Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2021.20-13
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 20, 2021
Językowy obraz zwierząt w powieści ks. Stanisława Kujota Pierwsze nawrócenie Prusaków (1877–1878)

Autorzy: Agnieszka Szczaus ORCID
Uniwersytet Szczeciński, Szczecin
Słowa kluczowe: językoznawstwo diachroniczne językowy obraz leksyka
Data publikacji całości:2021
Liczba stron:13 (181-193)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Celem artykułu jest odtworzenie językowego obrazu zwierząt wyłaniającego się z powieści ks. S. Kujota Pierwsze nawrócenie Prusaków (wyd. 1877–1878). By odtworzyć ten obraz: 1. określono, jaką rolę – zgodnie z powieściowym przekazem – odgrywały zwierzęta w życiu Prusów; 2. wydzielono wyrazy nazywające zwierzęta; 3. prześledzono określenia charakteryzujące i waloryzujące zwierzęta. Ustalono, że powieściowy obraz zwierząt jest bogaty poznawczo (w powieści pokazane różnorodne role zwierząt w życiu codziennym i w wierzeniach Prusów), a nieco uboższy językowo (w powieści obecne tylko podstawowe nazwy zwierząt, takie jak np. koń, niedźwiedź, pies, wilk, żmija; uboga synonimia tylko dwóch nazw: koń – rumak, konik, podjezdek oraz żmija – wąż, gad, gadzina; nieliczne przymiotniki charakteryzujące i waloryzujące, takie jak np. rączy, święty, niski, żartki, żwawy; liczne czasowniki i ich określenia wskazujące głównie na sposób wydawania głosu przez zwierzęta oraz nazywające ruch, np. świegotliwie śpiewać, krakać, syczeć, biegać lotem jastrzębia, hasać, unosić się).
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bartmiński, Jerzy. Językowe podstawy obrazu świata. Wyd. 3. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2009.
2.Brückner, Aleksander. Starożytna Litwa. Ludy i bogi. Szkice historyczne i mitologiczne. Oprac. Jan Jaskanis. Wyd. 2. Olsztyn: Pojezierze, 1979.
3.Czaplewski, Paweł. „Śp. ks. Stanisław Kujot”. Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu 3 (1914/1915), 415: 49–72.
4.Hampl, Lubomir. Ptactwo we frazeologii polskiej i czeskiej. Konceptualizacja – obraz – odzwierciedlenie. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Naukowe Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2012.
5.Karłowicz, Jan, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, red. Słownik języka polskiego. T. 1–8. Warszawa: t. I Nakładem prenumeratorów w drukarni E. Lubowskiego i S-ki, t. 2–6 Nakładem prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego w drukarni „Gazety Handlowej”, t. 7 wydany przez K. Króla i W. Niedźwiedzkiego, z zapomogi Kasy im. Mianowskiego, w drukarni „Współczesnej”, t. 8 Wydawnictwo Kasy im. Mianowskiego Instytutu Popierania Nauki, 1900–1927.
6.Kopaliński, Władysław. Słownik mitów i tradycji kultury. Wyd. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988.
7.Okulicz-Kozaryn, Łucja. Dzieje Prusów. Wrocław: Funna, 2000.
8.Okulicz-Kozaryn, Łucja. Życie codzienne Prusów i Jaćwięgów w wiekach średnich (IX–XII w.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983.
9.Osmólska-Piskorska, Bożena. „Kujot Stanisław Leopold”. W: Polski słownik biograficzny, red. Bogusław Leśnodorski, 114–115. T. 14. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.
10.Romanow, Andrzej. „Pielgrzym” pelpliński w latach 1869–1920. Gdańsk–Pelplin: Instytut Kaszubski, 2007.
11.Skorupska-Raczyńska, Elżbieta, red. Koń w kulturach świata. Gorzów Wlkp.: Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyża, 2016.
12.Suchocki, Jerzy. Mitologia bałtyjska. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1991.
13.Szymonik, Danuta, Małgorzata Jasińska, Joanna Siepietowska, Irena Żukowska, red. Koń w języku, literaturze i kulturze. Siedlce: Instytut Kultury Regionalnej i Badań Literackich im. Franciszka Karpińskiego, 2016.
14.Walkusz, Jan. „Twórczość literacka księdza Stanisława Kujota”. Zapiski Historyczne 32 (2017), 4: 53–79.