ISSN: 1230-0780
eISSN: 2719-4337
OAI
DOI: 10.18276/skk.2020.27-26
Lista wydań /
nr 27 2020
Kielich i patena Konrada Mazowieckiego z XIII wieku – kopia dla Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej
| Autorzy: |
Andrzej
Krzystek
Katedra Teologii Praktycznej w Instytucie Nauk Teologicznych Uniwersytetu Szczecińskiego |
| Słowa kluczowe: | kielich i patena romańska sztuka sakralna książę Konrad Mazowiecki |
| Data publikacji całości: | 2020 |
| Liczba stron: | 13 (459-471) |
Abstrakt
Kopia kielicha i pateny Konrada Mazowieckiego, wykonana na podstawie oryginału z połowy XIII wieku, została zrealizowana w ramach pracy naukowo-badawczej Katedry Teologii Praktycznej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego we współpracy z pra¬cownią „ArtSacr” Jerzego Stachurskiego Mistrza Rzemiosła Artystycznego. Kielich i patena ofiarowane katedrze płockiej są aktem zadośćuczynienia księcia mazowieckiego Konrada za zabójstwo ks. Jana Czapli, kanonika płockiej kapituły katedralnej, scholastyka płockiego i włocławskiego, dokonane w Płocku w 1239 roku. Kielich Konrada należy do najwybitniejszych dzieł rzemiosła artystycznego epoki średniowiecza znajdujących się na terenie Polski. Oryginał, wykonany w srebrze z elementami złocenia, znajduje się w skarbcu katedralnym Muzeum Diecezjalnego w Płocku. Kopia kielicha i pateny została wykonana z brązu, metodą odlewniczą z grawerowaniem i cyzelowaniem, na zewnątrz srebrzone, a środek czaszy kielicha złocony. Od strony warsztatowej i ikonograficznej to dzieło najwyższej klasy. Na szczególną uwagę zasługuje ikonografia, która prezentuje dojrzałą myśl teologiczną. Kielich płocki został wykonany w stylu romańskim (połowa XIII w.), ale można w nim zauważyć początki nowego stylu gotyckiego. Świadczy o tym ukształtowanie czary i nodusu kielicha. Artykuł omawia genezę powstania kielicha i pateny, a także przedstawia ich opis, ikonografię i teologię. Wykonanie kopii kielicha i pateny dla archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej stanowi wkład w promocję kultury polskiej i dziedzictwa narodowego oraz jest przypomnieniem więzi historycznych łączących Szczecin i Pomorze Zachodnie z Polską w XII i XIII wieku.
Pobierz plik
Plik artykułu
Bibliografia
| 1. | Augé, Matias. Rok liturgiczny. To sam Chrystus, który trwa w swoim Kościele. Kraków: Wydawnictwo Homo Dei, 2013. |
| 2. | Balzer, Oswald. Genealogia Piastów. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1895. |
| 3. | Derwich, Marek, Wojciech Mrozowicz. „Tablice genealogiczne”. W: Polska dzieje cywilizacji i narodu, Monarchia Piastów 1038–1399, red. Marek Derwich, 224–244. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2003. |
| 4. | Forster, Dorothea. Świat symboliki chrześcijańskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. |
| 5. | „Jan Czapla (duchowny)”. Dostęp 27.08.2019. https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Czapla_(duchowny). |
| 6. | Jan Paweł II. Encyklika „Ecclesia de Eucharistia” do biskupów, do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic, do katolików świeckich oraz do wszystkich ludzi dobrej woli o Eucharystii w życiu Kościoła, 17 kwietnia 2003 r. Kraków: Wydawnictwo M, 2003. |
| 7. | Jasiński, Kazimierz. „Kielich płocki z pateną – dar księcia mazowieckiego Konrada”. W: Człowiek w społeczeństwie średniowiecznym, red. R. Michałowskiego, 283–297. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1997. |
| 8. | Jasiński, Kazimierz. Rodowód pierwszych Piastów. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2001. |
| 9. | Karpiński, Rafał. „Konrad I Mazowiecki 1241–1243”. W: Księga królów i książąt polskich, red. Stefan Kuczyński, 62–65. Warszawa: Świat Książki, 1999. |
| 10. | Karpiński, Rafał. „Rozbicie dzielnicowe 1138–1320”. W: Księga królów i książąt polskich, red. Stefan Kuczyński, 36–89. Warszawa: Świat Książki, 1999. |
| 11. | Knapiński, Ryszard. „Rewindykowany kielich z pateną ufundowany dla katedry płockiej w 1238 r. przez księcia Konrada Mazowieckiego”. Studia Płockie 10 (1982): 243–247. |
| 12. | „Konrad I mazowiecki”. Dostęp 27.08.2019. https://pl.wikipedia.org/wiki/Konrad_I_mazowiecki. |
| 13. | „Konrad I Mazowiecki”. W: Piastowie. Leksykon biograficzny, red. S. Szczur, 258–264. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1999. |
| 14. | Kozłowska-Budkowa, Zofia. „Czapla Jan (XIII w.)”. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 4: Chwalczewski Jerzy – Dąbrowski Ignacy, red. Władysław Konopczyński i in., 165–166. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1938. |
| 15. | Majdański, Kazimierz. Przedmowa do Gracjan Bojar-Fijałkowski, Święty Otton z Bambergu, 5–8. Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych, 1986. |
| 16. | Nadolski, Bogusław. Wprowadzenie do liturgii. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2004. |
| 17. | Nowowiejski, Antoni J. Wykład liturgii Kościoła katolickiego. T. 2. Cz. 1. Warszawa: Drukarnia Franciszka Czerwińskiego, 1902. |
| 18. | Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. Z trzeciego wydania Mszału Rzymskiego. Rzym 2020 oraz wskazania Episkopatu Polski. Poznań: Pallottinum, 2006. |
| 19. | Rosik, Stanisław. Bolesław Krzywousty. Wrocław: Wydawnictwo Chronicon, 2013. |
| 20. | Sorrentino, Antonio. Zreformować reformę? Kielce, Wydawnictwo Jedność, 2019. |