Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie


ISSN: 1230-0780     eISSN: 2719-4337    OAI    DOI: 10.18276/skk.2023.30-09
CC BY-SA   Open Access   DOAJ  CEEOL  ERIH PLUS

Liste der Ausgaben / nr 30 2023
Model i wzór osobowy księdza parafialnego w interpretacji socjologicznej i w wyobrażeniach katolików dorosłych w Polsce na przełomie XX i XXI wieku
(Modell und persönliches Muster eines Pfarrers in der soziologischen Interpretation und in der Vorstellung erwachsener Katholiken in Polen an der Wende vom 20. zum 21.)

Autoren: Józef Baniak ORCID
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań, Wydział Socjologii, Zakład Socjologii Cywilizacji
Schlüsselbegriffe: Pastoralist Katholiken Priester Soziologie Modell Umfragen
Data publikacji całości:2023
Seitenanzahl:31 (167-197)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstract

Der vorliegende Artikel besteht aus zwei Teilen: einem theoretischen und einem empirischen. Im theoretischen Teil zeigt der Autor zwei Themen auf: die methodischen Annahmen der in diesem Artikel durchgeführten Forschung und die soziologische Interpretation des Modells und des persönlichen Musters eines Pfarrers. Im empirischen Teil zeigt und analysiert er aus soziologischer Sicht die Wahrnehmungen erwachsener polnischer Katholiken in Bezug auf das Modell und das persönliche Verhaltensmuster eines Pfarrers. Zu diesen Wahrnehmungen gehören auch Einstellungen und Bewertungen, die sich auf die Haltung der Pfarrer gegenüber dem in der römisch-katholischen Kirche geltenden Priestermodell beziehen. Grundlage für diese Analyse sind die Ergebnisse von Umfragen, die Soziologen im vergangenen und im gegenwärtigen Jahrhundert in ländlichen und städtischen Pfarreien durchgeführt haben. Diese Studien haben gezeigt, dass das Umwelt- und Persönlichkeitsmodell des Pfarrers, wie es von erwachsenen polnischen Katholiken dargestellt wird, nicht mit dem in der theologischen Lehre der institutionellen Kirche postulierten Priestermodell identisch ist. Es unterscheidet sich in vielen Aspekten und Strängen vom offiziellen Modell, wie die Wahrnehmung der befragten erwachsenen Katholiken zu diesem Modell ausdrücklich zeigt. Dieser Unterschied wird durch die Ergebnisse der hier vorgestellten soziologischen Forschung bestätigt. Die Einstellungen und Bewertungen der befragten erwachsenen Katholiken zum Leitbild und zum persönlichen Leitbild des Pfarrers unterscheiden sich zum Teil deutlich nach persönlichen und sozialen Merkmalen und sind abhängig vom Umfeld der Pfarrei (von der Art der Pfarrei - ländlich und städtisch) sowie von den Bedingungen der örtlichen Gemeinschaft. Die positiven und kritischen Einschätzungen der Befragten zum Modell und persönlichen Vorbild des Pfarrers standen auch in engem Zusammenhang mit ihrer globalen Einstellung zum Glauben an Gott und zur religiösen Praxis.
herunterladen

Artikeldatei

Bibliographie

1.Babbie, Earl. Badania społeczne w praktyce. Tłum. Witold Betkiewicz, Marta Bucholc, Przemysław Gadomski, Jacek Haman, Agnieszka Jasiewicz-Betkiewicz, Agnieszka Kloskowska-Dudzińska, Mikołaj Kowalski, Maja Mozga, 353–360. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
2.Baniak, Józef. „Aksjologiczny wymiar zawodu księdza”. Studia Socjologiczne 4 (1989): 215–233.
3.Baniak, Józef. „Kapłani i kapłaństwo w świetle badań socjologicznych i postulatów Vaticanum II”. Prace Naukowe WSP w Częstochowie 1 (1987b): 81–102.
4.Baniak, Józef. „Kapłan jako typ roli społecznej”. W: Od Kościoła ludu do Kościoła wyboru. Religia a przemiany społeczne w Polsce, red. Irena Borowik, Witold Zdaniewicz, 148–175. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 1996.
5.Baniak, Józef. Ksiądz w oczach młodzieży. Obraz kapłana w świadomości młodzieży licealnej i akademickiej (na przykładzie Kalisza). Studium socjologiczne. Poznań: Wydawnictwo „W drodze”, 1993.
6.Baniak, Józef. „Model kapłana diecezjalnego w Kościele katolickim – analiza socjologiczno-teologiczna”. Człowiek i Światopogląd 8 (1987a): 72–86.
7.Baniak, Józef. „Obraz kapłana w świadomości współczesnych katolików polskich”. Colloquium Salutis. Wrocławskie Studia Teologiczne 20 (1988): 221–252.
8.Baniak, Józef. „Obraz kapłana w świadomości świeckich”. W drodze 12 (1990): 84–92.
9.Baniak, Józef. Obraz kapłana w świadomości katolików świeckich na przykładzie Kalisza, Kotłowa i Przedborowa. Studium socjologiczne. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 1994.
10.Baniak, Józef. „Portret księdza w wyobrażeniach i ocenach polskiej młodzieży. Studium socjologiczne”. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2013.
11.Baniak, Józef. Rezygnacja z kapłaństwa i wybór życia małżeńsko-rodzinnego przez księży rzymskokatolickich w Polsce. Studium socjologiczne. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2001.
12.Baniak, Józef. Wierność powołaniu a kryzys tożsamości kapłańskiej. Studium socjologiczne na przykładzie Kościoła w Polsce. Poznań: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UAM, 2000.
13.Blalock, Hubert C. Statystyka dla socjologów. Tłum. Marek Tabin, Irena Topińska, Krzysztof Starzec, 430–437. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1977.
14.Borowski, Andrzej. „O wykształceniu humanistycznym duchownych”. Ateneum Kapłańskie 2–3, 537–538, 131 (1998): 165–176.
15.Czarnowski, Stefan. Kultura. Dzieła. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1956.
16.Frankfort-Nachmias, Chava, David Nachmias. Metody badawcze w naukach społecznych. Tłum. Elżbieta Hornowska. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2001.
17.Fremel, Ferdinand G. „Zum Problem der Leitungstätigkeit in der Pfarrei oder der Pfarrei als Chef”. W: Dienst der Vermittlung. Festschrift zum 25-jährigen Bestehen des philosophisch-theologischen Studiums im Priesterseminar Erfurt, red. Wilhelm Ernst, Konrad Feiereis, Fritz Hoffmann, 586–623. Leipzig, 1977.
18.Frielingsdorf, Karl. „Wege zur partnerschaftlichen Führung in der Kirche”. Diakonia 1 (1976): 6–24.
19.Greshake, Gisbert. Być kapłanem: teologia i duchowość urzędu kapłańskiego. Tłum. Kazimierz Wójtowicz. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 1983.
20.Jonaczyk, Zygmunt. „Kapłan – kierownik wspólnoty parafialnej”. W: Osobowość kapłańska, red. Józef Majka, 201–215. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław, 1976.
21.Jopek, Stanisław. „Kształcenie księży w Polsce lat dziewięćdziesiątych”. Więź 2, 496 (2000): 85–96.
22.Kamiński, Ryszard. Przynależność do parafii katolickiej. Studium pastoralne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin, 1987.
23.Kłoskowska, Antonina. „Modele społeczne i kultura masowa”. Przegląd Socjologiczny 2 (1959): 42–59.
24.Kłoskowska, Antonina. „Wzory i modele w socjologicznych badaniach rodziny”. Studia Socjologiczne 1 (1962): 27–46.
25.Korzeniowski, Marek. Religijność pokoleń. Studium przypadku rejonu kędzierzyńsko--kozielskiego. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2005.
26.Laikat i duchowieństwo w Kościele katolickim w Polsce. Problem dialogu i współistnienia, red. Józef Baniak. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, 2010.
27.Libiszowska-Żółtkowska, Maria. „Świeccy apostaci o duchowieństwie oraz o funkcjach i dysfunkcjach Kościoła katolickiego w Polsce – wyniki badan socjologicznych”. W: Laikat i duchowieństwo w Kościele katolickim w Polsce. Problem dialogu i współistnienia, red. Józef Baniak, 319–340. Poznań: Wydawnictwo Wydziału Nauk Społecznych UAM, 2010.
28.Lisowski, Grzegorz. „Praktyczne problemy z doborem próby do badań”. W: Metody statystyczne w socjologii, red. Krzysztof Szaniawski, 58–60. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1968.
29.Majka, Józef. „Wpływ środowiska i przemian społecznych na kształtowanie się modelu kapłana – duszpasterza”. W: Osobowość kapłańska, red. Józef Majka, 105–132. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 1976.
30.Mariański, Janusz. „Autorytet księdza – aspekty socjologiczne”. Chrześcijanin w Świecie 50 (1977): 74–94.
31.Mariański, Janusz. Dynamika przemian religijności wiejskiej w rejonie płockim w warunkach industrializacji (1967–1976). Poznań–Warszawa: Wydawnictwo Pallottinum, 1984b.
32.Mariański, Janusz. Żyć parafią. Socjologiczne aspekty kierowania wspólnotą parafialną. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 1984a.
33.Merton, Robert King. Social Theory and Social Structure. Free Press from the University of California, 1949.
34.Merton, Robert King. Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Tłum. Ewa Morawska, Jerzy Wertenstein-Żuławski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1982 i 2002.
35.Midali, Mario. „Crisi del sacerdozio e risposta del Concilio”. W: I sacerdoti nello spirito del Vaticano II, A. Favale, 307–345. Torino: Leuman, 1968.
36.Nowak, Stefan. Metodologia badań społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1970.
37.Nowak, Stefan. Metodologia badań socjologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1985.
38.Piwowarski, Władysław. „Księża w opinii parafian wiejskich”. Homo Dei 2 (1963): 96–124.
39.Piwowarski, Władysław. „Księża w opinii parafian miejskich”. Więź 5 (1964): 69–85.
40.Piwowarski, Władysław. „Moralność jako sprawdzian żywotności religijnej”. Studia Warmińskie 2 (1966): 128–144.
41.Piwowarski, Władysław. Religijność wiejska w warunkach urbanizacji. Studium socjologiczne. Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1971.
42.Piwowarski, Władysław. Religijność miejska w rejonie uprzemysłowionym. Studium socjologiczne. Warszawa: Biblioteka „Więzi”, 1977.
43.Piwowarski, Władysław. „Tradycyjny autorytet kapłana w procesie przemian”. W: Religijność ludowa – ciągłość i zmiana, red. Władysław Piwowarski, 129–152. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 1983.
44.Potocki, Andrzej. „Podmiotowość i demokracja – paradygmaty dialogu duchownych i świeckich”. W: Laikat i duchowieństwo w Kościele katolickim w Polsce. Problem dialogu i współistnienia, red. Józef Baniak, 221–234. Poznań: Wydawnictwo Wydziału Nauk Społecznych UAM, 2010.
45.Pytkowski, Wacław. Organizacja badań i ocena prac naukowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1985.
46.Rogowski, Roman. „Kapłan jako świadek tajemnicy”. W: Osobowość kapłańska, red. Józef Majka, 133–164. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 1976.
47.Słowiński, Grzegorz. „Ksiądz wczoraj i dziś. Społeczne konstruowanie powołania do kapłaństwa”. W: Religijność i duchowość – dawne i nowe formy, red. Maria Libiszowska-Żółtkowska, Stella Grotowska, 408–423. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos, 2010.
48.Szostkiewicz, Stefan. Procedury i techniki badań socjologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Nauk Społecznych, 1964.
49.Świątkiewicz, Wojciech. „Portret księdza”. W: Kościół katolicki na początku trzeciego tysiąclecia w opinii Polaków, red. Witold Zdaniewicz, Sławomir Henryk Zaręba, 107–120. Warszawa: Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, 2004.
50.Taras, Piotr. „Problem modelu kapłana w Kościele katolickim”. Znak 20 (1968): 1110–1132.
51.Tomczyk, Bronisław. „Model kapłana w świetle dokumentów Soboru Watykańskiego II”. Studia Warmińskie 9 (1975): 276–313.