Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2020.27-02
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / nr 27 2020
Obraz świata podziemnego w świetle wybranych mitów mezopotamskich

Autorzy: Piotr Goniszewski ORCID
Katedra Teologii Biblijnej i Historii Kościoła Instytutu Nauk Teologicznych Uniwersytetu Szczecińskiego
Słowa kluczowe: Stary Testament Mezopotamia mitologia świat podziemny teologia religii
Data publikacji całości:2020
Liczba stron:17 (31-47)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Artykuł ten przedstawia wyobrażania mieszkańców Mezopotamii o świecie podziemnym w wybranych mitach w języku sumeryjskim (Zejście Inany do świata podziemnego) i akadyjskim (Zejście Isztar do świata podziemnego; Nergal i Ereszkigal i Sen księcia Kummy). Obraz krainy umarłych zawarty w pismach sumeryjskich został przejęty i rozwijany w tradycji akadyjskiej. Według wierzeń mieszkańców Mezopotamii miejsce, gdzie po śmierci udawali się zmarli, było położone pod powierzchnią ziemi i praoceanem wód. Swoim wyglądem przypominało starożytne sumeryjskie miasto, co odzwierciedlało urbanistyczną mentalność mieszkańców Międzyrzecza. Należało pokonać rzekę, która prawdopodobnie nawiązywała do systemów irygacyjnych, i przekroczyć bramy, by dostać się do mrocznego polis, w którego centrum znajdował się pałac-świątynia. Świat podziemny okryty był mrokiem i wszechobecnym pyłem. Ludzie po śmierci wiedli bierną egzystencję, często porównywaną do snu. W krainie umarłych obecne były te same struktury społeczne co na ziemi. Królowie, notable, kapłani zachowywali swoją pozycję i ich stan był nieco lepszy od kondycji zwykłych zmarłych. Los człowieka po śmierci można było poprawić poprzez godny pochówek i regularne ofiary. Śmierć była stanem wiecznym, jedyny kontakt ze światem żywych zapewniała praktyka nekromancji oraz fakt nawiedzania bliskich w przypadku zaniedbywania ofiar. Zaświaty zamieszkiwał ogromny panteon bóstw i hybrydalnych istot, na którego czele stała mroczna para, bogini Ereszkigal i bóg Nergal. Bogowie nieba i ziemi nie mieli władzy nad tą częścią kosmosu, ich także obowiązywały surowe prawa krainy umarłych.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.„Akkadian Dictionary”. Dostęp 19.12.2019. http://www.assyrianlanguages.org/akkadian/index_en.php.
2.Alster, Btend, ed. Death in Mesopotamia. Papers Read at the XXVI Rencontre Assyriologique Internationale. Copenhagen: Akademisk Forlag, 1980.
3.Black, Jeremy, Anthony Green. Słownik mitologii Mezopotamii. Katowice: Książnica, 1998.
4.Briks, Piotr. „Nergal i Ereszkigal – Światło w krainie mroku”. Colloquia Theologica Ottoniana 2 (2006): 87–97.
5.„Dumuzi”. W: Jeremy Black, Anthony Green, Słownik mitologii Mezopotamii, 62–63. Katowice: Książnica, 1998.
6.Drewnowska-Rymarz, Olga. „Zejście Isztar do świata podziemnego”. W: Mity akadyjskie, red. Krystyna Łyczkowska et al. Warszawa: Agape, 2008.
7.Gadotti, Alhena. Gilgamesh, Enkidu, and the Netherworld and the Sumerian Gilgamesh Cycle. Boston–Berlin: de Gruyter, 2014.
8.Gawlikowska, Krystyna. „Nergal i Ereszkigal”. W: Mity akadyjskie, red. Krystyna Łyczkowska et al. Warszawa: Agape, 2008.
9.Gawlikowska, Krystyna. „Sen księcia Kummy”. W: Mity akadyjskie, red. Krystyna Łyczkowska et al. Warszawa: Agape, 2008.
10.Hrusa, Ivan. Ancient Mesopotamian Religion. A Descriptive Introduction. Münster: Ugarit-Verlag, 2015.
11.Joannes, Francis. Historia Mezopotamii w I. tysiącleciu przed Chrystusem. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007.
12.Johnston, Philip S. Cienie Szeolu. Śmierć i zaświaty w biblijnej tradycji żydowskiej. Kraków: Wydawnictw WAM, 2010.
13.Katz, Dina. „How Dumuzi Became Inanna’s Victim: On the Formation of «Inanna’s Descent»”. Acta Sumerica 18 (1996): 93–103.
14.Kucharski, Jacek. Spocząć ze swymi przodkami. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1998.
15.Lemański, Janusz. „Hebrajski Szeol na tle wyobrażeń eschatologicznych sąsiednich kultur”. Scripta Biblica et Orientalia 3 (2011): 67–97.
16.Lemański, Janusz. „Sprawisz, abym ożył!” (Ps 71,20b). Źródła nadziei na zmartwychwstanie w Starym Testamencie. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2004.
17.Moscati, Sabation. Kultura starożytna ludów semickich. Warszawa: PWN, 1966.
18.Nicko-Stępień, Paulina. Mezopotamski świat podziemny i jego wpływ na koncepcję biblijnego Szeolu. Wrocław: TUM, 2017.
19.Rechet, Guy. Słownik cywilizacji Egiptu. Katowice: Książnica, 2006.
20.Roux, Georges. Mezopotamia. Warszawa: Dialog, 2006.
21.Sandowicz, Małgorzata. „Rytuały przeciwko duchom zmarłych”. W: Do Boga, Pana mego, mów! Babilońskie i asyryjskie hymny, modlitwy, zaklęcia i rytuały, red. Olga Drewnowska-Rymarz i in. Warszawa: Agade, 2005.
22.Sarzyńska, Krystyna. Mity sumeryjskie. Warszawa: Agade, 2000.
23.Van De Mieroop, Marc. Historia starożytnego Bliskiego Wschodu. Ok. 3000–323 p.n.e. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.