Studia Maritima

ISSN: 0137-3587     eISSN: 2353-303X    OAI    DOI: 10.18276/sm.2022.35-07
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  ERIH PLUS

Liste der Ausgaben / Vol. 35 2022
Administration and Operation of the Commercial Seaports in Gdańsk and Gdynia During the Second World War
(Administracja oraz eksploatacja morskich portów handlowych w Gdańsku i Gdyni podczas II wojny światowej)

Autoren: Bolesław Hajduk
The Polish-Scandinavian Institute in Copenhagen
Schlüsselbegriffe: wojna gospodarka port administracja eksploatacja
Data publikacji całości:2022
Seitenanzahl:16 (189-204)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

W opracowaniu przedstawiono funkcjonowanie oraz eksploatację portu gdańskiego i wy- dzielonej dla potrzeb gospodarki cywilnej części portu gdyńskiego w czasie II wojny światowej. Po wybuchu wojny, we wrześniu 1939 r. rozwiązano Radę Portu i Dróg Wodnych, sprawującą dotąd administrację nad portem gdańskim, a jej kompetencje powierzono komisarzowi państwowemu dla portów i dróg wodnych przy namiestniku Rzeszy Niemiec- kiej w Gdańsku. Komisarz państwowy przejął także administrację nad wyodrębnionym w styczniu 1940 r. dla potrzeb gospodarki cywilnej tzw. sektorem ekonomicznym w porcie wojennym Gdynia. Z początkiem 1940 r. oddano zarząd nad portem gdańskim i częścią cywilną w porcie gdyńskim utworzonemu przez namiestnika Rzeszy Niemieckiej oraz miasto Gdańsk towarzystwu akcyjnemu Gdańska Spółka Portowa z ograniczoną odpowiedzialnością (Danziger Hafengesellschaft mit beschränkter Haftung – “Dahag”). Realizowane podczas wojny inwestycje oraz uzupełnianie wyposażenia technicznego w obydwu portach usprawniły ich działalność oraz poprawiły zdolność przeładunkową. W sumie obroty towarowe wspólnoty portowej Gdańsk-Gdynia w okresie wojny były jednak mniejsze od wielkości przeładowywanych do momentu jej wybuchu. Pomimo wysiłków, podejmowanych przez władze spółki „Dahag,” zespół portowy Gdańsk–Gdynia nie stał się dominującym w południowej strefie Bałtyku ośrodkiem przewozów tranzytowych ze Skandynawii do państw Europy środkowej do czego, poza sytuacją wojenną, przyczyniła się także konkurencja innych portów niemieckich.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Archives
2.Archiwum Państwowe w Gdańsku (fonds):
3.Danziger Hafengesellschaft mit beschränkter Haftung; Marine Hafenbauamt Gotenhafen;
4.Rada Portu i Dróg Wodnych w Gdańsku. Oddział w Gdyni: Oberfischmeisteramt.
5.Bundes Archiv Berlin:
6.Reichsfinanzministerim;
7.Statistisches Reichsamt.
8.Published sources
9.Danziger Einwohnerbuch mit Zoppot und Ohra, Part 4 (1937/1938, 1939, 1940/1941,1942).
10.Reichsgesetzblatt 259 (30 December 1939)
11.Statistik des Deutschen Reichs, Berlin, Bd. 576, 588, 593 (1941–1943)
12.Verordnungsblatt des Reichsstatthalters in Reichsgau Danzig-Westpreussen 87 (2 December 1940)
13.Newspapers and magazines
14.Amtsblatt des Militärfehlshabers Danzig–Westpreussen 3 (4 /10/1939)
15.Danziger Wirtschaftszeitung 17/18 (15/09/1939), 20 (15/10/1939), 10 (15 /05/1941), 11 (1/07/1941), 17(1/09/1941)
16.Rocznik Rady Interesantów Portu w Gdyni 8 (1938)
17.Wiadomości Portowe 1/ 2 (1939); 7 (1939)
18.Żegluga-the Navigation 3–4 (1939)
19.References
20.Chrzanowski Bogdan, Andrzej Gąsiorowski. “Port i stocznie Gdyni 1940–1944: (w świetle meldunków wywiadowczych KG AK).” Rocznik Gdyński 10 (1991): 111–119.
21.Gliński, Mirosław. “Podobozy i większe komanda zewnętrzne KL Stutthof (1939–1945).” In: Stutthof. Hitlerowski obóz koncentracyjny, ed. Konrad Ciechanowski, 245–253. Warszawa: Interpress, 1988.
22.Hajduk, Bolesław. “Port gdański w latach II wojny światowej 1939–1945. Zapiski Historyczne 1 (1991), 56: 47–74.
23.Hajduk, Bolesław. “Cywilna strefa ekonomiczna w porcie wojennym w latach 1940–1945.” In: Marynarka Wojenna w dziejach Gdyni. Materiały z sympozjum naukowego 26 czerwca 1996 r., eds. Jerzy Przybylski, and Bogdan Zalewski, 97–108. Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte, 1997.
24.Hajduk, Bolesław. Gospodarka Gdańska w latach 1920 – 1945. Gdańsk: IH PAN, 1998.
25.Hajduk, Bolesław. “Gospodarka Gdańska w okresie drugiej wojny światowej 1939–1945.” In: Historia Gdańska, Vol. IV, part 2: 1920–1945, eds. Edmund Cieślak and Marek Andrzejewski. Sopot: Wydawnictwo Lex, 2000.
26.Jeryś, Czesław. Budownictwo okrętowe w Gdyni w latach 1920–1945. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1980.
27.Kaźmierczak, Aleksy. “Port gdyński w latach wojny.” Rocznik Gdyński 1 (1977): 105–116. Kaźmierczak, Aleksy. “Samoloty nad Gotenhafen.” Rocznik Gdyński 10 (1991): 120–128.
28.Kozłowski, Gabriel. “Niektóre dane do statystyki zatrudnienia jeńców wojennych w gospodarce Okręgu Gdańsk – Prusy Zachodnie w latach 1939–1942.” In: Stutthof. Zeszyty Muzeum, 191–205. Wrocław: Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.
29.Michałowska, Jadwiga. “Gospodarka Gdyni w okresie okupacji hitlerowskiej.” In: Dzieje Gdyni, edited by Roman Wapiński, 230–236. Wrocław, et.al.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980.
30.Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939 –1945: Informator encyklopedyczny, edit Czesław Pilichowski, et.al. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979.
31.Orski, Marek. “Obóz jeńców słowackich (listopad 1944–marzec 1945).” Rocznik Gdyński 10 (1991): 129–135.
32.Pfahlmann Hans, Fremdarbeiter und Kriegsgefangene in der Deutschen Kriegswirtschaft 1939–1945. Darmstadt: Wehr & Wissen Verlagsgesellschaft MBH, 1968. Port Gdynia 1936. Gdynia: Instytut Wydawniczy Państwowej Szkoły Morskiej, 1936.
33.Schulze, F.W. Otto. Danzig und sein Hafen. Hamburg: Hafenbautechnische-Gesellschaft, [1920].
34.Szermer, Bohdan. “Koncepcje i struktura przestrzenna portu gdyńskiego – zarys przemian (part 2: 1939–1965).” Rocznik Gdyński 5 (1984): 86–109.