Abstrakt
Artykuł przedstawia w zarysie kształtowanie się i rozwój żeglugi na zalewach, wodach
portowych i przybrzeżnych Pomorza Zachodniego w latach 1945–1957. W pierwszych
latach po drugiej wojnie światowej odegrała ona poważną rolę wobec zniszczenia
dróg i mostów oraz niedostatecznej komunikacji autobusowej i kolejowej tego obszaru,
a drogę jej powstaniu torowały względy gospodarcze i polityczne związane z koniecznością
szybkiego zasiedlenia terenów nad Zalewem Szczecińskim. Wolna konkurencja,
którą w tej dziedzinie tolerował z początku resort morski, stworzyła możliwości działania
samorządowi terytorialnemu i sektorowi prywatnemu.
W związku z tym zilustrowano pokrótce działalność Zarządu Miejskiego w Świnoujściu,
który dysponował statkiem (s/s „Piast”) kursującym na trasie Szczecin–Świnoujście,
Powiatowego Wolińskiego Przedsiębiorstwa Żeglugowego „Władysław IV” (s/s „Władysław
IV”), Miejskich Zakładów Komunikacyjnych w Szczecinie (s/s „Piotr”), spółek
z ograniczoną odpowiedzialnością: Linia Żeglugi Rzecznej i Przybrzeżnej „Dłoń Robotnicza”
w Szczecinie, Polska Żegluga Przybrzeżna na Bałtyku „Gryf” w Szczecinie oraz
Polska Żegluga na Odrze – oddział szczeciński. Upaństwowienie przewozów wodnych
w Polsce pod koniec lat czterdziestych XX wieku spowodowało upadek inicjatyw komunalnych
i prywatnych. Na terenie Pomorza Zachodniego (do Darłowa włącznie) transportem
pasażerskim i towarowym zajęło się utworzone w kwietniu 1949 roku przedsiębiorstwo
państwowe Żegluga Przybrzeżna w Szczecinie, które w następnych latach przechodziło
wiele reorganizacji, tracąc nawet samodzielność prawną. Powstanie 1 stycznia 1957 roku
przedsiębiorstwa Żegluga Szczecińska, którego zakres działalności obejmował przewozy
pasażerskie, towarowe, promowe i usługi holowania w rejonie portu szczecińskiego, Zalewu
Szczecińskiego, dolnej Odry i wód przybrzeżnych – kończyło powojenny okres rozwoju
żeglugi na wodach wewnętrznych i przybrzeżnych zachodniego wybrzeża Polski.
