Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2022.29-15
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Issue archive / nr 29 2022
Retabulum z Łubowa w nurcie późnogotyckiej sztuki i pobożności z przełomu XV i XVI wieku na Pomorzu Zachodnim
(Retable from Lubowo (Łubowo). An example of late gothic sculpture and the lay piety of the and of 15th and the beginning of 16th century in Western Pomerania)

Authors: Angelika Grobelna-Sochaj ORCID
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Jana Brzechwy, Szczecinek
Keywords: West Pomerania late gothic altar retable sacra conversatione late gothic sculpture West Pomeranian art
Data publikacji całości:2022
Page range:18 (275-292)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

The altarpiece of Lubowo (Łubowo) appeared in the time of the last months of Second World War. In fact, a German officer deposed the parcel by the Pomeranian family. After the war, when the parcel was unpacked, the depositors discovered the late medieval triptych on. It has been conceded to the filial catholic church in Starowice and in 1975 placed in the parish church in Lubowo (Łubowo). The altarpiece has been restored in the years 1974–1975 and in the years 1994–1995 by the renovation ateliers in Gdansk (Gdańsk) and Szczecin. The retable has a central part with the figures of Mother of God with Child and two saints – James the Older and Antony Abbot. The two wings contain the quarters with figures of saint. The left wing contains the figures of saints John the Baptiste, Peter and Paul above and Barbara, Catharina and Dion¬isius below. The right wing contains the representations of two unidentified saint and saint John the Evangelist above and Margaretha, Dorothy and Laurent below. The message of this composition of figures consist on the Redemption represented in the figure of Madonna with Child, because the little Jesus bears the apple, symbol of sins and its redemption. The groups of figures represents the particular categories of Saints – apostles matyrs, virgins, confessors. The altarpiece has been created in the context of life of urban communities of Pomerania – the cities who managed the international commerce. The citizens needed a particular tool of visual communication, who proclaimed the Christian realities, Zofia Krzymuska-Fafius recognized the stylistic analogies which connect our altarpiece with different other realizations in the German areas. She founded similarities in the late gothic works of sculpture from Szczecin Dabie (Dąbie), Osnabrück, Bordesholm and Würzburg. But it is possible to compare our retable with different example of Pomeranian altarpiece from Stary Ludzick and Koszalin.
Download file

Article file

Bibliography

1.Assion, Peter. „Katharina von Alexandrien”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 7. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 289–297). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1974.
2.Böttger, Ludwig. Die Bau-und Kunstdenkmäler des Riegierungs-bezirks Köslin. T. 2. Stettin: Druck von F. Hessenland, 1890.
3.Belting, Hans. Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki. Przeł. Tadeusz Zatorski. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/obraz terytoria, 2010.
4.Białostocki, Jan. Sztuka XV wieku: od Parlerów do Durera, 335–336. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2010.
5.Braunfels, Wolfgang. „Petrus Apostel”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 8. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 158–174). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1976.
6.Cygan, Robert. Borne Sulinowo – historia wyryta w lesie. Borne Sulinowo: LeGraph–Studio Graficzne, Drukarnia, 2003.
7.Delio, Georg. Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler. T. 2. Nordostdeutschland: Universitätsbibliothek Heidelberg, 1906.
8.Dobrzeniecki, Tadeusz. Sztuka sakralna w Polsce na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Warszawa: Ars Christiana, 1976.
9.Fros, Henryk, Franciszek Sowa. Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny. Kraków: WAM, 1976.
10.Hütt, Wolfgang. Niemieckie malarstwo i grafika późnego gotyku i renesansu. Przeł. S. Błaut. Warszawa: PWN, 1985.
11.Kimpel, Dieter. „Dionisius von Paris”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 6. Band: Ikonographie der Heilige (kol. 61–67). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1974.
12.Kimpel, Sabine. „Jakobus der Ältere”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 7. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 23–39). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1974.
13.Kimpel, Sabine. „Margaretta von Antiochien”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 7. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 494–500). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1974.
14.Kłoczowski, Jerzy. Młodsza Europa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2003.
15.Kochanowska, Janina. „Średniowieczna rzeźba sakralna na Pomorzu Środkowym”. W: 1000-letnie dziedzictwo chrześcijańskie Pomorza Środkowego. Katalog wystawy, red. Jerzy Kalicki, 65–72. Koszalin: Muzeum w Koszalinie, 2000.
16.Kowalczyk, Jadwiga. Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa. Ołtarz – tryptyk. Wojewódzki Oddział Państwowej Służby Ochrony Zabytków. Koszalin, 1984.
17.Krzymuska-Fafius, Zofia. „Późnogotycka rzeźba Szczecina. Tendencje i powiązania”. Biuletyn Historii Sztuki 54, 3 (1992): 13–30.
18.Krzymuska-Fafius, Zofia. „Średniowieczna rzeźba Szczecina”. W: Sztuka średniowiecza na Pomorzu. 1989, II seminarium naukowe Oddziału Szczecińskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Szczecin, październik 1989, red. Maria Glińska, Janina Kochanowska, Krystyna Kroman. Szczecin, 1991.
19.Krzymuska-Fafius, Zofia. Z badań w dziedzinie rzeźby późnogotyckiej Pomorza Zachodniego. Późny gotyk. Studia nad sztuką przełomu średniowiecza i czasów nowożytnych: materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. Jan Białostocki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965.
20.Kubicki, Dominik. „Projekt przywrócenia szafy ołtarzowej zachowanym rzeźbom z pentaptyku kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Koszalinie”. Rocznik Koszaliński 31 (2003): 45–58.
21.Labuda, Gerard. „Historyczne podstawy rozwoju sztuki Pomorza Zachodniego w okresie feudalizmu”. W: Sztuka Pomorza Zachodniego, red. Zygmunt Świechowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973.
22.Lechner, Martin. „Johannes der Evangelist”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 7. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 108–130). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1974.
23.Lechner, Martin. „Paulus Apostel”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 8. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 128–142). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1976.
24.Maczulis, Norbert. Monografia wsi Łubowo, gmina Borne Sulinowo, woj. zachodniopomorskie. Miechucino, 2016. Dostęp 22.08.2021. http://szwajcaria-kaszubska.pl/item/1339-monografia-wsi-lubowo-gmina-borne-sulinowo-woj-zachodniopomorskie.
25.Makulec, Tadeusz. Dokumentacja konserwatorska Tryptyku gotyckiego z 1510 r. z kościoła w Starowicach, obecnie z kościoła parafialnego p.w. Wniebowzięcia NMP w Łubowie. Szczecin: Pracownia Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, 1999.
26.Petzoldt, Leander. „Barbara”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 5. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 304–311). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1973.
27.Petzoldt, Leander. „Laurentius von Rom”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 8. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 159–174). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1976.
28.Pilitowska, Ewa, Maria Wolańska. Dokumentacja opisowo-fotograficzna z przebiegu prac konserwatorskich. Starowice powiat Szczecinek, województwo Koszalin. Kościół parafialny Ołtarz – Tryptyk około 1510 r. Gdańsk: PP Pracownie Konserwacji Zabytków Oddział w Gdańsku Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki, 1974–1975, nr inwentarzowy 2260.
29.Sauser, Ekkart. „Antonius Abbas”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 5. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 205–217). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1973.
30.Schematyzm Diecezji Gorzowskiej. Gorzów Wielkopolski, 1959.
31.Szczur, Stanisław. Historia Polski: średniowiecze. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2003.
32.Weiss, Elizabeth. „Johannes der Täufer”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 7. Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 164–190). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1974.
33.Werner, Friederike. „Dorothea von Cäsarea”. W: Lexikon der christlichen Ikonographie. 6 Band: Ikonographie der Heiligen (kol. 89–92). Rom–Freiburg–Basel–Wien: Verlag Herder, 1974.
34.Wisłocki, Marcin. „Protestanckie adaptacje ołtarzy średniowiecznych na Pomorzu w XVI i XVII wieku”. Materiały Zachodniopomorskie 42 (1996): 401–447.
35.Voragine de, Jakub. Złota legenda. Wybór. Tłum. Janina Pleziowa. Warszawa: PAX, 1955.