Studia Językoznawcze

synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny


ISSN: 1730-4180     eISSN: 2353-3161    OAI    DOI: 10.18276/sj.2019.18-08
CC BY-SA   Open Access   ERIH PLUS

Lista wydań / t. 18, 2019
Od Listów z podróży do Ameryki (1876–1878) do Listów z Afryki (1891–1892), czyli o ewolucji warsztatu pisarskiego Henryka Sienkiewicza

Autorzy: Danuta Kowalska ORCID
Uniwersytet Łódzki, Łódź

Magdalena Pietrzak ORCID
Uniwersytet Łódzki, Łódź
Słowa kluczowe: idiolekt język artystyczny Henryk Sienkiewicz listy z podróży
Data publikacji całości:2019
Liczba stron:15 (109-123)
Cited-by (Crossref) ?:

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza językowo-stylistyczna, zmierzająca do wskazania językowych wykładników wybranych cech stylowych warsztatu pisarskiego Henryka Sienkiewicza oraz wydobycia różnic w sposobie kreślenia przez niego krajobrazów w dwóch utworach reprezentujących ten sam gatunek literacki: Listach z podróży do Ameryki oraz Listach z Afryki. Podstawę materiałową stanowią tożsame pod względem tematycznym wypowiedzi deskryptywne (opisy zachodów słońca). W toku analiz pokazuje się, że w zakresie opisywania zjawisk przyrody zasadnicze cechy warsztatu pisarskiego Henryka Sienkiewicza uformowane zostały już podczas spisywania wrażeń z amerykańskiej podróży, a następnie wykorzystane w późniejszych o kilkanaście lat Listach z Afryki. Ewolucja stylu Henryka Sienkiewicza dotyczy jedynie jakości zastosowanych środków językowych, przede wszystkim epitetów, które w późniejszej, afrykańskiej korespondencji dobierane są w sposób harmonijny i podporządkowany realizmowi opisu. Listy z Afryki wyróżniają się także większą dyscypliną składniową i dbałością o rytmiczną i foniczną stronę wypowiedzi.
Pobierz plik

Plik artykułu

Bibliografia

1.Kowalska, Danuta. „Język codziennej komunikacji w niecodziennym opracowaniu w Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 50 (2016): 157–172.
2.Kowalska, Danuta. „Środki artystycznego obrazowania w Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, 16 (2017): 149–162.
3.Krzyżanowski, Jerzy Roman. „Znaczenie Listów z podróży do Ameryki”. W: tenże, Legenda Samosierry i inne prace krytyczne. Warszawa: Czytelnik, 1987.
4.Kurkowska, Halina. „Język publicystyki Sienkiewicza”. Poradnik Językowy, 1 (1957), 1–16.
5.Kurkowska, Halina, Stanisław Skorupka. Stylistyka polska. Zarys. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001.
6.Ładyka, Alina. Henryk Sienkiewicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1971.
7.Najder, Zdzisław. „O Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza”. Pamiętnik Literacki, 4 (1956): 333–350.
8.Najder, Zdzisław. „O Listach z podróży do Ameryki Henryka Sienkiewicza”. Pamiętnik Literacki, 1 (1955): 54–122.
9.Pietrzak, Magdalena. „Językowe sposoby opisywania (przybliżania) obcej rzeczywistości w Listach z podróży do Ameryki Henryka Sienkiewicza”. W: Wędrówka, podróż, migracja w języku i kulturze, red. Ewa Biłas-Pleszak, Joanna Przyklenk, Artur Rejter, Katarzyna Sujkowska-Sobisz. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018, 345–359.
10.Prus, Bolesław. „Ogniem i mieczem – powieść z dawnych lat Henryka Sienkiewicza”. Kraj, 28–30 (1884). Przedr. w: Tadeusz Bujnicki, „Trylogia” Henryka Sienkiewicza na tle tradycji polskiej powieści historycznej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, 1973.
11.[Przyborowski, Walery]. Stara i młoda prasa. Przyczynek do historii literatury ojczystej (1866–1872). Kartki ze wspomnień eksdziennikarza. Petersburg: Księgarnia K. Grendyszyńskiego, 1897.
12.Seiffert, Irena. „Barwy Afryki w utworach Henryka Sienkiewicza”. W: Język pisarzy jako problem lingwistyki [Prace Językoznawcze 2], red. Tomasz Korpysz, Anna Kozłowska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2009, 265–285.
13.Seiffert, Irena, „Między bielą a czernią. Barwy w Listach z Afryki Henryka Sienkiewicza”. W: Henryk Sienkiewicz. Tradice – současnost – recepce, red. Mieczysław Balowski, Jana Raclavská. Ostrava: Ostravská Univerzita, Filozofická fakulta, 2006, 225–252.
14.Stawar, Andrzej. Pisarstwo Henryka Sienkiewicza. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1960.
15.Szczaus, Agnieszka. „Pola światła i cienia w Listach z podróży do Ameryki Henryka Sienkiewicza”. Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, 4 (2005): 355–364.
16.Weyssenhoff, Józef. „Henryka Sienkiewicza Listy z Afryki. 2 tomy. Nakładem Redakcji «Słowa» 1893”. Biblioteka Warszawska, 1 (1893): 375–384.
17.Wilkoń, Aleksander. O języku i stylu „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza. Studia nad tekstem. Warszawa: PWN, 1976.