ISSN: 1230-0780
eISSN: 2719-4337
OAI
DOI: 10.18276/skk.2018.25-05
Lista wydań /
nr 25 2018
What is invariant? On the possibility and perspectives of the evolutionary theology
(Co jest niezmiennicze? O możliwości i perspektywach teologii ewolucyjnej)
| Autorzy: |
Wojciech
Grygiel
Katedra Filozofii Przyrody, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie |
| Słowa kluczowe: | ewolucja paradygmat racjonalność grzech pierworodny zło cierpienie hermeneutyka |
| Data publikacji całości: | 2018-09-12 |
| Liczba stron: | 19 (83-101) |
Abstrakt
Teologia ewolucyjna jest nowym obszarem w teologii, w którym zakłada się, że dynamiczny obraz początku i rozwoju życia we Wszechświecie, oparty na rządzonych doborem naturalnym scenariuszach adaptacyjnych, stanowi właściwą ontologiczną podstawę. Przedstawiona praca zawiera przegląd wyzwań, jakie wprowadzenie ewolucyjnego obrazu stawia wybranym problemom teologicznym: metodologii teologii, teologii naturalnej, doktrynie o grzechu pierworodnym oraz problemowi zła i cierpienia. W trakcie prowadzonych rozważań argumentowane jest, że skala oczekiwanych modyfikacji w ekspresji teologicznej wraz z wprowadzeniem dynamicznej ontologii kwalifikuje się jako zmiana teologicznego paradygmatu podobnie jak zmiana paradygmatu w nauce prowadzi zgodnie z koncepcją Thomasa Kuhna do naukowej rewolucji. Ostatecznie, zaproponowany został nowy model racjonalności rozwoju doktryny teologicznej, w którym hermeneutyka ciągłości i zerwania nie stoją w stosunku do siebie w opozycji, ale stanowią dla tej racjonalności jej dwie komplementarne składowe.
Pobierz plik
Plik artykułu
Bibliografia
| 1. | Augustine. Confessions. |
| 2. | Augustine. De Genesi ad litteram I. |
| 3. | Awadalla, P., A. Eyre-Walker, J.M. Smith. “Linkage Disequilibrium and Recombination in Hominid Mitochondrial DNA”. Science 286 (1999): 2524–2525. |
| 4. | Ayala, Francisco J. Dar Karola Darwina dla nauki i religii. Warszawa, 2009. |
| 5. | Barbour, Ian G. Mity, modele, paradygmaty. Kraków, 1984. |
| 6. | Barrett, Justin L. Cognitive Science, Religion and Theology: From Human Minds to Divine Minds. Conshohocken: PA, 2011. |
| 7. | Barrett, Justin L. Why Would Anyone Believe in God?. Lanham: MD, 2004. |
| 8. | Basil. De legendis libris Gentilium. |
| 9. | Behe, Michael. The Darwin’s Black Box. New York, 1996. |
| 10. | Benedict XVI. Sacramentum caritatis. |
| 11. | Brierley, Michael W. “Naming a Quiet Revolution: The Panentheistic Turn in Modern Theology”. In: In Whom We Live and Move and Have Our Being: Panentheistic Reflections on God’s Presence in a Scientific World, ed. Philip Clayton, Arthur R. Peacocke, p. 1–15. Michigan–Cambridge U.K.: Grand Rapids, 2014. |
| 12. | Bruneau, E.G., A. Pluta, R. Saxe. “Distinct roles of the «Shared Pain» and «Theory of Mind» networks in processing others’ emotional suffering”. Neuropsychologia 50 (2011): 219–231. |
| 13. | Budzik, Stanisław. “Czy teoria ewolucji potwierdza naukę o grzechu pierworodnym? Model Raymunda Schwagera”. Analecta Cracoviensia 33 (2001): 360–362. |
| 14. | Budzik, Stanisław. “Teologia a obraz człowieka na przykładzie antropologii Rene Girarda”. In: Obrazy świata w teologii i naukach przyrodniczych, ed. Michał Heller, Stanisław Budzik. Stanisław Wszołek, p. 227–252. Tarnów, 1996. |
| 15. | Chalmers, David. “Facing up to the problem of consciousness”. Journal of Consciousness Studies 2, 3 (1995): 200–219. |
| 16. | Churchland, Patricia. Moralność mózgu. Co neuronauka mówi o moralności. Kraków, 2013. |
| 17. | Clayton, Philip, Arthur R. Peacocke. In Whom We Live and Move and Have Our Being: Panentheistic Reflections on God’s Presence in a Scientific World. Michigan–Cambridge U.K.: Grand Rapids, 2014. |
| 18. | Cyran, K.A., M. Kimmel. “Alternatives to the Wright-Fisher model: The robustness of mitochondrial Eve dating”. Theoretical Population Biology 78, 3 (2010): 165–172. |
| 19. | Dawkins, Richard. The God Delusion. London–Toronto–Sydney–Auckland–Johannesburg, 2006. |
| 20. | De Waal, Frans. Bonobo i ateista. W poszukiwaniu humanizmu wśród naczelnych. Kraków, 2014. |
| 21. | De Waal, Frans. Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność?. Kraków, 2013. |
| 22. | Edwards, Denis. Bóg ewolucji: teologia trynitarza. Kraków, 2016. |
| 23. | French, Steven. The Structure of the World: Metaphysics and Representation. Oxford University Press: Oxford, 2014. |
| 24. | Gregersen, Niels Henrik. “Evolutionary theology”. In: Encyclopedia of Sciences and Religions, ed. Anne L.C. Runehov, Lluis. Oviedo, Dordecht, p. 809–817. Netherlands, 2013. |
| 25. | Guthrie, Stewart A. Faces in the Clouds: A New Theory of Religion. New York, 1993. |
| 26. | Haught, John F. Darwin’s Gift to Theology, in: Evolutionary and Molecular Biology: Scientific Perspectives of the Divine Action, ed. Robert John Russell, William R. Stoeger, Francisco J. Ayala. Vatican and Berkeley, 1998. |
| 27. | Haught, John F. Theology After Darwin: A Theology of Evolution. Boulder: CO, 2008. |
| 28. | Hefner, Philip. The Human Factor. Evolution, Culture, Religion. Minneapolis: MI, 1993. |
| 29. | Heller, Michał. “Naukowy obraz świata a zadanie teologa”. In: Obrazy świata w teologii i w naukach przyrodniczych, ed. Michał Heller, Stanisław Budzik, Stanisław Wszołek, p. 13–27. Tarnów, 1996. |
| 30. | Heller, Michał. “Nieliniowa ewolucja nauki”. Roczniki filozoficzne KUL 22 (1984): 105–125. |
| 31. | Heller, Michał. “Scientific Rationality and the Christian Logos”. In: Physics, Philosophy and Theology: A Common Quest for Understanding, ed. Robert John Russell, William R. Stoeger, S.J., George V. Coyne, S.J., p. 141–149. Vatican City State: Vatican Observatory, 2000. |
| 32. | Heller, Michał. “The field of rationality and category theory”. In: Mathematical Structures of the Universe, ed. Michał Eckstein, Michał Heller, Sebastian Szybka, p. 441–457. Kraków, 2014. |
| 33. | Heller, Michał. Filozofia przypadku. Kraków, 2014. |
| 34. | Heller, Michał. Uchwycić przemijanie. Kraków, 1997. |
| 35. | Hume, David. Dialogues concerning Natural Religion and Other Writings (1779), ed. Dorothy Coleman. Cambridge, 2007. |
| 36. | John Paul II. “A Letter to the Reverend George V. Coyne, S.J, Director of the Vatican Observatory”. In: Physics, Philosophy and Theology: A Common Quest for Understanding, ed. Robert John Russell, William R. Stoeger, S.J., George V. Coyne, S.J., p. M1–M14. Vatican City State: Vatican Observatory, 2000. |
| 37. | Kasper, Walter. The God of Jesus Christ. New York, 1976. |
| 38. | Kelemen, Deborah. “Are children «intuitive theists»? Reasoning about purpose and design in nature”. Psychological Science 15, 5 (2004): 295–301. |
| 39. | Kelemen, Deborah. “Why Are Rocks Pointy? Children’s Preference for Teleological Explanation of the Natural World”. Developmental Psychology 35, 6 (1999): 1440–1452. |
| 40. | Korzeniewski, Bernard. Od neuronu do (samo)świadomości. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2005. |
| 41. | Kulisz, Józef. “Grzech pierworodny w rozumieniu P. Teilharda de Chardin”. Collectanea Theologica 55 (1985): 45–59. |
| 42. | Liana, Zbigniew. “Teologia a naukowe obrazy świata”. In: Wiara i nauka, ed. J. Mączka, p. 69–90. Kraków 2010. |
| 43. | Majewski, Marcin. “Grzech pierworodny. Lektura Księgi Rodzaju w kontekście współczesnych nauk przyrodniczych”. In: Mythical Kosmos. Kraków, 2017. |
| 44. | Moltmann, Jürgen. The Way of Jesus Christ: Christology in Messianic Dimensions. London, 1990. |
| 45. | Paley, William. Natural Theology. New York (no date). |
| 46. | Peacocke Arthur R. “Biological Evolution – A Positive Appraisal”. In: Evolutionary and Molecular Biology: Scientific Perspectives of the Divine Action, ed. Robert John Russell, William R. Stoeger, Francisco J. Ayala, p. 357–376. Vatican and Berkeley, 1998. |
| 47. | Rahner, Karl. “Anthropologie (theologische)”. In: Lexikon für Theologie und Kirche, ed. Josef Höfer, Karl Rahner, col. 618–627. Freiburg/Br. 1957–67. |
| 48. | Rahner, Karl. “Erbsünde und Evolution”. Concilium 3 (1967): 459–465. |
| 49. | The Catechism of the Catholic Church. |
| 50. | Thomas Aquinas. De Potentia Dei. |
| 51. | Thomas Aquinas. Summa Contra Gentiles. |
| 52. | Thomas Aquinas. Summa Theologiae. |
| 53. | Turek, Józef. “Filozoficzno-światopoglądowe implikacje dynamicznego obrazu wszechświata”. In: Obrazy świata w teologii i w naukach przyrodniczych, ed. Michał Heller, Stanisław Budzik, Stanisław Wszołek, p. 125–145. Tarnów, 1996. |
| 54. | Vatican II. Dei Verbum. |
| 55. | Van Wolde, Ellen. “Why the verb ארב does not mean to create in Genesis 1.1–2.4a”. Journal |
| 56. | for the Study of the Old Testament 34, 1 (2009): 3–23. |
| 57. | Von Balthasaar, Hans Urs. Theo-Drama: Theological Dramatic Theory. Vol. IV: The Action. San Francisco, 1994. |
| 58. | Wildman, Wesley J., Robert John Russell. “Chaos: A Mathematical Introduction with Philosophical Reflections”. In: Chaos and Complexity: Scientific Perspectives on Divine Action, ed. Robert John Russell, Nancey Murphy, Arthur R. Peacocke, p. 49–90. Vatican City State, 1995. |
| 59. | Życiński, Józef. “Antropologiczny sens prawdy o grzechu pierworodnym”. Access 13.11.2017. http://pracownik.kul.pl/files/12979/public/Zycinski_grzech.doc. |
| 60. | Życiński, Józef. “Posłowie”. In: Ian G. Barbour, Mity, modele, paradygmaty, p. 235–261. Kraków, 1984. |