Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2020.27-31
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 27 2020
Geneza i historia urzędu dziekana

Autorzy: Piotr Łowicki ORCID
wikariusz parafii pw. św. Józefa Oblubieńca NMP w Pile
Słowa kluczowe: dziekan prawo urząd współpracownik obowiązki historia
Data publikacji całości:2020
Liczba stron:16 (545-560)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Urząd dziekana bierze swój początek w czasach apostolskich, gdzie pomocnikami apostołów byli diakoni. Poprzez choreopiskopa, archidiakona i archiprezbitera, poprzednika obecnego dziekana, urząd ten zmieniał swój charakter od związanego z pomocą charytatywną po typowe zajęcia sądowo-kontrolne. Biskupi na przestrzeni wieków reagowali na słabości ludzkie pełniących ten urząd, zmniejszając zakres ich praw i obowiązków. Z drugiej strony rozwój Kościoła wymuszał na biskupie poszukiwanie nowych sposobów czuwania i pełnienia opieki duszpasterskiej nad powierzonymi sobie wiernymi, więc dodawano dziekanom zadań. Przełomem był Sobór Trydencki, który zlikwidował jego samodzielność i uzależnił od biskupa diecezjalnego. Kodeks Prawa Kanonicznego z 1917 roku ponownie powrócił do funkcji dziekana, nadając mu charakter duszpasterski, który został jeszcze bardziej podkreślony w Kodeksie Jana Pawła II z 1983 roku i dokumentach Soboru Watykańskiego II.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Adamczyk, Jerzy. „Dziekan a duchowieństwo dekanalne. Aspekt prawno-duszpasterski”. Colloquia Theologica Ottoniana 2 (2017): 7–32.
2.Adamczyk, Jerzy. „Urząd dziekana w aspekcie prawnokanonicznym”. Annales Canonici 3 (2017): 9–37.
3.Adamczyk, Jerzy. „Wizytacja dziekańska w aspekcie kanoniczno-duszpasterskim”. Prawo Kanoniczne 60, 3 (2017): 73–105. Dostęp 5.12.2019. DOI: 10.21697/pk.2017.60.3.04.
4.Bączkowski, Franciszek. Prawo Kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa. T. 1. Opole: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, 1957.
5.Bujak, Grzegorz. „Dziekani w diecezji kieleckiej w okresie międzywojennym”. Kieleckie Studia Teologiczne 2 (2003): 405–416.
6.Codex Iuris Canonici. PII X Pontificis Maximi iussu digestus, Benediciti PP. XV auctoritate promulgatus. Romae, 1920.
7.Dyduch, Jan. Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. 2/1. Poznań: Pallottinum, 2005.
8.Gręźlikowski, Janusz. Recepcja reformy trydenckiej w diecezji włocławskiej w świetle ustawodawstwa synodalnego. Włocławek: Włocławskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2000.
9.Hincmari Rhemensis Archiepiscopi, „Capitula quibus de rebus magistriet decani per singulas Ecclesiae in quirere, et Episcopo renuntiare debeant”. W: Jacques Paul Migne, Patrologiae cursus completus. Partologia Latina. T. 125 (kol. 777–786). Parisiis, 1852.
10.Krawczyk, Władysław. „Dziekan we wspólnocie dekanalnej”. Studia Płockie 8 (1980): 61–75.
11.Kumor, Bolesław. „Archidiakon”. W: Encyklopedia katolicka. T. 1 (kol. 869). Lublin: TN KUL, 1995.
12.Padacz, Władysław. „Prawa i obowiązki dziekanów w polskim ustawodawstwie synodalnym”. Ateneum Kapłańskie 23 (1937): 280–293.
13.Paweł VI. „Instrukcja duszpasterska o posłudze biskupów «Ecclesiae imago»”. W: Edward Sztafrowski, Posoborowe prawodawstwo Kościelne. T. 6/1, 21–324. Warszawa: ATK, 1975.
14.Paweł VI. „Motu Proprio Ecclesiae sanctae”. W: Ustrój hierarchiczny Kościoła – wybór źródeł, red. Wiesław Kasprzyk, Mirosław Sitarz, 138–155, Lublin, 2006.
15.Pawluk, Tadeusz. „Dziekan”. W: Encyklopedia katolicka. T. 4 (kol. 586–588). Lublin: TN KUL, 1995.
16.Przekop, Edward. „Archiprezbiter”. W: Encyklopedia katolicka. T. 1 (kol. 875–876). Lublin: TN KUL, 1995.
17.Przybyłko, Marian. „Urząd dziekana w rozwoju historycznym I”. Prawo Kanoniczne 3–4 (1960): 195–272.
18.Przybyłko, Marian. „Urząd dziekana w rozwoju historycznym II”. Prawo Kanoniczne 1–2 (1962): 77–148.
19.Romaniuk, Kazimierz. Komentarz Praktyczny do Nowego Testamentu. T. 1. Poznań–Kraków: Pallottinum, 1999.
20.Silnicki, Tadeusz. Organizacja archidiakonatu w Polsce. Lwów: Towarzystwo Naukowe, 1927.
21.Sitarz, Mirosław. „Archdiakon”. W: Słownik Prawa Kanonicznego, 15. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2004.
22.Sitarz, Mirosław. „Dziekan”. W: Słownik Prawa Kanonicznego, 47. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2004.
23.Sobór Watykański II. „Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele «Christus Dominus»”. W: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski, 236–258. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 2002.
24.Sobiech, Sławomir. „Wizytacja dziekańska w świetle przepisów prawa powszechnego i diecezjalnego Włocławskiego”. Teologia i Człowiek 15 (2010): 95–107.
25.Sztafrowski, Edward. „Ponadparafialni współpracownicy biskupa diecezjalnego”. Prawo Kanoniczne 3–4 (1992): 25–47.
26.Sztafrowski, Edward. Współpracownicy Biskupa Diecezjalnego w pasterskim posługiwaniu. T. 2. Warszawa: ATK, 1968.