Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie


ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2015.22-15
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 22 2015
Nie taki prosty. Meandry linearnej koncepcji czasu w chrześcijaństwie

Autorzy: Zbigniew Danielewicz
Wydział Humanistyczny Politechnika Koszalińska
Słowa kluczowe: koncepcje czasu: linearna i nielinearne czas a nowożytna rewolucja naukowa; czas a historia Oscar Cullmann
Data publikacji całości:2015
Liczba stron:14 (229-242)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Artykuł podejmuje tematykę czasu – mającego w chrześcijaństwie „podstawowe znaczenie” (Jan Paweł II) – w aspekcie jego linearnej interpretacji. Problem zawiera się w pytaniu, czylinearna interpretacja koncepcji czasu wyczerpuje jego rozumienie w chrześcijańskiej doktrynie? Autor pyta również o genezę interpretacji linearnej i wskazuje na kilka czynników istotnych dla jej wykształcenia się: nowożytna rewolucja naukowa (odkrycie głębi czasu sięgającej 13,7 mld lat zamiast 6 tys.), pooświeceniowe osłabienie oddziaływania idei Opatrzności Bożej; przemiany cywilizacyjne i kontakty interkulturowe (zapoznanie się z innymi niż zachodnie koncepcjami czasu). Autor skłania się ku tezie, że forsowana m.in. przez Oscara Cullmanna w XX wieku i współgrająca z historiozbawczą orientacją nowszej teologii linearna koncepcja czasu może być uznana za biblijną pod pewnymi warunkami, a mianowicie przy uznaniu wpływu wyżej wymienionych nowożytnych czynników na jej sformułowanie. Powyższe motywy ubogacają rozumienie genezy linearnej koncepcji czasu.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Aersten J. A., Aquinas Philosophy in its Historical Context, w: The Cambridge Companion to Aquinas, red. N. Kretzmann, E. Stump, Cambridge University Press 1993, s. 12-37.
2.Augustyn, Państwo Boże, przeł. W. Kubicki, Kęty 2002.
3.Augustyn, Wyznania, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1987.
4.Bartnik C., Historia zbawienia, w: Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin 1993.
5.Copleston F., Historia filozofii. t. I. Grecja i Rzym, przeł. H. Bednarek, Warszawa 1998.
6.Copleston F., Historia filozofii. t. II. Od Augustyna do Szkota, przeł. S. Zalewski, Warszawa 2000.
7.Cullmann O., Christ and Time. The Primitive Christian Conception of Time and History, trans. F.V. Filson, London 1962 (revised edition).
8.Danielewicz Z., Aporie teologii czasu, w: Instaurare omnia in Christo. O zbawieniu, teologii, dialogu i nadziei. Profesorowi Wacławowi Hryniewiczowi w 70. rocznicę urodzin, red. P. Kantyka, Lublin 2006.
9.Danielewicz Z., Idea postępu w kulturze Europy. Od narodzin do dzisiejszego kryzysu, Koszalin 2015.
10.Gadacz T., Czas, wieczność, sens dziejów, w: Religia wobec historii, historia wobec religii, red. E. Przybył, Kraków 2007.
11.Gilson E., Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, przeł. S. Zalewski, Warszawa 1987.
12.Gorst M., Measuring Eternity. The Search for the Beginning of Time, New York 2001.
13.Góźdź K., Teologia historii zbawienia według Oscara Cullmanna, Lublin 1996.
14.Heller M., Uchwycić przemijanie, Kraków 2010.
15.Jan Paweł II, Encyklika Fides et ratio, „L’Osservatore Romano” (1998), nr 11, s. 4-40.
16.Jan Paweł II, List Apostolski Tertio millennio adveniente, „L’Osservatore Romano” (1994), nr 12, s. 4-22.
17.Jankowski A., Biblijna teologia czasu, Kraków 2001.
18.Jusiak J., Czy możemy mieć pojęcie czasu?, „Ethos” (2012), nr 99.
19.Kantorowicz E.H., Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej, przeł. M. Michalski, A. Krawiec, Warszawa 2007.
20.Koyré A., From the Closed World to the Infinite Universe, Baltimore 1957.
21.Krasnodębski Z., Upadek idei postępu, Kraków 1995.
22.Landes D.S., Bogactwo i nędza narodów. Dlaczego jedni są tak bogaci, a inni tak ubodzy, przeł. H. Jankowska, Warszawa 2005.
23.Landes D.S., Zegary i bogactwo narodów, w. Socjologia codzienności, red. P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska, Kraków 2008, s. 515-523.
24.Le J. Goff, Od czasu średniowiecznego do czasu nowożytnego, przeł. A. Frybes, w: Czas w kulturze, wybór, oprac. i wstęp A. Zajączkowski, Warszawa 1988, s. 357-374.
25.Löwith K., Historia powszechna i dzieje zbawienia. Teologiczne przesłanki filozofii dziejów, przeł. J. Marzęcki, Kęty 2002.
26.Markosian N., Time, w: Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/time/.
27.Maternicki J., Historia. III. Dziedzina wiedzy, w: Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin 1993, k. 942-943.
28.Mickiewicz F., Zbawczy wymiar czasu w literaturze biblijnej, „Communio. Międzynarodowy Przegląd Teologiczny” (2001), nr 6, s. 51-69.
29.Moltmann J., The Coming of God. Christian Eschatology, przeł. z niem. M. Kohl, Fortress Press, Minneapolis 1996.
30.Montesquieu C.L., Listy perskie, przeł. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1979, s. 204.
31.Newton I., Mathematical Principles of Natural Philosophy, tr. Andrew Motte London: Benjamin Motte, 1729.
32.Nicola U., Filozofia, przeł. M. Salwa, Warszawa 2006.
33.Nisbet R. History of the Idea of Progress, New Brunswick-London 2009 (4 wyd.).
34.Rad G. von, Teologia Starego Testamentu, przeł. B. Widła, Warszawa 1986.
35.Reinhard W., Życie po europejsku. Od czasów najdawniejszych do współczesności, przeł. J. Antkowiak, Warszawa 2009.
36.Sobór Watykański II. Konstytucje – Deklaracje – Dekrety, Poznań-Warszawa 1986.
37.Teske R.J., Paradoxes of Time In Saint Augustine, Milwaukee 1996.
38.Weinert F., The March of Time. Evolving Conceptions of Time In the Light of Scientific Discoveries, Berlin-Heidelberg 2013.