Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie


ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2016.23-01
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Issue archive / nr 23 2016
Rzeczowniki ʽm i gwy w hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob)
(Nouns ʽm and gwy in the Hebrew version of the Gospel according to St. Matthew (ShemTov))

Authors: Piotr Goniszewski
Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego
Keywords: Hebrew Gospels Jewish-Christianity Christian-Jewish Dialogue Judaism Gospel according to St. Matthew
Data publikacji całości:2016
Page range:19 (11-29)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The following article focuses on the two Hebrews nouns, ʽm and gwy, in the Hebrew version of the Gospel according to St. Matthew (ShemTov). In the first three sections we present the presence of nouns ʽm and gwy in the Hebrew Bible, the Dead Sea scrolls and rabbinical literature. Then, we make a brief introduction to the Hebrew Gospel of St. Matthew (ShemTov) and we analyze the terms in the text. In MtShemTov term ʽm is ambiguous and could mean: Israel as the chosen people of God (1.21; 4.16; 13,14.15; 15.8, 27.25), a group of different peoples (10.22; 21.13 ; 24,9; 27,27), and a community of people, mostly members of Israel (3.10; 4.23; 7.28; 14.5; 14.14; 14.19; 15,30.31.33.35.36; Mc 9.25; 20.34; 21.11; 23.1; 26.5; 27.20; 27.24; 27.27; 27.64; in the construction smichut: 16,21; 21, 23; 26,3.47; 27,3.12.41; 28,12). The second noun, gwy, in MtShemTov is used to refer to the pagan nations (4.15; 10,5.18; 12,18.21; 20,19.25; 21.43; 24,7.14; 25.32). Both nouns, ʽm and gwy, are related to the problem of the relationship between Israel and the Gentiles, which may shed more light on the genesis of MtShemTov and Sitz im Leben of this text.
Download file

Article file

Bibliography

1.Abramowiczówna, Zofia. Słownik grecko-polski. T. 1–4. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958–1965.
2.Albeck, Chanach, red. Shishah sidre Mishnah. Jerusalem: Mosad Byialik, 1952–1958.
3.Bertam, Georg, Karl Ludwig Schmidt. „Ethnos”. W: Grande Lessico del Nuovo Testamento. T. 3 (k. 99–120), red. Gerhard Kittel. Brescia: Paideia, 1970.
4.Briks, Piotr. Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. Warszawa: Vocatio, 2000.
5.Carmignac, Jean. Początki Ewangelii synoptycznych. Tłum. Wacław Rapak. Kraków, Mogilany: Enigma Press, 2009.
6.Cohen, Abraham. Talmud. Syntetyczny wykład na temat Talmudu i nauk rabinów dotyczących religii, etyki i prawodawstwa. Tłum. Regina Gromacka. Warszawa: Cyklady, 2002.
7.Cohen, Shaye J.D. „Judaizm do czasu opracowania Miszny (lata 135–220)”. W: Chrześcijaństwo a judaizm rabiniczny. Historia początków oraz wczesnego rozwoju, red. Hershel Shanks, tłum. Waldemar Chrostowski, 317–354. Warszawa: Vocatio, 2013.
8.Nestle, Eberhard, Erwin Nestle, Kurt Aland, Barbara Aland. Novum Testamentum Graece. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2012.
9.Garcia-Martinez, Florentino, Eibert J.C. Tigchelaar. Dead Sea Scrolls. Study edition. T. 1–2. Leiden, New York, Köln: Brill, 1999.
10.Goniszewski, Piotr. „Egzegeza Mt 28,16–20 z hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob)”. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 22 (2015): 11–19.
11.Goniszewski, Piotr. „Jezus, Belzebub i nieodpowiedzialne słowa. Egzegeza perykopy Mt 12,22–37 w hebrajskiej wersji Ewangelii wg św. Mateusza (ShemTob). Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 21 (2014): 11–27.
12.Goniszewski, Piotr. „Sprawiedliwość i sprawiedliwi w kanonicznej i hebrajskiej wersji Ewangelii według św. Mateusza (ShemTob)”. W: Nadzieja i sprawiedliwość jako sprawności moralne w wychowaniu, red. Iwona Jazukiewicz, Ewa Rojewska. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014.
13.Graetz, Heinrich. Historia Żydów. Od okresu Majmunego do przymusowego nawracania Żydów w Hiszpanii. T. 6. Tłum. Stanisław Szenhak. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990.
14.Graetz, Heinrich. Historia Żydów. Od przymusowego nawracania Żydów w Hiszpanii do marranów i papieży. T. 7. Tłum. Stanisław Szenhak. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990.
15.Grelot, Pierre. „Lud”. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Leon-Dufour, tłum. Kazimierz Romaniuk. Poznań: Pallottinum, 1994.
16.Guillet, Jacques, Grelot Pierre. W: Słownik teologii biblijnej, red. Xavier Leon-Dufour, tłum. Kazimierz Romaniuk. Poznań: Pallottinum, 1994.
17.Homerski, Józef. Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz. Poznań: Pallottinum, 1979.
18.Howard, Georg. A Response to William L. Petersen’s Review of Hebrew Gospel of Matthew. Dostęp 10.05.2014. http://rosetta.reltech.org/TC/v04/Howard1999.html.
19.Howard, Georg. Hebrew Gospel of Matthew. Macon: Mercer University Press, 1995.
20.Howard, Georg. The Gospel of Matthew according to a Primitive Hebrew Text. Macon: Mercer University Press, 1985.
21.Jastrow, Marcus. A Dictionary of the Targumum, the Talmud Babli and Yerushalmi and the Midrashic Literature. London, New York: Luzac, G.P. Putnam’s Sons, 1903.
22.Jonczyk, Wiesław. Cytaty z Księgi Izajasza w Ewangelii wg św. Mateusza. Warszawa: Vocatio, 2010.
23.Klein, Ernest. A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language for readers of English. Jerusalem: Carta, 1987.
24.Koehler, Ludwig, Walter Baumgartner, Johann Jacob Stamm, red. Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu. T. 1–2. Warszawa: Vocatio, 2008.
25.Korzec, Cezary. Ścieżka biblijnego konsensusu: ku integralnej teologii biblijnej. Wrocław: TUM, 2013.
26.Kudasiewicz, Józef. Ewangelie synoptyczne dzisiaj. Ząbki: Apostolicum, 2006.
27.Marcinkowski, Roman, red. Miszna. Moed (Święto). Warszawa: DiG, 2014.
28.Marcinkowski, Roman, red. Miszna. Zeraim (Nasiona). Warszawa: DiG 2013.
29.Mello, Alberto. Evangelo secondo Matteo. Commento midrashico e narrativo. Magnano: Qiqajon, 1995.
30.Mędala, Stanisław. „Nowe źródło do badań przekazu Ewangelii Mateusza”. Ruch Biblijny i Liturgiczny 42, 4 (1989): 249–259.
31.Muchowski, Piotr. Komentarze do rękopisów znad Morza Martwego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 2005.
32.Muchowski, Piotr. Rękopisy znad Morza Martwego. Qumran, Wadi Murabba`at, Masada, Nachal Chewer. Kraków: Enigma Press, 2000.
33.North, Robert. „Księga Ezdrasza i Księga Nehemiasza”. W: Katolicki komentarz biblijny, red. Raymund E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy, Warszawa: Vocatio, 2004.
34.Paciorek, Antoni. Ewangelia według świętego Mateusza. Rozdziały 1–13. Częstochowa: Edycja św. Pawła, 2005.
35.Paciorek, Antoni. Ewangelia według świętego Mateusza. Rozdziały 14–28. Częstochowa: Edycja św. Pawła, 2005.
36.Petersen, William L. Some Observations on a Recent Edition of and Introduction to Shem-Tob’s “Hebrew Matthew”. Dostęp 10.05.2014. http://rosetta.reltech.org/TC/vol03/Petersen1998a.html.
37.Petersen, William L. „The Vorlage of Shem-Tob’s Hebrew Matthew”. New Testament Studies 44 (1998): 490–512.
38.Pikor, Wojciech. „Eschatologia i apokaliptyka”. W: Teologia Starego Testamentu. Księgi prorockie. T. 4, red. Mariusz Rosik. Wrocław: TUM, 2011.
39.Poliakov, Leon. Historia antysemityzmu. Epoka wiary. T. 1. Tłum. Agnieszka Rasińska-Bóbr, Oskar Hedemann. Kraków: Universitas, 2008.
40.Popowski, Remigiusz. Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Warszawa: Vocatio, 2006.
41.Prqy ʼbwt Sentencje Ojców. Tłum. Ewa Gordon, Sacha Pecaric. Kraków: Pardes, 2005.
42.Sttathmann, Herman, Meyer Rudolf. „Laos”. W: Grande Lessico del Nuovo Testamento. T. 6, (k. 87–165), red. Gerhard Kittel, Brescia: Paideia, 1970.
43.Stern, David Harold. Komentarz żydowski do Nowego Testamentu. Warszawa: Vocatio, 2004.
44.Talmud bawli. Wilno, 1880–1886.
45.Talmud jeruszalmi. Krotoszyn, 1886.
46.Vermes, Geza. The Complete Dead Sea Scrolls in English. Revised Edition. London: Penguin, 2004.
47.Viviano, Benedict T. Ewangelia według świętego Mateusza. W: Katolicki komentarz biblijny, red. Raymund E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy, Warszawa: Vocatio, 2004.
48.Zuckermandel, Moshe Shmuel, red. Tosefta. Pasewalk, 1881.
49.Żywica, Zdzisław. Kościół Jezusa a judaizm i poganie według ewangelisty Mateusza. Teologia narratywna. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2006.