Abstrakt
Artykuł jest cząstkowym opracowaniem porównań, jakie się pojawiają w twórczości pisarza,a zarazem zapowiedzią autorskiego tomu serii Słownictwo pism Stefana Żeromskiego – Światzwierząt.Świat zwierząt pojmuję szeroko – jako ogół istot żywych, istniejących rzeczywiście oraz przedstawianychprzez człowieka symbolicznie (wyobrażenia, symbole, pomniki, znaki zodiaku).W swoich badaniach słownictwa odnoszącego się do świata zwierząt posługuję się nie izolowanymileksemami, lecz kontekstami, które stanowią podstawę analiz i interpretacji.Podstawę materiałową artykułu stanowią porównania występujące w Urodzie życia i w dwóchpierwszych tomach Popiołów – łącznie 124 konteksty, które ilustrują różne relacje stron.Stefan Żeromski był mistrzem porównań, co wyraża się nie tyle, i nie tylko, ich dużą liczebnością,ile przede wszystkim ich różnorodnością pod względem budowy, znaczenia oraz rozmaitościąleksykalną porównywanych składników. Pisarz doskonale znał swój ojczysty język, aleteż z wielką wprawą umiał korzystać z możliwości, jakie się w nim kryją, a które pozwalały mutwórczo przedstawiać opisywany świat.W porównaniach używał bardzo wielu łączników porównywania. Oprócz najczęstszych: jak,jakby, jako spotykamy w tekstach liczne inne: coś jak, coś jakby, jakoby, niby, niemal, podobny,na podobieństwo, na kształt, na obraz, lepszy od, gorszy od.Pod względem budowy członów znajdujemy w tekstach Żeromskiego porównania proste, konwencjonalne,utrwalone w języku ogólnym oraz porównania rozbudowane. W porównania rozbudowanewpisywane są różne konsytuacje, które ja nazywam kontekstami fabularnymi (rodzajkonsytuacji wewnątrztekstowej), a które nierzadko stanowią obrazy poetyckie.
