Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2017.16-09
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 16, 2017
Środki artystycznego obrazowania w Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza

Autorzy: Danuta Kowalska
Uniwersytet Łódzki, Instytut Filologii Polskiej, Katedra Historii Języka Polskiego
Słowa kluczowe: Henryk Sienkiewicz Listy z Afryki obrazowość
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:14 (149-162)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule omawia się wybrane środki artystycznego obrazowania w Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza. Analiza materiałowa pokazuje, że obrazowość i plastyczność opisów zamieszczonych w analizowanych tekstach jest rezultatem wykorzystania różnych środków stylistyczno- językowych, a do najbardziej wyrazistych należą: 1) porównania oraz 2) przymiotniki i imiesłowy przymiotnikowe w funkcji przydawki. Pisarz w konstrukcjach porównawczych umiejętnie sięgał po skojarzenia bliskie polskiemu czytelnikowi, odwoływał się do jego doświadczeń, tradycji i kultury, konsekwentnie zestawiał egzotykę ze swojskością, dzięki czemu Afryka przybierała formy, barwy i kształty oswojone, bliższe, łatwiejsze do wyobrażenia. Wysoka frekwencja przymiotnikowych określeń, odnoszących się oprócz zmysłu wzroku, także do zmysłu smaku, węchu, słuchu i dotyku, jest rezultatem dbałości pisarza, by opis afrykańskiej rzeczywistości angażował wszystkie zmysły odbiorcy i dawał złudzenie uczestniczenia w egzotycznej podróży. Ta wszechstronność odczuć i skojarzeń zmysłowych niewątpliwie uwypuklała realizm opisu, silnie oddziaływała na wyobraźnię odbiorcy, potęgując obrazowość. Trzeba podkreślić, iż tego typu leksyka nie pełni funkcji ornamentacyjnej, lecz zawsze podkreśla jakiś istotny szczegół opisywanego przedmiotu lub zjawiska, co zapewne wynikało z założeń gatunkowych utworu, uwzględniających oczekiwania potencjalnych odbiorców, przede wszystkim zaś ścisłej, wiernej i plastycznej relacji z podróży.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Górski, Konrad. „Kilka uwag o artyzmie językowym Henryka Sienkiewicza”. Poradnik Językowy 3 (1968): 119–134.
2.Mikołajczak, Bożena. „Porównania w Faraonie Bolesława Prusa”. Studia Polonistyczne III (1976): 105–114.
3.Mikołajczak, Bożena, Mikołajczak, Stanisław. „Porównania w Quo vadis Henryka Sienkiewicza – nierocznicowe uwagi w stulecie wydania”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza III (1996): 67–89.
4.Mikołajczak, Stanisław. „Porównania w powieściach historycznych Henryka Sienkiewicza”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza VIII (2001): 87–113.
5.Najder, Zdzisław. „O Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza”. Pamiętnik Literacki 4 (1956): 333–350.
6.Nowakowska, Alicja. Świat roślin w polskiej frazeologii. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2005.
7.Okopień-Sławińska, Aleksandra. „Porównanie”. W: Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, 376–377. Wyd. II. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988.
8.Pietrzak, Magdalena. „Malowanie słowem – o stylu sprawozdań Henryka Sienkiewicza z wystaw malarskich”. LingVaria XI (2016): 111–122.
9.Pietrzak, Magdalena. „Rośliny w porównaniach występujących w Trylogii H. Sienkiewicza”. W: Język a kultura. T. 16. Świat roślin w języku i kulturze, red. Anna Dąbrowska, 169–179. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2001.
10.Sartre, Jean Paul. Wyobrażenie. Fenomenologiczna psychologia wyobraźni. Tłum. Paweł Beylin. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1970.
11.Seiffert, Irena. „Barwy Afryki w utworach Henryka Sienkiewicza”. W: Język pisarzy jako problem lingwistyki [Prace Językoznawcze 2], red. Tomasz Korpysz, Anna Kozłowska, 265–285. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2009.
12.Seiffert, Irena. „Między bielą a czernią. Barwy w Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza”. W: Henryk Sienkiewicz. Tradice – současnost – recepce, red. Mieczysław Balowski, Jana Raclavská, 225–252. Ostrava: Ostravská Univerzita, Filozofická fakulta, 2006.
13.Siekierska, Krystyna. „Porównania w Wojnie chocimskiej Wacława P otockiego i w Pamiętnikach Jana Chryzostoma Paska”. Polonica VII (1981): 234.
14.Siekierska, Krystyna. „Z dziejów kształtowania się języka nauki polskiej. Funkcje porównań w średniopolskich źródłach wiedzy”. Polonica IX (1983): 211–229.
15.Sienkiewicz, Henryk. Listy do Mścisława Godlewskiego. (1878–1904). Opracował, wstępem i komentarzem zaopatrzył Edward Kiernicki. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1956.
16.Sienkiewicz, Henryk. Listy z Afryki. Warszawa: PIW, 1949.
17.Weyssenhoff, Józef. „Henryk Sienkiewicz. Listy z Afryki”. Biblioteka Warszawska 1 (1893): 375–384.
18.Widerman, Krystyna. „Sienkiewicz – kolorysta czy rysownik?”. Poradnik Językowy 9 (1969): 520–526.
19.Witek, Halina. Wizerunek obcego. Kultury afrykańskie w relacjach Henryka Sienkiewicza, Mariana Brandysa i Marcina Kydryńskiego. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2009.