Studia Językoznawcze

W artykule poddano analizie sposób opisywania trenów damskich sukien wizytowych na podstawie 16 cytacji wyekscerpowanych z trzech pierwszych tomów Kronik Bolesława Prusa. Celem badań było określenie wyznaczników językowych opisu tzw. ogonów kobiecych oraz intencji, które skłaniały autora do wielokrotnego poruszania tego problemu w felietonach na przestrzeni lat 1874–1878. W tym okresie panujące zwyczaje obligowały damy do noszenia powłóczystych sukien, również w trakcie spacerów. Na podstawie słownika Lindego oraz słownika warszawskiego stwierdzono, że metaforyczne zastosowanie rzeczownika ogon w odniesieniu do trenu było znane w polszczyźnie XIX wieku. Wybrane cytaty podzielono ze względu na nacechowanie: ironiczne, szydercze oraz pozytywne i neutralne. Dominujące okazały się emocje negatywne, które uwidaczniają się w ostrej i często wyolbrzymionej krytyce. Bolesław Prus zastosował wiele środków językowych, by zobrazować absorbujący go problem: metafory, porównania, epitety, animizacje, wyliczenia, pytania retoryczne, apostrofy. Stwierdzono, że jego głównym celem jest uświadomienie niepraktyczności trenów i ich szkodliwego wpływu na warunki panujące w warszawskim Ogrodzie Saskim, gdzie wzmagały zanieczyszczenie powietrza. Korzystając z praw przysługujących felietoniście, Prus zobrazował problem w sposób humorystyczny, z zastosowaniem licznych środków stylistycznych, co zostało zaprezentowane na przykładach