Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2017.16-03
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 16, 2017
Maść czarownic w literaturze rosyjskiej pierwszej połowy XX wieku

Autorzy: Halina Chodurska
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN, Wydział Filologiczny, Kraków
Słowa kluczowe: literatura rosyjska maść czarownic rośliny trujące
Data publikacji całości:2017
Liczba stron:16 (53-68)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Przedmiotem rozważań w powyższym szkicu są przepisy na „maść czarownic” przytaczane w literaturze rosyjskiej pierwszej połowy XX wieku. Wedle tradycji europejskich sięgających czasów średniowiecza tytułowy specyfik pozwalał czcicielkom Szatana na swobodne przemieszczanie się (przelot) na zgromadzenia z udziałem mocy piekielnych. Omówiono tu w przede wszystkim zioła, jakie zdaniem bohaterów powieści Walerego Briusowa Ognisty Anioł stanowić miały podstawę preparatu. Receptury zaprezentowane przez Renatę i jednego z uczniów Agryppy von Nettesheim różnią się nieco od siebie. W obu przypadkach wymienione zostały jednak pewne wspólne komponenty specyfiku. Należą do nich lulek/blekot (Hyoscyamus niger, L.); psianka slodkogórz (Solanum dulcamara, L.); pietruszka, którą należałoby zapewne identyfikować z blekotem ogrodowym (Aethusa cynapium, L.) lub szczwołem plamistym (Conium maculatum, L.) oraz wilczy ząb (jeden z gatunków Aconitum, bądź Helleborus foetidus, L. lub Claviceps purpurea).
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Arabas, Iwona. „Wybrane rośliny o działaniu uzależniającym w renesansowych herbarzach polskich”. W: Historia leków naturalnych II. Natura i Kultura, 131–142. Warszawa: IHNOiT, 1989.
2.Baranowski, Bohdan. Najdawniejsze procesy o czary w Kaliszu. Lublin–Łódź: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1951.
3.Baranowski, Bohdan. Pożegnanie z diabłem i czarownicą. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1965.
4.Baranowski, Bohdan. Procesy czarownic w Polsce w XVII i XVIII wieku. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1952.
5.Bremness, Lesley. Wielka księga ziół. Warszawa: Wiedza i Życie, 1991.
6.Briusow, Walery. Ognisty Anioł, przeł. Elżbieta Wassongowa. Warszawa: Czytelnik, 1981.
7.Broda, Bolesław, Mowszowicz Jakub. Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych trujących i użytkowych. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2000.
8.Brückner, Aleksander. Encyklopedia staropolska. T. I. Warszawa: PWN, 1990.
9.Cunningham, Scott. Encyklopedia magicznych roślin. Białystok: Studio Astropsychologii, 2009.
10.Encyklopedia powszechna. T. III. Warszawa: Nakład, druk i własność S. Orgelbranda, 1860.
11.Encyklopedia powszechna. T. IV. Warszawa: Nakład, druk i własność S. Orgelbranda, 1860.
12.Encyklopedia powszechna. T. XX. Warszawa: Nakład, druk i własność S. Orgelbranda, 1865.
13.Encyklopedia powszechna. T. XXV. Warszawa: nakład, druk i własność S. Orgelbranda, 1867.
14.Encyklopedia powszechna Ultima Thule. T. II. Warszawa: Wydawnictwo Ultima Thule, 1931.
15.Encyklopedia powszechna Ultima Thule. T. VI. Warszawa: Wydawnictwo Ultima Thule, 1934.
16.Encyklopedia powszechna Ultima Thule. T. VIII. Warszawa: Wydawnictwo Ultima Thule, 1937.
17.Gloger, Zygmunt. Encyklopedia staropolska ilustrowana. T. I. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974.
18.Gustawicz, Bronisław. „Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody”. Cz. II „Rośliny”. W: Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej, 201–307. T. VI. Kraków: Wydawany staraniem Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności, 1882.
19.Ilustrowana encyklopedia. T. I. Warszawa: Nakładem Księgarni Trzaski, Everta i Michalskiego, 1925.
20.Ilustrowana encyklopedia. T. V. Warszawa: Nakładem Księgarni Trzaski, Everta i Michalskiego, 1928.
21.Ilustrowany słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
22.Jabłońska, Krystyna. Czarodziejski zielnik. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1965.
23.Janota, Eugeniusz. Historia naturalna w piśmiennictwie niemieckim w wiekach późniejszych. Lwów: Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, 1878.
24.Kawałko, Marian Janusz. Historie ziołowe. Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986.
25.Kopernicki, Izydor. O wyobrażeniach lekarskich i przyrodniczych oraz o wierzeniach naszego ludu o świecie roślinnym i zwierzęcym. Lwów: I Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1876.
26.Kluk, Krzysztof. Dykcyonarz roślinny. T. III. Warszawa: Drukarnia Xięży Pijarów, 1804.
27.Leksykon roślin leczniczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990.
28.Makowiecki, Stefan. Kwiaty ogrodowe. Podręcznik hodowli roślin ozdobnych zielnych. Lwów: B. Połoniecki, 1927.
29.Majewski, Erazm. Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich. T. I–II. Warszawa: Nakładem autora: skład główny w księgarni Teodora Paprockiego i S-ki, 1889–1894.
30.Michajłow, Paweł. „Ludowe nazwy roślin i ich lecznicze zastosowanie u Poleszuków Zachodnich”. W: Historia roślin leczniczych. IV. Z historii i etymologii polskich nazw roślin leczniczych, 99–119. Warszawa: IHNOiT, 1993.
31.Młot na czarownice. Wrocław: Wydawnictwo XXL, 2008.
32.Morawski, Zygmunt. Mit roślinny w Polsce i na Rusi. Tarnów: Nakładem autora, drukarnia Józefa Styrny, 1884.
33.Moszyński, Kazimierz. Kultura ludowa Słowian. T. II. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1934.
34.Mowszowicz, Jakub. Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982.
35.Ottův slovník naučný. Ilustrovaná encyklopedie obecnych vědomostí. T. I. Praha: J. Otto, 1888.
36.Ottův slovník naučný. Ilustrovaná encyklopedie obecnych vědomostí. T. II. Praha: J. Otto, 1889.
37.Ottův slovník naučný. Ilustrovaná encyklopedie obecnych vědomostí. T. XI. Praha: J. Otto, 1897.
38.Ottův slovník naučný. Ilustrovaná encyklopedie obecnych vědomostí. T. XXIII. Praha: J. Otto, 1905.
39.Paluch, Adam. Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1988, 77.
40.Piotrowicz, Stanisław. „Znachorka i wróżka Jewdokia Bojczuk. Materiały folklorystyczne ze wsi Bartnik na Pokuciu”. Lud XIII (1907): 118–216.
41.Przybyszewski, Leon. Czary i czarownice. Studium historyczne. Wrocław: Astrum, 1999.
42.Rostafiński, Józef. „Zielnik czarodziejski”. Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej XVIII. T. 2 (1895).
43.Rożek, Michał. Diabeł w kulturze polskiej. Szkice z dziejów motywu i postaci. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
44.Samp, Jerzy. Droga na sabat. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1981.
45.Słownik języka polskiego. T. III. Warszawa: Nakładem prenumeratorów, 1902.
46.Słownik języka polskiego. T. VII. Warszawa: Wydawnictwo K. Król i W. Niedźwiedzki, 1919.
47.Sprague, Lyon, Catherine de Camp. Duchy, gwiazdy i czary. Warszawa: PWN, 1970.
48.Szafer, Władysław, Stanisław Kulczyński, Bogumił Pawłowski. Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
49.Thorwald, Jürgen. Dawna medycyna, jej tajemnice i potęga. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1990.
50.Tuwim, Julian. Czary i czarty polskie. Warszawa: Czytelnik, 1970.
51.Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana. T. VII–VIII. Warszawa: Nakład S. Sikorskiego, 1892.
52.Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna. T. II. Kraków: Wydawnictwo Gutenberga, 1929.
53.Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna. T. VI. Kraków: Wydawnictwo Gutenberga, 1930.
54.Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna. T. XII. Kraków: Wydawnictwo Gutenberga, 1930.
55.Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna. T. XVI. Kraków: Wydawnictwo Gutenberga, 1930.
56.Zych, Paweł, Witold Vargas. Bestiariusz słowiański: rzecz o skrzatach, wodnikach i rusałkach. Olszanica: Bosz, 2012.
57.Анненков, Николай. Ботанический словарь. Санкт-Петербург: Типография Императорской Акаде-мии Наук, 1876–1878.
58.Большая Энциклопедия. Санкт-Петербург: Типография Товарищества „Просвещение», T. 5, 1903.
59.Маккалистер Рой. Все о растениях в легендах и мифах. Москва: Кристалл, 2007.
60.Энциклопедический словарь. Санкт-Петербург: Типо-Литография И.А. Ефрона, Прачешный пер. Nr 6, T. 34, 1903.