Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2021.28-22
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 28 2021
Cenzurowanie organu urzędowego kurii gorzowskiej w latach 1957–1959. Fragment polityki antykościelnej PRL

Autorzy: Dariusz Śmierzchalski-Wachocz ORCID
Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego
Słowa kluczowe: komunizm cenzura duchowieństwo czasopisma Kościół katolicki ordynariat gorzowski
Data publikacji całości:2021-12-14
Liczba stron:12 (423-434)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Komunizm to system totalitarny, który chciał nadzorować wszystkie sfery życia publicznego, a w niektórych przypadkach także prywatnego obywateli. Jedną z instytucji wypełniających to zadanie była cenzura, funkcjonująca we wszystkich krajach tzw. demokracji ludowej. Nadzorowała ona przekaz słowny i pisany, czyli przekaz prawdy, która uległa wcześniejszej infiltracji oraz manipulacji. Ostatnim legalnym obszarem wolnego słowa w Polsce pozostawał Kościół katolicki prowadzący także działalność publicystyczną m.in. w formie czasopism oraz organów urzędowych. Przy czym te ostatnie były skierowane do duchowieństwa i przekazywały informacje kurialne, pastoralne oraz wiedzę teologiczną. W przypadku ordynariatu gorzowskiego, którego obszar obejmował 1/7 kraju, były to najpierw od 1945 roku zarządzenia, a od 1957 roku „Gorzowskie Wiadomości Kościelne”. Zadaniem cenzury był nadzór nad treścią zawartą w kolejnych numerach. Usuwano fragmenty lub nawet całe artykuły, które zdaniem cenzora były sprzeczne z interesem reżimu. Zespół Delegatury Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Zielonej Górze znajdujący się w zasobie Archiwum Państwowego jest w znacznym stopniu wybrakowany, stąd autor, prezentując przykłady ingerencji w działalność wydawniczą „Gorzowskie Wiadomości Kościelne”, skupił się tylko na latach 1957–1959.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Archiwum Państwowe w Zielonej Górze. Delegatura Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Inwentarz zespołu, sygn. 5, 7, 10, 25, 160, 163.
2.„Cenzura – narzędzie w rękach władz PRL”. Dostęp 10.09.2019. http://polskieradio.pl/39/1240/Artykul/877147,Cenzura---narzędzie-w rekach-wladzy-PRL.
3.„Cenzura”. W: Słownik wyrazów obcych, red. Elżbieta Sobol, 163. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.
4.Dziennik Ustaw RP z 1946 nr 34, poz. 210.
5.Dziennik Ustaw RP z 1950 nr 28, poz. 255.
6.Klafkowski, Aleksander. Umowa poczdamska z dnia 2 VIII 1945 r. Podstawy prawne likwidacji skutków wojny polsko-niemieckiej z lat 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1985.
7.Konieczny, Jerzy. „«Ecclesiastica» – pismo urzędowe diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Nota wyjaśniająca”. W: Księga pamiątkowa. 50-lecia organizacji Kościoła katolickiego na Ziemi Lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i Północnym (1945–1995), red. Paweł Socha. Zielona Góra–Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 1998.
8.Śmierzchalski-Wachocz, Dariusz. Partia komunistyczna wobec Kościoła i przejawów wiary katolickiej w swoich szeregach. Na przykładzie Środkowego Nadodrza w latach 1945–1989. Ząbki: Wydawnictwo Apostolicum, 2007.
9.Testimoni della fede. Esperienze personali e cellettive dei cattolici in Europa centro-orientale sotto il regime comunista, a cura di Jan Mikrut. Verona: Il Segno dei Gabrielli editori, 2017.
10.Wejman, Grzegorz. Organizacja Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim i Ziemi Lubuskiej w latach 1945–1972. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szcze¬cińskiego, 2007.
11.Zieliński, Zygmunt. Kościół w Polsce 1944–2002. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne Polwen, 2003.