Studia Maritima

ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2021.34-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / Vol. 34 2021
The Maritime League. A study of the dissolution of a social institution
(Liga Morska. Studium rozbicia instytucji społecznej)

Autorzy: Grzegorz Strauchold ORCID
Historical Institute, University of Wrocław
Słowa kluczowe: Liga morska Polski Związek zachodni polityka morska; autochtoni (ludność rodzima); likwidacja niezależnych instytucji społecznych
Data publikacji całości:2021
Liczba stron:23 (161-183)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Treść artykułu wypełnia analiza taktyki, a w efekcie strategii, komunistów z Polskiej Partii Robotniczej (od końca 1948 r. Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej) stosowanej dla ubezwłasnowolnienia, a następnie likwidacji organizacji społecznych o przedwojennym rodowodzie. Były to struktury o różnym usadowieniu formalnym i ideowym w realiach politycznych II Rzeczypospolitej. Ważną rolę w propagowaniu problematyki tzw. kresów zachodnich, do których zaliczano wówczas Wielkopolskę, polską część Pomorza i polską część Górnego Śląska odgrywał – bliski nacjonalistycznej narodowej demokracji – Pol- ski Związek Zachodni. W okresie międzywojennym funkcjonowała, powiązana z ówczesnym establishmentem, Liga Morska i Kolonialna. Instytucje te, odradzające się stopniowo od 1944 r., w warunkach parcia komunistów do przejęcia władzy w Polsce, z pozoru (formalnie) były niezależne, aczkolwiek już od początku nasycane ludźmi dyspozycyjnymi wobec komunistycznej PPR. PZZ koncentrował się od końca wojny na problematyce Ziem Odzyskanych. LM (już bez słowa “Kolonialna”) skupiała się na zagadnieniach ponad 500 km wybrzeża morskiego i tematyce polskiej floty handlowej. Liga Morska, daleka od implementacji ideałów i praktyki komunizmu, podlegała zatem od momentu swego odrodzenia praktyce infiltrowania od wewnątrz przez ekspozytury nowej władzy politycznej w Polsce. Aczkolwiek komuniści z nią (także i z PZZ-etem) współpracowali. Współpraca ta z ich strony w pierwszych latach powojennych miała li tylko aktualny, pragmatyczny charakter. Nie mogła zatem Liga Morska ostać się po objęciu przez PZPR pełnej władzy w Polsce.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Sources
2.Archiwum Akt Nowych Warszawa, Komitet Centralny Polskiej Partii Robotniczej [Archives of New Records in Warsaw, Central Committee of the Polish Workers Party].
3.Archiwum Akt Nowych Warszawa, Liga Morska [Archives of New Records in Warsaw, Maritime League].
4.Archiwum Akt Nowych Warszawa, Ministerstwo Ziem Odzyskanych [Archives of New Records in Warsaw, Ministry of Recovered Territories].
5.Archiwum miasta Stołecznego Warszawy, Zarząd Okręgowy Warszawski i Stołeczny Ligi Morskiej [Archives of the Capital City of Warsaw, Warsaw and Capital District Board of the Maritime League].
6.Archiwum Państwowe Poznań, Polski Związek Zachodni [State Archives in Poznań, Polish Western Union].
7.Ośrodek Badań Naukowych Olsztyn [Centre for Scientific Research in Olsztyn].
8.Periodicals
9.Komunikaty Instytutu Bałtyckiego
10.Polska Zachodnia
11.Przegląd Zachodni
12.Rocznik Ziem Zachodnich i Północnych z 1965 Strażnica Zachodnia
13.References
14.Bogusz, Jerzy. “Przedwojenna rola Ligi Morskiej i Kolonialnej”. Strażnica Zachodnia 5–6 (1948).
15.Bogusz, Jerzy. “W obliczu zjednoczenia ruchu robotniczego”. Polska Zachodnia 48 (5 Dec 1948).
16.Bukowski, Andrzej. “Instytut Bałtycki. Jego przeszłość i obecne zadania”. Komunikaty Instytutu Bałtyckiego XII (1964).
17.Bukowski, Andrzej. “Instytut Bałtycki”, Rocznik Ziem Zachodnich i Północnych (1965).
18.Kołomejczyk, Norbert. “Krajowa Narada Polskiego Związku Zachodniego i Ligi Morskiej”. Polska Zachodnia 41 (16 Oct 1949).
19.Kołomejczyk, Norbert. “Polski Związek Zachodni (Okręg Śląski) w latach 1945–1950”. Studia i Materiały z Dziejów Śląska 6 (1964).
20.Łaborewicz, Ivo. “Działalność Ligi Morskiej w Jeleniej Górze w latach 1945–1950”. In: Między Legnicą a Jelenią Górą. Prace dedykowane Stanisławowi Firsztowi w 40-lecie pracy w muzealnictwie i 65. urodziny, ed. Ivo Łaborewicz, Marek Szajda, 261–279. Jelenia Góra: Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Jeleniej Górze [State Archives in Wrocław, Branch in Jelenia Góra], 2020.
21.Łyczywek, Roman. “Zjazd połączeniowy LM i PZZ. Pięciolecie odzyskania Szczecina”. Przegląd Zachodni 5–6 (1950).
22.Makowski, Adam. Między iluzją a realiami. Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich w latach 1957–1970. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019.
23.Męclewski, Edmund. Powrót Polski nad Odrę, Nysę Łużycką, Bałtyk. Szkice. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
24.Musielak, Michał, Polski Związek Zachodni 1944–1950. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.
25.“Organizacje społeczne – współuczestnikiem budowy podstaw socjalizmu w Polsce”. Polska Zachodnia 36 (11 Nov 1949).
26.Piotrowski, Bernard. O Polskę na Odrą i Bałtykiem. Myśl zachodnia i badania niemcoznawcze Uniwersytetu Poznańskiego (1919–1939). Poznań: Instytut Zachodni, 1987.
27.“Rezolucja Głównej Komisji Koordynacyjnej Organizacji społecznych uchwalona na Plenum Komisji dn. 29 sierpnia br.”. Strażnica Zachodnia 7–9 (1949).
28.Tomczak, Maria. “Polska myśl zachodnia”. In: Polacy wobec Niemców. Z dziejów kultury politycznej Polski 1945–1989, ed. Anna Wolff-Powęska. Poznań: Instytut Zachodni, 1993.
29.Strauchold, Grzegorz. Myśl zachodnia i jej realizacja w Polsce Ludowej w latach 1945–1957. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2003.
30.Wągrowski, Mieczysław. “Organizacje społeczne w Polsce Ludowej”. Polska Zachodnia 33 (22 Aug 1948).
31.Zaćmiński, Andrzej. Działalność zagraniczna Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich w latach 1957–1970. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, 1995.
32.Zaćmiński, Andrzej. “Stanowisko Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich wobec problemu niemieckiego w latach 1957–1970”. PhD Dissertation, Poznań: UAM,1992).
33.“Z działalności Rady Naczelnej i Zarządu Głównego P. Z. Z”. Strażnica Zachodnia 5–6 (1948).