Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie


ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2022.29-08
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 29 2022
Stosunki chrześcijańsko-żydowskie w świetle twórczości Adama Zielińskiego

Autorzy: Adam Romejko ORCID
Uniwersytet Gdański, Gdańsk, Wydział Nauk Społecznych
Słowa kluczowe: Austria chrześcijaństwo judaizm Polska Adam Zieliński
Data publikacji całości:2022
Liczba stron:17 (145-161)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Adam Zieliński (1929–2010) wychowywał się przed II wojną światową w Stryju, mieście w południowej Polsce. Szczęśliwe dzieciństwo w inteligenckiej rodzinie żydowskiej zamieniło się w traumatyczne doświadczenie związane z niemieckim terrorem. Po wojnie wyjeżdża do Krakowa, kończy studia, żeni się i rozpoczyna pracę w radiu. Zmiana sytuacji politycznej wpłynęła na decyzję o emigracji do Wiednia, gdzie odniósł sukces gospodarczy i literacki. W swej twórczości prezentuje galicyjskich Żydów, którzy stanowili paralelną, a zarazem bliską społeczność do Polaków i Ukraińców. W Wiedniu Żydzi i Polacy zmagają się z niechęcią Austriaków. Zieliński doświadcza tego w dwójnasób – jako Żyd i Polak w jednej osobie. Związane z tym problemy w interesujący sposób uwypukla w powieściach i opowiadaniach. W publicystyce stawia przed sobą inne zadanie – działać na rzecz pojednania między Polakami i Żydami, a co za tym idzie między chrześcijaństwem (katolicyzmem) i judaizmem. Jako literat Zieliński dobrze wywiązuje się z postawionego sobie zadania, publicystyka zaś, naznaczona przewrażliwieniem, prowadzi go do wypowiadania krzywdzących opinii, niesłużących zbliżeniu polsko-żydowskiemu.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Adam Zieliński. In Memoriam. In meinem Objektiv. Zm. 26.VI.2010 r. Biblioteka Polskiej Akademii Nauk – Stacji Naukowej w Wiedniu. 222 DŻS 30/2010.
2.Archiwum Narodowe w Krakowie. Zespół Sądu Grodzkiego w Krakowie, nr 446: 1) sygn. SGCKr, 610 – I.3.Zg.448/47; 2) sygn. SGCKr, 591 – I.1.Zg.495/47.
3.Brix, Emil. „Die Heimkehr in das eigentliche Leben”. W: Die neunte Welle. Ein Zielinski-Lesebuch, red. Josef Pichler, 11–18. Klagenfurt/Celovec: Wieser Verlag, 2009.
4.Dobraczyński, Jan. Dzieci Anny. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1983.
5.Faron, Bolesław. Posłowie do Adam Zieliński, Hołobutów. Dwa opowiadania. Zwei Erzählungen, 49–58. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne, 1998.
6.IPN BU 02109/1/Jacket.
7.IPN BU 1218/29845.
8.IPN BU 1532/1731.
9.Kraśko, Tadeusz. Gdzie jest niedźwiedź? Czyli z Adamem Zielińskim wiedeńskich rozmów ciąg dalszy. Kraków–Wiedeń: Galicyjska Oficyna Wydawnicza, 1998.
10.Kraśko, Tadeusz. Z Adamem Zielińskim wiedeńskie rozmowy. Opowieść o ryzyku, uporze, chińskiej tajemnicy, bałkańskiej tragedii i wiedeńskiej nostalgii. Kraków: Oficyna Cracovia, 1995.
11.Kuczyński, Krzysztof. „Literaccy polonofile”. W: Austria i relacje polsko-austriackie w XX i XXI wieku. Polityka, kultura, gospodarka, red. Agnieszka Kisztelińska-Węgrzyńska, Krzysztof Kuczyński, 225–259. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2014.
12.Łukaszewicz, Marian. „Duchowe spotkania Karola Wojtyły – Jana Pawła II z Edytą Stein”. TES. Kwartalnik Towarzystwa im. Edyty Stein 1–2 (2011): 4–9.
13.Marynowicz, Sylwester. „Kim jest Adam Zieliński?”. W: Poszukiwania i spotkania. Szkice o twórczości Adama Zielińskiego, red. Edward Białek, Ksenia Olkusz, 7–13. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2009.
14.Marynowicz, Sylwester. „Odnaleźć w sobie powołanie. Rzecz o Zofii Zielińskiej”. W: 50 lat później czyli rzecz o Zofii Zielińskiej, red. Adam Zieliński, Sylwester Marynowicz, 115–141. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2006.
15.Marynowicz, Sylwester. Twarze, miejsca i polityka. O twórczości Adama Zielińskiego. Kraków: Wydawnictwo NCK, 2001.
16.Mello, Alberto. Judaizm. Tłum. Krzysztof Stopa. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003.
17.Mój świat, moja Polska. Z Adamem Zielińskim rozmawia Leszek Żuliński, red. Tadeusz Skoczek. Lublin–Warszawa: Mazowiecka Oficyna Wydawnicza, 2010.
18.Palej, Agnieszka. Interkulturelle Wechselbeziehungen zwischen Polen und Österreich im 20. Jahrhundert anhand der Werke von Thaddäus Rittner, Adam Zieliński und Radek Knapp. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2004.
19.„Pierwsze podróże «za żelazną kurtynę»”. W: 50 lat później czyli rzecz o Zofii Zielińskiej, red. Adam Zieliński, Sylwester Marynowicz, 103–108. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2006.
20.Poprawa, Jan. „Adam Zieliński, ein Krakauer”. W: Adam Zieliński. Porträt einer herausragenden Persönlichkeit, red. Marian Herman, 55–61. Wien: Wissenschaftliches Zentrum der Polnischen Akademie der Wissenschaften in Wien, 2002.
21.Romejko, Adam. „Przemiany austriackiej tożsamości narodowej”. W: Procesy migracyjne w kontekście przemian kulturowo-cywilizacyjnych, red. Ewa Polak, Joanna Leska-Ślęzak, 277–287. Pelplin: Bernardinum, 2007.
22.Schmidt, Ulrich. Die neun Leben des Adam Zielinski. Klagenfurt/Celovec: Wieser Verlag, 2009.
23.Schmidt, Ulrich. „Starcie bezpardonowe czyli Adama Zielińskiego przyjazd do Wiednia”. W: Poszukiwania i spotkania. Szkice o twórczości Adama Zielińskiego, red. Edward Białek, Ksenia Olkusz, 49–76. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2009.
24.Schweer, Thomas. Judaizm. Powstanie – historia – nauka. Tłum. Paweł Pachciarek. Warszawa: Verbinum, 2003.
25.Siedlecka, Joanna. Kryptonim „Liryka”. Bezpieka wobec literatów. Warszawa: Prószyński Media, 2008.
26.Skoczek, Tadeusz. „Adam Zieliński”. Gazeta Wyborcza, 23.11.2010 (Warszawa), 10.
27.Skoczek, Tadeusz. „Trzy grosze komentarza”. W: Adam Zieliński, Moje sześć groszy, 92–98. Warszawa: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2002.
28.Skoczek, Tadeusz. Wprowadzenie do Mój świat, moja Polska. Z Adamem Zielińskim rozmawia Leszek Żuliński, red. Tadeusz Skoczek, 5–8. Lublin–Warszawa: Mazowiecka Oficyna Wydawnicza, 2010.
29.„Spotkanie z Adamem Zielińskim”. Polonika 18 (1995–1996): 6–7.
30.Stachowiak, Lech. „Babilońska niewola”. W: Encyklopedia katolicka. T. 1 (kol. 1238–1239). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1995.
31.„W labiryncie świata. Z Adamem Zielińskim rozmawia Anna Borkowska”. W: W labiryncie świata. Adam Zieliński w oczach krytyki, red. Tadeusz Skoczek, Leszek Żuliński, 215–221. Rzeszów–Wiedeń: Podkarpacka Oficyna Wydawnicza, 2001.
32.Waltoś, Stanisław. Przedsłowie do Adam Zieliński, Opowiadania chińskie. Chinesische Erzählungen. Tłum. Sabine i Krzysztof Lipiński, 5–12. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne, 1999.
33.Zaperty, Dorota. „W kręgu biografii i twórczości Adama Zielińskiego”. W: Poszukiwania i spotkania. Szkice o twórczości Adama Zielińskiego, red. Edward Białek, Ksenia Olkusz, 15–27. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2009.
34.Zielinski, Adam. Im Schtetl. Erzählungen. Klagenfurt–Celovec: Wieser Verlag, 2010.
35.Zielinski, Christoph. Das andere Leben. Ein Fragment zu den Geburtstagen meiner Eltern. W: Zofia Zielinska, Adam Zielinski, Christoph Zielinski, Die Zielinskis. Zum 60. Geburtstag von Zielinski Senior im Frühling 1989 in Wien, 121–131. Wien: Gerda Leber Verlag, 1989.
36.Zieliński, Adam. „Bić Żyda”. Dostęp 23.04.2020. www.tygodnikprzeglad.pl/bic-zyda.
37.Zieliński, Adam. Fotoplastykon. Stryj, Lwów, Kraków, Wiedeń i niemal cały świat, red. Ksenia Olkusz. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2009.
38.Zieliński, Adam. Garbaty świat czyli krótki reportaż z XX wieku. Tłum. Zofia Zielińska. Kraków: Oficyna Cracovia, 1993.
39.Zieliński, Adam. Jan, dawniej Josele i sześć innych opowiadań. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze i Literackie, 2001.
40.Zieliński, Adam. Ku Europie. Kraków: Wydawnictwo MCDN, 2003.
41.Zieliński, Adam. Moje sześć groszy. Warszawa: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2002.
42.Zieliński, Adam. „Na początku było dane sobie słowo…”. W: 50 lat później czyli rzecz o Zofii Zielińskiej, red. Adam Zieliński, Sylwester Marynowicz, 7–29. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2006.
43.Zieliński, Adam. Nad Wisłą. Bochnia: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2006.
44.Zieliński, Adam. Niedaleko Wiednia. Tłum. Dorota Krzywicka. Kraków: Oficyna Cracovia, 1993.
45.Zieliński, Adam. Powrót. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Argus”, 1996.
46.Zieliński, Adam. Wiedeńczycy. Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT, 2003.
47.Żuliński, Leszek. Jest źle, ale mogłoby być gorzej. Rozmowa z Adamem Zielińskim. Kraków–Rzeszów–Wiedeń: Galicyjska Oficyna Wydawnicza, Oficyna Wydawnicza Press-Rol, 1999.