Studia Językoznawcze

Przedmiotem analizy w niniejszym artykule są listy Jarosława Iwaszkiewicza do zmarłego kochanka, Jerzego Błeszyńskiego, a celem opisu stał się sposób „mówienia” autora tych tekstów o śmierci ich adresata w celu jej zneutralizowania, tj. osłabienia jej wpływu na życie pisarza i/lub zniesienia opozycji między śmiercią (zaistniałym faktem) a życiem (w wykreowanym świecie listów). Artykuł sytuuje się w zakresie badań wykorzystujących metodologię gramatyki stylistycznej, a zawarte w nim rozważania dotyczą zjawisk semantycznych i sposobu ich formalnojęzykowej kreacji. Iwaszkiewicz wykorzystał motyw niedoszłego wyjazdu Błeszyńskiego do Surabai w Indonezji do zastąpienia nim – w całym analizowanym zbiorze „listów pośmiertnych” – mówienia o śmierci ukochanego. Obok konsekwentnego jej kryptonimowania za pomocą wyrazów, wyrażeń i zwrotów z leksykalnego pola podróży pojawiają się też w analizowanych listach językowe wykładniki konceptualizacji śmierci jako nieobecności i oddalenia bliskiej osoby. W dwóch listach pisarz mówi o śmierci Błeszyńskiego w kategorii snu. Chcąc uniknąć bezpośredniego mówienia o tym tragicznym zdarzeniu, autor „listów pośmiertnych” używa także nielicznych eufemizmów.W zachowanych listach Iwaszkiewicza pojawiają się wszakże różne językowe tropy śmierci bliskiej mu osoby. Wyrazy świadomości faktu, że Błeszyński odszedł na zawsze, przeplatają się z wyrazami niewiary w ten smutny fakt.