. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. |
| 21. | Heisenberg W., (1930). Die physikalischen Principien der Quantentheorie. Leipzig: Verlag von S. Hirzel. |
| 22. | Heisenberg W., (1965). Fizyka i filozofia, tłum. S. Amsterdamski. Warszawa: Książka i Wiedza. |
| 23. | Heisenberg W., (1979). Ponad granicami, tłum. K. Wolicki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. |
| 24. | Heller M., (2014). Elementy mechaniki kwantowej dla filozofów. Kraków: Copernicus Center Press. |
| 25. | Hesse M., (1966). Models and Analogies i Science. Notre Dame. |
| 26. | Holton G., (1995). Metaphors in Science and Education. W: From a Mataphorical Point of View. A Multidiscyplinary Approach to the Cognitive Content of Metaphor (ss. 259-288). Z. Radman (ed.). Berlin, New York: Walter dr Gryuter. |
| 27. | Ingarden R., (1988). O dziele literackim. Warszawa: PWN. |
| 28. | Jabłońska-Hood J., (2016). Integracja pojęciowa jako fundamentalny mechanizm kreatywności ludzkiej w języku. O wykorzystaniu teorii amalgamatów w analizie humoru angielskiego. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio FF, Vol. XXXIV, 1, 2016, s. 155-168. |
| 29. | Lakoff G., Johnson M., (1988). Metafory w naszym życiu, tłum T. P. Krzeszowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. |
| 30. | Leibniz G. W., (1969). Wyznanie wiary filozofa. Rozprawa metafizyczna. Monadologia. Zasady natury i łaski oraz inne pisma filozoficzne, tłum. S. Cichowicz, J. Domański, H. Krzeczkowski, H. Moese. Warszawa: PWN. |
| 31. | Libura A., (2021). Integracja pojęciowa w memach internetowych zawierających wyobrażenia gestów. W: Metafory ucieleśnione, red. M. Hetmański, A. Zykubek. Lublin: Wydawnictwo Akademicon. |
| 32. | Łobejko M., Lamża Ł, (2019). Co się dzieje w świecie kwantów? Kraków: Copernicus Center Press. |
| 33. | Łukasik A., (2009). Atomizm dawniej i dziś. O niewspółmierności ontologicznej klasycznego i kwantowomechanicznego pojęcia elementarnych składników materii. Studia Philosophiae Christianae 1, s. 133-162. |
| 34. | Łukasik A., (2012). Substancjalność cząstek elementarnych. W: Studia Systematica 2. Substancja, red. M. Piwowarczyk, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 145-157. |
| 35. | Mehlberg H., (1967). The Problem of Physical Reality in Contemporaty Science. W: Quantum Theory and Reality, red. M. Bunge, Berlin – Heidelberg: Springer Verlag. |
| 36. | Pais A., (2006). Czas Nielsa Bohra. W fizyce, filozofii i polityce, przeł. P. Amsterdamski. Warszawa: Prószyński i S-ka. |
| 37. | Petruccioli S. (1993). Atoms, Metaphors and Paradoxes. Niels Bohr and the Construction of a New Physics. Cambridge, New York, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, Sao Paulo 1993: Cambridge University Press. |
| 38. | Quine. W. V. O. (1969). O tym, co istnieje. W:, Z punktu widzenia logiki, tłum. B. Stanosz. Warszawa: PWN. |
| 39. | Redhead M., Teller P., (1991). Particles. Particle Labels, and Quanta: The Toll of Unacknowledged Metaphysics, Foundation of Physics 21(1). |
| 40. | Rovelli C., (2017). Some scientists claim that philosophy is dead – in fact we need it more than ever, Prospero 23 (3). |
| 41. | Rovelli C., (2018). Physics Needs Philosophy. Philosophy Needs Physics, Foundations of Physics 48, s. 481-491. |
| 42. | Susskind L., Friedman A., (2016). Mechanika kwantowa. Teoretyczne minimum. Warszawa: Prószyński i S-ka. |
| 43. | Tambor P., (2020). Standardowy model kosmologiczny. Lublin: Wydawnictwo KUL. |
| 44. | Teller P. (1995). An Interpretive Introduction to Quantum Field Theory. Princeton: Princeton University Press. |
| 45. | Teller P., (1998). Quantum Mechanics and Haecceities. W: Interpreting Bodies. Classical and Quantum Objects in Modern Physics, red. E. Castellani. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. |
| 46. | Wichmann E. H., (1975). Fizyka kwantowa, tłum. W. Gorzkowski, A. Szymacha. Warszawa: PWN. |
| 47. | Zawisławska M., (2011). Metafora w języku nauki. Na przykładzie nauk przyrodniczych, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. |