Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2022.21-03
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 21, 2022
Zwrot dopychać / przepychać kolanem we współczesnym zasobie frazeologicznym polszczyzny

Autorzy: Iwona Kosek ORCID
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Słowa kluczowe: związek frazeologiczny znaczenie motywacja
Data publikacji całości:2022-12-13
Liczba stron:11 (35-45)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Celem artykułu jest opis postaci, znaczenia i motywacji stosunkowo nowego zwrotu frazeologicznego współczesnej polszczyzny, występującego zwłaszcza w języku mediów, używanego najczęściej, gdy mowa o uchwalaniu prawa, przepisów i projektów. W części pierwszej zanalizowano kwestie problemowe dotyczące znaczenia oraz postaci zwrotu, w części drugiej – motywację, którą (zgodnie z typami wyróżnionymi przez A.M. Lewickiego) da się opisać jako motywację globalną metaforyczną. Związek występuje w kilku tekstowych wariantach, z których najwyższą frekwencję mają przepychać i dopychać kolanem. Wspólny komponent znaczeniowy wyłaniający się z przeanalizowanych przykładów można wstępnie opisać jako ‘uporczywie, stanowczo dążyć do przeprowadzenia czegoś według swojej woli, zwracając uwagę tylko na własne cele i potrzeby’. W artykule usytuowano zwrot także na tle głównych sposobów pomnażania zasobu frazeologicznego polszczyzny.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bąba, Stanisław. Innowacje frazeologiczne współczesnej polszczyzny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1989.
2.Bąba, Stanisław, Jarosław Liberek. „O sposobach pomnażania zasobu frazeologicznego współczesnej polszczyzny”. W: Słowo. Tekst. Czas – VI. Nowa frazeologia w nowej Europie. Materiały VI międzynarodowej konferencji naukowej (Szczecin 6–7 września 2001 r., Greifswald 8–9 września 2001 r.), red. Michaił Aleksiejenko, Walerij Mokijenko, Harry Walter, 347–355. Szczecin–Greifswald: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2002.
3.Dziamska-Lenart, Gabriela, Piotr Fliciński. „Nowa frazeologia publicystyczna”. Poznańskie Spotkania Językoznawcze 31 (2016): 11–25.
4.Fliciński, Piotr. „Nowe związki frazeologiczne a mediatyzacja polszczyzny ogólnej”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza 14 (2007), 34: 17–30.
5.Fliciński, Piotr. „Sposoby pomnażania współczesnego zasobu frazeologicznego polszczyzny”. W: Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne, red. Stanisław Bąba, Krzysztof Skibski, Michał Szczyszek, 21–32. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2010.
6.Kłosińska, Katarzyna. „Skąd się biorą frazeologizmy? Źródła frazeologizmów i mechanizmy frazeotwórcze”. W: Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. Gabriela Dziamska-Lenart, Jarosław Liberek, 19–53. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016.
7.Kosek, Iwona. „Spuścić kogoś na drzewo – analiza własności i motywacji związku frazeologicznego”. W: Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Geneza dawnych i nowych frazeologizmów polskich, red. Gabriela Dziamska-Lenart, Jarosław Liberek, 159–170. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016.
8.Kosek, Iwona, Monika Czerepowicka, Sebastian Przybyszewski. Verbel. Elektroniczny słownik paradygmatów polskich frazeologizmów czasownikowych. Teoria, problemy, prezentacja. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2020. Wersja 1.0. http://uwm.edu.pl/verbel/.
9.Lewicki, Andrzej Maria. „O motywacji frazeologizmów”. W: Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. I, red. Mieczysław Basaj, Danuta Rytel, 33–47. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982.
10.Lewicki, Andrzej Maria. „Motywacja globalna frazeologizmów. Znaczenie przenośne, symboliczne i stereotypowe”. W: Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej. T. III, red. Mieczysław Basaj, Danuta Rytel, 7–23. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
11.Lewicki, Andrzej Maria. „Składnia związków frazeologicznych”. Biuletyn PTJ 40 (1986): 75–82.
12.NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego. http://www.nkjp.uni.lodz.pl/.
13.Nowakowska, Beata. Nowe połączenia wyrazowe we współczesnej polszczyźnie. Kraków: Lexis, 2005.
14.Pęzik, Piotr. „Budowa i zastosowania korpusu monitorującego MoncoPL”. Forum Lingwistyczne 7 (2020): 133–150.