Studia Maritima


ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2015.28-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Issue archive / Vol. 28 2015
Żegluga między Sztokholmem a Gdańskiem od Potopu do Wielkiej Wojny Północnej.
(The Sea Route Between Stockholm and Gdańsk since the Swedish Invasion of Poland (1655-1660) till the Great Northern War (1700-1721).)

Authors: Jerzy Trzoska
Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Historii i Politologii
Keywords: the sea route Stockholm-Gdańsk types of vessels sailor trade the second half of the 17th century and the beginning of the 18th century.
Data publikacji całości:2015
Page range:15 (19-33)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Even during the armed conflicts between Sweden and Poland, in spite of the officially announced blockades and repressive measures, maritime traffic between the two countries did not stop, for example in the years 1655–1660 twenty-five ships set off from Stockholm to Gdańsk and forty-one in the opposite direction. After the war the sea Żegluga między Sztokholmem a Gdańskiem od potopu do wielkiej wojny północnej 33 contacts between Stockholm and Gdańsk accounted for 2.5 to 10.5% of the overall maritime traffic of the Swedish capital. Most of the vessels were of smaller tonnage, from 30 to 40 lasts (a unit of weight, capacity or quantity), which made it easier to sail during the sailing season for ships with Polish cereals to the Swedish ports. In the second half of the 17th century the sailing boats that participated in the exchange in majority were punts: they accounted for nearly 50% of the records in the Stockholm customs house. In the 1820s the dominant position was taken over by galliots (50%); the smallest ones had 12 Polish lasts, the biggest ones – 60 (on average about 30 lasts). During the years of peace the biggest operators on the maritime route between Stockholm and Gdańsk were the Gdańsk’s own fleet (24.5%) and the Stockholm’s own fleet (18.5%). The following four positions, each accounting for 10–11%, were occupied by the ports of the German Pomerania (Stralsund and Wismar) and England together with Scotland and the Netherlands. Yet, during the Great Northern War the Dutch were the most important operator (nearly 40%), although in the second half of the 17th century they accounted only for 11%. The second position was occupied by Swedish ships (24%). The participation of the Gdańsk sailing boats decreased from 25% in 1661–1680 to 9% in the first two decades of the 18th century. The crews of the vessels operating between Stockholm and Gdańsk were allowed to take some tiny private cargoes for commercial purposes. Ironware was dominating, especially in the form of iron bars. The crews took out of Sweden over 4% of all the iron bars exported to Gdańsk. The second position was occupied by forest produce (boards, firewood, coal tar, birch tar); yet, a significant part of that merchandise was intended for the needs of the running repairs of the sailing boats and less for the commercial purposes.
Download file

Article file

Bibliography

1.Biskup M., Handel Gdańska ze Sztokholmem na przełomie średniowiecza i czasów nowożytnych, „Zapiski Historyczne” 1984, t. 49, z. 4, s. 36–49.
2.Bogucka M., Z zagadnień obrotów wewnętrznych regionu bałtyckiego: handel Gdańsk– Sztokholm w 1643 roku, „Zapiski Historyczne” 1978, t. 43, z. 4, s. 44–57.
3.Bogucka M., Gdańscy ludzie morza w XVI–XVIII w., Gdańsk 1984.
4.Bogucka M., Gdańsk a rewolucja w handlu bałtyckim XVII w., [w:] Strefa bałtycka w XVI–XVIII w. Polityka – społeczeństwo – gospodarka. Ogólnopolska sesja naukowa zorganizowana z okazji 70-lecia urodzin Profesora Edmunda Cieślaka, red. J. Trzoska, Gdańsk 1993, s. 115–121.
5.Brück T., Der Eigenhandel hansischer Seeleute vom 15. bis zum 17. Jahrhundert, „Hansische Geschichtsblätter” 1993, 111.
6.Gierszewski S., Wisła w dziejach Polski, Gdańsk 1982.
7.Groth A., Niektóre problemy załóg dawnych żaglowców, „Nautologia” 1971, z. 2.
8.Groth A., Rozwój floty i żeglugi gdańskiej w latach 1660–1700, Gdańsk 1974.
9.Groth A., Handel morski Elbląga z krajami Skandynawii w drugiej połowie XVII w., Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego, „Historia” 1980, t. 10.
10.Groth A., Handel własny załóg marynarskich na przykładzie ich udziału w handlu morskim Kłajpedy i Elbląga, [w:] Czas i dokument. Studia nad procesem aktotwórczym.
11.Publikacja poświęcona Adamowi Muszyńskiemu, red. A. Wirski, Koszalin 1997.
12.Hagedorn B., Die Entwicklung der wichtigsten Schiffstypen bis ins 19. Jahrhundert, Berlin 1914.
13.Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Okręty i żegluga, red. Z. Grzywaczewski, Warszawa 1977.
14.Kutrzeba S., Żeglarstwo wiślane w czasach Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1918.
15.Lepszy K., Dzieje floty polskiej, Gdańsk–Bydgoszcz–Szczecin 1947.
16.Nowáky G., Chłopi, lasy i kopalnie. Gospodarka Szwecji w okresie mocarstwowości, „Mówią Wieki” 1995, R. 28, nr 3 (430).
17.Staden på vattnet, t. 1: (1252–1850), utgiven av L. Nilsson, Stockholm 2002.
18.Svensk handelsstatistik 1637–1737, utgiven av B. Böethius, E.F. Heckscher, Stockholm 1938.
19.Szymański H., Deutsche Segelschiffe. Die Geschichte der hölzernen Frachtsegler an den Deutschen Ost- und Nordseeküsten vom Ende des 18. Jahrhunderts bis auf die Gegenwart, Berlin 1934.
20.Trzoska J., Dzieje gdańskiego statku „Fortuna” (1712–1731), Prace Muzeum Morskiego w Gdańsku, t. 8, red. P. Smolarek, Gdańsk 1979.
21.Trzoska J., Kaprzy króla Augusta Mocnego (1716–1721). Z problematyki morskiej czasów saskich, Prace Centralnego Muzeum Morskiego, t. 9, red. A. Zbierski, Gdańsk 1993.
22.Trzoska J., Zmienne koniunktury w handlu i żegludze gdańskiej, [w:] Historia Gdańska,t. 3, cz. 1: (1655–1793), red. E. Cieślak, Gdańsk 1993.
23.Trzoska J., Handel polsko-szwedzki w latach „potopu” na przykładzie kontaktów Gdańska ze Sztokholmem, [w:] Relacje polityczno-gospodarcze w rejonie Bałtyku XVII–XX w. Materiały z konferencji naukowej z 5 grudnia 1995, red. C. Ciesielski, Gdańsk 1996, s. 35–47.
24.Trzoska J., Działania wojenne a handel gdański w pierwszej połowie XVIII wieku, „Teki Gdańskie” 2003, t. 5, s. 265–275.
25.Trzoska J., Aus der Problematik der Schiffahrtskontakle zwischen Stockholm und Danzig in der zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts, „Studia Maritima” 2004, vol. 17, s. 23–37.
26.Trzoska J., Rosyjskie ingerencje w handel i żeglugę gdańską w pierwszej połowie XVIII wieku, [w:] Sąsiedztwo nadbałtyckie XVI–XX w. (Bałtyk – Elbląg – Gdańsk – Rosja).
27.Zbiór studiów, red. A. Romanow, Płock–Iława–Elbląg 2005, s. 21–42.
28.Trzoska J., Z problematyki kontaktów żeglugowych pomiędzy Sztokholmem a Gdańskiem w drugiej połowie XVII w., [w:] Po obu stronach Bałtyku. Wzajemne relacje między Skandynawią a Europą Środkową, red. J. Harasimowicz, P. Oszczanowski, M. Wisłocki, Wrocław 2006, s. 449–452.
29.Trzoska J., From the Issues of Navigation between Stockholm and Gdańsk in the First Half of the 18th Century, „Studia Maritima” 2007, vol. 20, s. 51–63.
30.Trzoska J., Z zagadnień żeglugi pomiędzy Sztokholmem a Gdańskiem w pierwszej połowie XVIII wieku, [w:] Miscellanea pomorskie, red. W. Skóra, Słupsk 2008, s. 33–42.
31.Trzoska J., Gdański handel i żegluga wobec zmian układu sił w Europie podczas wielkiej wojny północnej, „Słupskie Studia Historyczne” 2010, nr 16, s. 51–67.