Studia Maritima


ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2015.28-04
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Lista wydań / Vol. 28 2015
Armatorzy, Szyprowie i Marynarze w Portach Południowego Bałtyku w XVIII wieku.

Autorzy: Ewa Łączyńska
Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Historii i Politologii
Słowa kluczowe: armator szyper marynarz południowy Bałtyk XVIII w.
Data publikacji całości:2015
Liczba stron:22 (53-74)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Szeroko rozumiane pojęcie ludzi morza obejmuje nie tylko tych, którzy przemierzając akweny, ryzykowali swoim życiem, ale i tych, którzy wysyłali ich w rejs i ryzykowali swoim majątkiem. Analiza obejmuje środowisko ludzi morza w głównych portach bałtyckich (Gdańsk, Szczecin, Elbląg, Stralsund, Kołobrzeg) w zależności od stanu badań. Środowisko armatorów dość żywo reagowało na zmienne koniunktury gospodarcze. Należy też zauważyć, że w coraz większym stopniu ich aktywność zależała od polityki gospodarczej rządu centralnego (system podatkowy, monopolowy, akcyzowy). Widoczny jest też związek armatorstwa z prowadzeniem działalności kupieckiej oraz dużą popularnością spółek armatorskich zawiązywanych w celu prowadzenia wspólnych interesów handlowych, wzmacnianych poprzez koligacje rodzinne i towarzyskie. W okresach prosperity wzrastała liczba żaglowców, łatwiej było szyprom i marynarzom znaleźć pracę na statku. Kwestia ich zatrudnienia była regulowana odgórnie regulaminami i zapisami wilkierzy miejskich. Brak było jednak państwowych lub miejskich ustaw socjalnych, a zabezpieczenie życia i zdrowia lub bytu rodziny zależało od inicjatyw prywatnych lub gildii.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Biernat C., Materiały do dziejów f loty gdańskiej w latach 1694–1850, „Rocznik Gdański” 1955, t. 14.
2.Bogucka M., Gdańscy ludzie morza w XVI–XVIII w., Gdańsk 1984.
3.Brück T., Korporationen der Schiffer und Bootsleute: Untersuchungen zu ihrer Entwicklung in Seestädten an der Nord- und Ostseeküste vom Ende des 15. bis zum Ende
4.des 17. Jahrhunderts, Weimar 1994.
5.Cieślak E., Gdański projekt kasy wykupu marynarzy z rąk piratów z połowy XVIII wieku, „Przegląd Historyczny” 1960, t. 2.
6.Cieślak E., Sprzedawalność urzędów miejskich w Gdańsku w XVII i XVIII wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1969, t. 21, z. 2.
7.Cieślak E., Trzoska J., Handel i żegluga gdańska w XVIII w., [w:] Historia Gdańska, red. E. Cieślak, t. 3, cz. 1, Gdańsk 1993.
8.Chlebowska A., Pensja wdowia w środowisku ludzi morza w świetle statutów XIX-wiecznych pomorskich zawodowych kas opiekuńczych, [w:] Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV–XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, red. C. Kuklo, Warszawa 2008.
9.Gaziński R., Kilka uwag o losach marynarzy w XVIII-wiecznych Prusach, „Materiały Zachodniopomorskie” 1994, t. 40.
10.Gaziński R., Handel morski Szczecina w latach 1720–1805, Szczecin 2000.
11.Gaziński R., Seefahrtschule auf der Lastadie in Stettin in der zweiten Hälfte des XVIII Jahrhunderts, „Studia Maritima” 2011, vol. 24.
12.Gierszewski S., Elbląski cech armatorski w XVIII w., „Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 1953, t. 15.
13.Gierszewski S., Sztuka nawigacji w Gdańsku w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1967, R. 12, nr 2.
14.Groth A., Rozwój floty i żeglugi gdańskiej 1660–1700, Gdańsk 1974.
15.Groth A., Wykaz gdańskiej floty handlowej z 1712 r., „Zapiski Historyczne” 1978, t. 43, z. 1.
16.Hinkel H., Schiffsbestand und Schiffer in den Häfen Pommerns sowie Angaben über haupt- und nebenberufliche Fischerei im 18. Jahrhundert im pommerschen Ostseeund Haffküstenraum (nach Johann Christian Brandes), „Baltische Studien”, Neue Folge, 1967, Bd. 53.
17.Hoszowski S., „Plagi pruskie” Gdańska z lat 1770–1771, „Zapiski Historyczne” 1974, t. 39, z. 4.
18.Kizik E., Mennonici w Gdańsku, Elblągu i na Żuławach Wiślanych w drugiej połowie XVII i w XVIII w., Gdańsk 1995.
19.Kizik E., Śmierć w mieście hanzeatyckim w XVI–XVIII wieku. Studium z nowożytnej kultury funeralnej, Gdańsk 1998.
20.Kizik E., Nielubiani – tolerowani. Katolicy, mennonici i Żydzi w protestanckim Gdańsku w XVI–XVIII wieku, [w:] Chrześcijaństwo w dialogu kultur na ziemiach Rzeczypospolitej. Materiały Międzynarodowego Kongresu, Lublin 24–26 września 2002 r., red. S. Wilk, Lublin 2003.
21.Kizik E., Inwentarze pośmiertne gdańskich marynarzy i szyprów z drugiej połowy XVII i XVIII w., „Nautologia” 2006, t. 41, nr 143.
22.Kizik E., Kary za bezżeństwo w Gdańsku nowożytnym (w drugiej połowie XVII i na początku XVIII w.), [w:] Miłość w czasach dawnych, red. B. Możejko, A. Paner, Gdańsk 2009.
23.Kriegseisen J., Rzemiosło artystyczne w Prusach Królewskich, [w:] Prusy Królewskie. Społeczeństwo. Kultura. Gospodarka 1454–1772, red. E. Kizik, Gdańsk 2012.
24.Lesiński H., Handel morski Kołobrzegu w XVII i XVIII w., Szczecin 1982.
25.Lorenz C., Die Geschichte der Schiffer-Compagnie in Stralsund, Stralsund 1882.
26.Łączyńska E., Wykaz statków floty gdańskiej z 1757 roku, „Zapiski Historyczne” 1999, t. 64, z. 3–4.
27.Łączyńska E., Uposażenie szyprów gdańskich w II połowie XVIII wieku, „Teki Gdańskie” 2003, t. 5.
28.Łączyńska E., Gdańska flota handlowa z 1793 roku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2009, R. 57, z. 2.
29.Łączyńska E., „Mein Leib ruht in der Gruft, bis Jesus ihn verkläret...”. Z dziejów samopomocy cechu szyprów gdańskich w XVIII wieku, „Zapiski Historyczne” 2009, t. 74, z. 4.
30.Łączyńska E., Kasa wdowia szyprów gdańskich z końca XVIII wieku, „Zapiski Historyczne” 2010, t. 75, z. 1.
31.Łączyńska E., Szyprowie z regionu słupskiego na gdańskim rynku pracy w XVIII wieku, [w:] A Pomerania ad ultimas terras. Studia ofiarowane Barbarze Popielas-Szultce
32.w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, red. J. Sochacki, A. Teterycz-Puzio, Słupsk 2011.
33.Matysik S., Nieznany gdański proces przeciwko zbiegłym ze statku marynarzom z r. 1750, „Rocznik Gdański” 1954, t. 13.
34.Matysik S., Ze studiów nad przeszłością konosamentu, „Rocznik Gdański” 1955, t. 14.
35.Matysik S., Prawo morskie Gdańska. Studium prawno-historyczne, Warszawa 1958.
36.Matysik S., Ze studiów nad współwłasnością statków morskich w żegludze bałtyckiej w XIV–XVIII w., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1962, t. 14, z. 1.
37.Szarszewski A., Szpital i kościół św. Jakuba w Gdańsku. Zarys historyczny, Toruń 2000.
38.Tandecki J., Pozazawodowe funkcje i powinności korporacji rzemieślniczych w miastach Prus Krzyżackich i Królewskich w XIV–XVIII wieku, „Zapiski Historyczne” 1995, t. 40, z. 1.
39.Trzoska J., Dzieje gdańskiego statku „Fortuna” (1712–1731), Prace Muzeum Morskiego w Gdańsku, red. P. Smolarek, t. 8, [Gdańsk] 1979.
40.Trzoska J., Żegluga, handel i rzemiosło w drugiej połowie XVII i XVIII wieku, Gdańsk 1989.
41.Tuchołka-Włodarska B., Puchar szyprów wiślanych, Gdańsk 1988.
42.Walther R., Die Danziger Bürgerschaft im 18. Jahrhundert nach Herkunft und Beruf, „Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins” [Danzig] 1937, H. 73.