Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2020.19-02
CC BY-SA   Open Access   CEEOL  ERIH PLUS

Lista wydań / t. 19, 2020
O języku polskiej powieści brukowej

Autorzy: Danuta Bieńkowska ORCID
Łódź

Elżbieta Umińska-Tytoń ORCID
Uniwersytet Łódzki, Łódź
Słowa kluczowe: literatura polska powieść brukowa XIX/XX wiek Łódź styl językowy
Data publikacji całości:2020
Liczba stron:19 (19-37)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

W artykule przedmiotem opisu i analizy są cechy językowo-stylistyczne polskich powieści brukowych pochodzących z końca XIX oraz początku XX wieku. Powieści brukowe, należące do tzw. literatury drugorzędnej (niższej klasy), miały zaspokajać ludyczne oraz kulturowe potrzeby czytelnicze średnich i niższych warstw społecznych. W powieściach tych dominuje styl prosty, wyrastający z realizacji idei werystycznych, w myśl których teksty miały być zwierciadłem rzeczywistości, odwoływać się do mentalności, obyczajów, kultury i języka czytelników. Urealnieniu świata przedstawionego służyły m.in. onimy (imiona, nazwiska, przezwiska postaci i nazwy topograficzne) oraz bogaty zbiór środków językowych typowych dla komunikacji potocznej. W stylistyce powieści brukowych obecne są także elementy właściwe stylowi artystycznemu (poetyckiemu), które nadają im bardziej wyszukany, literacki charakter. Miały one kreować wyobrażenie o literackości u przeciętnego, prostego czytelnika.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Bieńkowska, Danuta. Z problemów stylizacji językowej w twórczości Władysława Reymonta. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie, 1985.
2.Bieńkowska, Danuta, Marek Cybulski, Elżbieta Umińska-Tytoń. Słownik dwudziestowiecznej Łodzi. Konteksty historyczne, społeczne, kulturowe. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2007.
3.Biskupski, Łukasz. „Nota edytorska”. W: Papierowi bandyci. Wypisy z polskojęzycznych powieści obiegu brukowego do 1939 roku, red. Łukasz Biskupski, Monika Rawska, 142–143. Łódź: Wydawnictwo Przypis, 2017.
4.Biskupski, Łukasz, Monika Rawska, red. Papierowi bandyci. Wypisy z polskojęzycznych powieści obiegu brukowego do 1939 roku. Łódź: Wydawnictwo Przypis, 2017.
5.Czarnik, Oskar Stanisław. „Literatura w prasie codziennej: wzorce fabularne sensacyjnych powieści w odcinkach z lat 1918–1926”. Kwartalnik Historii Prasy Polskiej 3 (1979): 25–44.
6.Doroszewski, Witold. O kulturę słowa. Poradnik językowy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1962.
7.Doroszewski, Witold, red. Słownik języka polskiego. T. 1–11. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958–1969.
8.Dubisz, Stanisław. „Uwagi o dialektyzacji w Konopielce Edwarda Redlińskiego”. Poradnik Językowy 7 (1977): 292–304.
9.Dunin, Janusz. Papierowy bandyta. Książka kramarska i brukowa w Polsce. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1974.
10.Dunin, Janusz. „U źródeł czytelnictwa ludowego”. W: W świecie pieśni i bajki. Studia folklorystyczne, red. Ryszard Górski, Julian Krzyżanowski, 85–95. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1969.
11.Głowiński, Michał, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński. Słownik terminów literackich, wyd. II. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1988.
12.Hernas, Czesław. „Brukowa literatura”. W: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, red. Julian Krzyżanowski, Czesław Hernas, 110–112. T. 1. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984.
13.Hernas, Czesław. „Potrzeby i metody badania literatury brukowej”. W: O współczesnej kulturze literackiej, red. Stafan Żeromski, Maryla Hopfinger, 15–45. T. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskch, 1973.
14.Kamińska, Maria. „Potoczne kwalifikatory leksykalne”. W: Symbolae Slavisticae: dedykowane pani profesor Hannie Popowskiej-Taborskiej, red. Ewa Rzetelska Feleszko, 158–161. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1996.
15.Kaden Bandrowski, Juliusz. „Ballada o książce”. W: Papierowi bandyci. Wypisy z polskojęzycznych powieści obiegu brukowego do 1939 roku, red. Łukasz Biskupski, Monika Rawska, 637–645. Łódź: Wydawnictwo Przypis, 2017.
16.Karaś, Halina. „Rusycyzmy frazeologiczne w polszczyźnie okresu zaborów (na materiale prasy warszawskiej)”. W: Studia nad słownictwem XIX i XX wieku, red. Władysław Kupiszewski, 126–157. T. 2. Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, 1993.
17.Klemensiewicz-Bajerowa, Irena. „Polska oboczność e:o w przyimkach i przedrostkach”. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 2 (1955): 162–202.
18.Krzyżanowski, Julian. Władysław St. Reymont. Twórca i dzieło. Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1937.
19.Szober, Stanisław. Słownik poprawnej polszczyzny, wyd. VI. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1966.
20.Umińska-Tytoń, Elżbieta. „O tzw. konstrukcjach tautologicznych w polszczyźnie mówionej”. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN 9 (1995): 241–248.
21.Wadas, Malwina. „Nota edytorska”. W: Papierowi bandyci. Wypisy z polskojęzycznych powieści obiegu brukowego do 1939 roku, red. Łukasz Biskupski, Monika Rawska, 432–433. Łódź: Wydawnictwo Przypis, 2017.
22.Wasilewski, Zygmunt. „O sztuce i człowieku wiecznym”. W: Papierowi bandyci. Wypisy z polskojęzycznych powieści obiegu brukowego do 1939 roku, red. Łukasz Biskupski, Monika Rawska, 589–602. Łódź: Wydawnictwo Przypis, 2017.