Studia Maritima

ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2018.31-09
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / Vol. 31 2018
EKONOMISKA RELATIONER MELLAN FRIA STADEN GDANSK OCH DANMARK UNDER ÅREN 1920–1939
(RELACJE GOSPODARCZE WOLNEGO MIASTA GDAŃSKA Z DANIĄ W LATACH 1920–1939)

Autorzy: Bolesław Hajduk
em. prof. Uniwersytetu Szczecińskiego
Słowa kluczowe: Dania Wolne Miasto Gdańsk Handel
Data publikacji całości:2018
Liczba stron:18 (187-204)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Kontakty handlowe Gdańska z Królestwem Danii sięgają średniowiecza. Potwierdzone w źródłach są związki handlowe gdańsko-duńskie od 1368 roku. O znaczeniu Gdańska dla Danii w bilateralnych relacjach gospodarczych świadczy ustanawianie w nadmotławskim grodzie przez władze duńskie przedstawicieli handlowo-dyplomatycznych, których w okresie od 1656 roku do 1920 roku było dziesięciu w rangach: rezydentów, agentów konsularnych, wicekonsulów i konsulów. Po wyłączeniu w 1920 roku Gdańska wraz z niewielkim terytorium z granic Niemiec i utworzeniu Wolnego Miasta funkcje konsulów etatowych pełnili: Bent Falkenstjerne (1921) i Harald Koch (1922–1936). W latach 1937–1945 obowiązki konsula honorowego powierzono zaś Holgerowi Ditlevowi Schraderowi. Włączenie Wolnego Miasta w obszar celno-gospodarczy państwa polskiego stanowiło czynnik zachęcający do podejmowania przez Duńczyków różnych inicjatyw gospodarczych na jego terenie. Odnotować należy udział Duńczyków i kapitałów duńskich w zarejestrowanych w Gdańsku spółkach armatorsko-spedycyjno- maklerskich, takich jak: Filia Gdańska Zjednoczonej Korporacji Bałtyckiej, Bałtycko- Amerykańskie Towarzystwo Importu Nafty z o.o., Gdańskie Żeglugowo-Handlowe Towarzystwo Akcyjne „Artus”. Ponadto aktywność duńskich przedsiębiorstw oraz Duńczyków na obszarze Wolnego Miasta zaznaczyła się w handlu, połączonym ze spedycją, spośród których wymienić można spółki: Domestic & Foreign Commission Company Limited Filiale Danzig, Skandinawisch-Danziger Handelsgeselschaft GmbH „Skandia”, Handelsgesellschaft Skandinavia GmbH, I.P. Karberg & Co Aktieselskab, „Danobalt” Handelsgesellschaft mbH, Rudolph Als Aktieselskab oraz Langelandskorn GmbH. Handlem artykułami włókienniczymi zajmowała się spółka „Danopol” Danisch-Polnische Gesellschaft fur Auswartigen Handel GmbH. Na rynku ubezpieczeniowym w Gdańsku działała znana duńska firma „Infico” Internationale Financierungs Compagnie Aktien- -Gesellschaft. Aktywność Duńczyków w Wolnym Mieście zaistniała także w dziedzinie wytwórczości. W latach 1926–1930 funkcjonowała w Gdańsku rafineria uruchomiona przez duńską spółkę Aarhus Oliefabrik AS, wyposażona w najnowocześniejsze wówczas urządzenia do produkcji olejów roślinnych, margaryny i innych tłuszczów jadalnych. Należy również wspomnieć o współpracy nawiązanej w latach trzydziestych XX wieku przez Stocznię Gdańską z duńską spółką Burmeister & Wain AS w dziedzinie budowy motorów diesla oraz z zakładami Atlas Maskinfabrik AS w zakresie produkcji urządzeń chłodniczych.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Archiwa (Arkivet).
2.Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
3.Archiwum Akt Nowych, Prezydium Rady Ministrów.
4.Archiwum Państwowe w Gdańsku, Gdynia Ameryka Linie Żeglugowe.
5.Archiwum Państwowe w Gdańsku, Polizei Prasidium.
6.Archiwum Państwowe w Gdańsku, Sąd Grodzki.
7.Archiwum Państwowe w Gdańsku, Senat Wolnego Miasta.
8.Archiwum Państwowe w Gdańsku (Oddział w Gdyni), Morski Urząd Rybacki.
9.Geheimes StaatsarchivPreussischer Kulturbesitz w Berlin-Dahlem, Preussische Ministerium fur Handel und Gewerbe.
10.Erhvervsarkivet w Aarhus, Landbrugsraadet, Industrieraadet.
11.Rigsarkivet w Kopenhadze, Udenrigsministeriet.
12.Tryckning och statistiken kalla
13.Berichte uber die Lage von Handel, Industrie und Schiffahrt im Jahren 1923, 1924, 1926, 1927, 1928, 1929, 1930, 1931, 1934, 1935, 1936, 1937, 1938.
14.Danziger Statistische Mitteilungen, 1925, 1933, 1934.
15.Lloyd Register of Shipping 1927/1928, 1937/1938.
16.Rocznik Morski i Kolonialny 1938.
17.Staatsanzeiger fur die Freie Stadt Danzig, 1921, 1922, 1923, 1924, 1925, 1926, 1927, 1931, 1932, 1933, 1934, 1935, 1938.
18.Tidskriften
19.“Beilage der Danziger Rundschau” V 1924.
20.“Danmarksposten” VI 1924.
21.“Danziger Volksblat” I 1922.
22.“Danziger Hafen und Handel” XII 1927, VI 1928.
23.“Danziger Zeitung, Beilage” V 1924.
24.“Danziger Wirtschaftszeitung” VII 1928.
25.“Kurier Bałtycki” V 1937.
26.Bearbetningen
27.Biernat C., Handel, żegluga i wytwórczość, i: Historia Gdańska, vol. III/2.
28.Biskup M., Pod panowaniem krzyżackim – od 1308 r. do 1454 r. Handel, i: Historia Gdańska, tom I do roku 1454, redigerat av E. Cieślak, Gdańsk 1978.
29.Biskup M., Gdańsk u schyłku czasów krzyżackich (1409–1454), i: Historia Gdańska, tom I do roku 1454, redigerat av E. Cieślak, Gdańsk 1978.
30.Hajduk B., Bankowość Gdańska w latach 1920–1945, i: Banki i bankierzy w dziejach Gdanska, redigerat av E. Cieślak, Gdańsk 1999.
31.Hajduk B., Gospodarka Gdańska w latach 1920–1945, Gdańsk 1998.
32.Hajduk B., Polsko-duńskie kontakty portowe i żeglugowe w latach 1919–1939, “Komunikaty Instytutu Bałtyckiego”, 1979, vol. 30.
33.Kruszewski E.S., Niestrudzony człowiek czynu Jorgen Lonborg Mogensem (1900–2000), “Acta Cassubiana”, Gdańsk 2003.
34.Kruszewski E.S., Jorgen Lonborg Mogensem (3 IV 1909 – 26 VIII 2000) Svaneke, ”XV Rocznik Instytutu Polsko-Skandynawskiego” 1999/2000, Kopenhaga 2000.
35.Matla A., Polsko-norweskie kontakty żeglugowe w latach 1919–1926, ”Komunikaty Instytutu Bałtyckiego”, 1986/1987, vol. 38.
36.Matla A., Działalność norweskiego koncernu Bergenske w portach polskiego obszaru celnego w latach 1919–1939, ”Komunikaty Instytutu Bałtyckiego”, vol. 41.
37.Skubiszewski K., Zachodnia granica Polski, Gdańsk 1969, s. 109 – 111.
38.Stanielewicz J., Stagnacja w handlu i żegludze, i: Historia Gdańska, vol. IV/1 (1815– 1920), Sopot 1998.
39.Stanielewicz J., Ożywienie gospodarki morskiej, w: Historia Gdańska, vol. IV/1, s. 365.
40.Trzoska J., Zmienne koniunktury w handlu i żegludze gdańskiej, i: Historia Gdańska, vol. III/1 (1655–1793), Gdańsk 1993.
41.Trzoska J., Zmiany w handlu bałtyckim i europejskim, w: Historia Gdańska, vol. III/1.
42.Wachowiak B., Problem handlu Gdańska w pierwszej XIX wieku, ”Rocznik Gdański” 1981, vol. 2 (41).
43.Trzoska J., Cieślak E., Handel i żegluga gdańska w XVIII wieku, i: vol. III/1.
44.Zajewski W., Stagnacja gospodarcza i eksploatacja finansowa Wolnego Miasta Gdańska, i: Historia Gdańska, vol. III/2.